Zatorowość płucna.doc

Zatorowość płucna

Embolia pulmonalis

Zatorowością płucną nazywamy sytuacje, w której dochodzi do pełnego lub częściowego zamknięcia tętnicy płucnej lub jej odgałęzień przez zator. Zator może być zbudowany z zakrzepłej krwi, powietrza, fragmentów tkanki tłuszczowej, płynu owodniowego lub komórek nowotworowych.

Najczęstsze dolegliwości i objawy

Objawy występujące w zatorowości płucnej zwykle pojawiają się nagle i mają duże nasilenie. Są to:

·  Duszność i szybki, płytki oddech

·  Sinica

·  Szybkie bicie serca

·  Ból w klatce piersiowej

·  Kaszel

·  Krwioplucie

·  Pocenie się, uczucie lęku

·  Nagła utrata przytomności

Czynniki sprzyjające zachorowaniu

Zwiększonym ryzykiem wystąpienia zatorowości płucnej obarczone są:

·  Osoby z zakrzepowym zapaleniem żył i osoby z żylakami kończyn dolnych przez dłuższy czas unieruchomione w łóżku z powodu innych chorób

·  Osoby unieruchomione w łóżku po operacjach ortopedycznych, szczególnie stawu kolanowego i biodrowego

·  Osoby unieruchomione w łóżku po dużych operacjach w obrębie jamy brzusznej lub po operacji założenia by-passów i po transplantacjach

·  Osoby z chorobą nowotworową, w szczególności kobiety z nowotworem narządu rodnego

·  Kobiety po porodzie

·  Kobiety stosujące antykoncepcję doustną

·  Osoby otyłe

·  Osoby w podeszłym wieku

·  Osoby genetycznie predysponowane do zwiększonej krzepliwości krwi

·  Osoby z niewydolnością krążenia

Sposoby zapobiegania

Podstawą zapobiegania wystąpieniu zatorowości płucnej jest przeciwdziałanie tworzeniu się zakrzepów krwi w naczyniach żylnych, które są najczęstszą przyczyną wystąpienia tej choroby.

U osób z ryzykiem takiej zatorowości, na przykład z dużymi żylakami kończyn dolnych zalecane jest regularne wykonywanie umiarkowanych wysiłków fizycznych, spanie z nogami nieznacznie uniesionymi np. na wałku z koca, stosowanie specjalnych rajstop/pończoch uciskowych mających za zadanie zmniejszenie zastoju krwi w żylakach. Inne działania zapobiegawcze to:

·  Zaprzestanie palenia tytoniu

·  Schudnięcie w przypadku osób otyłych

·  Stosowanie heparyny, czyli leku zmniejszającego krzepliwość krwi, w przypadku  

    unieruchomienia w łóżku z powodów wymienionych powyżej

Możliwe powikłania

·  Przewlekła zatorowość płucna

·  Zawał płuca

·  Nagłe zatrzymanie krążenia i zgon

Badania dodatkowe

Zwykle wykonuje się następujące badania dodatkowe w celu potwierdzenia wystąpienia zatorowości płucnej i wykrycia jej przyczyny:

·  Scyntygrafia wentylacyjno-perfuzyjna płuc

·  Tomografia komputerowa klatki piersiowej (najlepiej spiralna)

·  Ultrasonografia serca

·  Gazometria krwi tętniczej

·  RTG klatki piersiowej

·  EKG

·  Ultrasonograficzne badanie żył kończyn dolnych

·  Flebografia

Cele leczenia

Celem leczenia jest rozpuszczenie zakrzepów, które doprowadziły do wystąpienia zatorowości płucnej i przeciwdziałanie ich tworzeniu się w przyszłości. Celem leczenia jest również zwalczanie chorób, które doprowadziły do wystąpienia zatorowości płucnej.

Leczenie

Leczenie farmakologiczne
Leczenie farmakologiczne zastosowane w początkowym okresie zatorowości płucnej ma na celu rozpuszczenie zatorów zakrzepłej krwi poprzez stosowane leków fibrynolitycznych.

W celu zapobiegania tworzeniu się nowych zakrzepów stosuje się heparynę, najczęściej w postaci zastrzyków podskórnych, aby po około tygodniu rozpocząć leczenie doustnymi lekami przeciwzakrzepowymi. Zaleca się ich stosowanie do 6-12 miesięcy od wystąpienia choroby, kontrolując okresowo parametry krzepnięcia krwi. U niektórych osób z nawracającymi zatorami w naczyniach płucnych może okazać się konieczne stosowanie w/w leków do końca życia.

Leczenie operacyjne

W przypadku nawracających epizodów zatorowości płucnej spowodowanych zakrzepami powstającymi w żylakach kończyn dolnych stosuje się wszczepianie do żyły głównej dolnej specjalnych filtrów mających za zadanie zatrzymywanie zakrzepów i niedopuszczanie do ich umiejscowienia się w naczyniach płucnych.
W wybranych przypadkach masywnej zatorowości płucnej w wyspecjalizowanych ośrodkach wykonuje się operację embolektomii płucnej, w czasie której usuwany jest materiał zakrzepowy z naczyń płucnych.
W przypadku nasilającej się przewlekłej zatorowości płucnej możliwa jest również operacja nazywana trombendarterektomią płucną, w czasie której usuwane są zatory z naczyń płucnych razem z ich wyściółką.

Przewlekła niewydolność krążenia

Insufficientia circulatoria chronica

Przewlekła niewydolność krążenia jest chorobą dającą objawy ogólnoustrojowe. Serce nie jest w stanie przepompować całej dopływającej do niego krwi do tkanek i narządów.
Wyróżnia się więc lewo- i prawokomorową niewydolność krążenia, w zależności od tego której komory dotyczy proces chorobowy. Możliwa jest również niewydolność prawo- i lewokomorowa występująca jednocześnie.
Choroba może przebiegać w sposób przewlekły (proces trwa wiele tygodni, miesięcy lub lat i doprowadza do zmian adaptacyjnych organizmu) lub w sposób nagły (ostra niewydolność krążenia, która często prowadzi do zgonu).

Najczęstsze dolegliwości i objawy

Niewydolność lewej komory objawia się przede wszystkim:

·  Dusznością

·  Szybszym męczeniem się

·  Kaszlem

Objawy niewydolności prawokomorowej są często wspólne z objawami zaawansowanej postaci niewydolności lewokomorowej. Są to:

·  Obrzęki kończyn, płyn zbierający się w jamie brzusznej, czasem w worku osierdziowym lub 

     w jamie opłucnowej

·  Nieregularny rytm serca

·  Poszerzone żyły szyjne

·  Powiększona wątroba
 

Przyczyny

Właściwie większość chorób serca i układu krążenia może w swoim zaawansowanym stadium doprowadzić do wystąpienia niewydolności krążenia. Wśród chorób doprowadzających do tego stanu najczęściej występują:

·         choroba niedokrwienna serca

·         zawał mięśnia serca

·         nadciśnienie tętnicze

·         wszystkie postacie kardiomiopatii

·         wady zastawek serca i zaburzenia rytmu serca
Inne choroby doprowadzające do niewydolności krążenia to:

·         przewlekłe choroby płuc (astma, przewlekłe zapalenie oskrzeli),

·         anemia,

·         nadczynność tarczycy

·         nowotwory serca.

Możliwe powikłania

·  Obrzęk płuc

·  Zagrażające życiu zaburzenia rytmu serca

·  Nagła śmierć sercowa

Badania dodatkowe

Badania dodatkowe mają za zadanie wykrycie przyczyny niewydolności krążenia i jej leczenie. Są to:

·  EKG

·  Echokardiografia

·  Badania biochemiczne krwi

·  Badania moczu

·  RTG klatki piersiowej

·  Cewnikowanie serca

·  Badanie angiograficzne naczyń wieńcowych

Cele leczenia

Celem postępowania lekarskiego jest skuteczne leczenie choroby wywołującej niewydolność krążenia oraz stosowanie leków zmniejszających objawy niewydolności.

Leczenie

Leczenie farmakologiczne
 

1.      Terapia zwykle jest wielolekowa i ma na celu zmniejszenie ilości gromadzących się płynów w organizmie (leki moczopędne),

2.      poprawę kurczliwości serca (digoksyna),

3.      wyrównanie licznych zaburzeń neurohormonalnych towarzyszących niewydolności (inhibitory enzymu konwertującego, blokery receptora AT-1, leki beta-adrenolityczne),

4.      działanie antyarytmiczne i uzupełnienie niedoboru poziom potasu.

5.      leki te dobiera się w zależności od przyczyny niewydolności krążenia i aktualnego stanu pacjenta.

Leczenie operacyjne

W przypadku wad zastawkowych wykonuje się korekcję chirurgiczną lub wszczepia sztuczne zastawki.
W przypadku zaawansowanej niewydolności krążenia jedynym sposobem postępowania pozostaje przeszczep serca.

Serce płucne

Cor pulmonale

Przewlekłe serce płucne jest to przerost mięśnia prawej komory serca spowodowany przewlekłymi schorzeniami układu oddechowego dotyczącymi płuc oraz struktur kostno-mięśniowych budujących klatkę piersiową.

Najczęstsze dolegliwości i objawy

Charakterystyczne są: szybsze męczenie się, duszność i kaszel. W zaawansowanych stadiach pojawiają się objawy niewydolności prawokomorowej: obrzęki na kończynach dolnych, powiększona wątroba, płyn w jamie brzusznej, poszerzone żyły szyjne, sinica skóry, bóle o typie dusznicy piersiowej, utraty przytomności.

Choroby tarczycy

Tarczyca jest nieparzystym gruczołem położonym na szyi, przylegającym bezpośrednio do krtani, tchawicy i przełyku. Składa się z dwóch płatów bocznych połączonych wąskim pasmem tkanki tarczycowej zwanym cieśnią. Hormony tarczycy warunkują prawidłowy rozwój i funkcjonowanie organizmu ludzkiego w ciągu całego życia. Ich stężenie wpływa na czynność ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, przemiany energetyczne i produkcję ciepła, metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczów, bilans wodny oraz na stan kości i regulację siły mięśniowej.

Zaburzenia funkcji i/lub struktury są najczęstszymi chorobami, które skłaniają nas do szukania pomocy u specjalisty endokrynologa.

Wspomniane zaburzenia funkcji i/lub struktury tarczycy charakteryzują się różnymi, szczególnymi objawami.

·                      Wole obojętne u dorosłych jest najczęstszą patologią tarczycy. Jest to niezapalne i nienowotworowe powiększenie gruczołu tarczowego, przebiegające bez zaburzeń funkcji tarczycy. W większości przypadków jest ono następstwem niedoboru jodu. Wymaga przeprowadzenia diagnostyki i ewentualnie włączenia leczenia preparatami hormonów tarczycy i jodku potasu.

·                      Wole guzkowe charakteryzuje się nierówną (guzkową) konsystencją. Jest częstym wskazaniem do leczenia chirurgicznego. W przypadku niepodjęcia takiej decyzji wymaga częstych kontroli celem wykluczenia procesu złośliwego.

·                      Niedoczynność tarczycy jest to zespół objawów klinicznych wywołanych niedoborem hormonów tarczycy. W populacji polskiej najczęściej występuje niedoczynność po operacjach tarczycy oraz w przebiegu choroby Hashimoto (jest to przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy). Inne przyczyny to przedawkowanie leków przeciwtarczycowych stosowanych w leczeniu nadczynności (niedoczynność ustępuje w krótkim czasie po ich odstawieniu), po leczeniu jodem radioaktywnym, przyjmowaniu niektórych leków, w przebiegu zapaleń tarczycy (zwykle przemijająca niedoczynność), rzadko występuje niedoczynność wrodzona związana z niedorozwojem gruczołu lub zaburzeniami syntezy hormonów.

Objawy tej choroby to:

·         znaczne osłabienie,

·         senność,

·         uczucie chłodu (zwłaszcza w obrębie dłoni i stóp),

·         zwiększenie masy ciała,

·         obrzęki,

·         głównie w obrębie twarzy,

·         zaparcia,

·         suchość skóry i włosów,

·         łamliwość włosów,

·         zwolnienie częstości serca.

Leczeniem, niezależnie od przyczyny, jest stałe przyjmowanie preparatów tyroksyny (hormonu tarczycy) pod kontrolą lekarza.

Nieleczona niedoczynność tarczycy może z biegiem czasu doprowadzić do rozwinięcia się śpiączki hipometabolicznej. Jest to ciężki stan, bezpośrednio zagrażający życiu pacjenta, przebiegający ze znacznym obniżeniem ciepłoty ciała  i zwolnieniem akcji serca. I wymagający intensywnego leczenia.

·                      Nadczynność tarczycy jest z kolei spowodowana nadmiarem hormonów tarczycy. Przyczyny nadczynności to: choroba Graves-Basedowa ( jest to choroba z kręgu autoimmunologicznych zwiazana z nadmiernym pobudzeniem tarczycy do produkcji hormonów, o nawracającym przebiegu), obecność guzków produkujących nadmierne ilości hormonów, nowotwory złośliwe gruczołu tarczowego, początkowa faza zapalenia tarczycy, zatrucie hormonami tarczycy, przyjmowanie leków o dużej zawarości jodu.

Typowy obraz nadczynności obejmuje następujące objawy:

·         przyspieszona akcję serca,

·         uczucie kołatania serca,

·         zaburzenia rytmu serca,

·         nadciśnienie tętnicze,

·         niepokój,

·         nadpobudliwość,

·         chwiejność emocjonalna,

·         bezsenność,

·         drżenia rąk, biegunki,

·         chudnięcie pomimo zwiększonego apetytu,

·         potliwość,

·         uczucie gorąca,

·         wypadanie włosów,

·         męczliwość.

·         U kobiet ponadto mogą wystąpić zaburzenia miesiączkowania.

U chorych na chorobę Graves-Basedowa mogą również ujawnić się inne objawy. Związane jest to z toczeniem się procesu autoimmunologicznego także w tkance pozatarczycowej: w tkance łącznej pozagałkowej, w komórkach mięśni okoruchowych i powiekach. W wyniku tego dochodzi do:

·         wytrzeszczu,

·         zaburzeń ruchomości gałek ocznych,

·         obrzęku i zaczerwienienia spojówek i powiek.

·         ...