Cechy społeczeństwa informacyjnego
Do elementarnych cech społeczeństwa informacyjnego zalicza się:
wytwarzanie informacji – podkreślenie masowości wytwarzania informacji
gromadzenie/przechowywanie – odnosi się do technicznych możliwości gromadzenia i nieograniczonego ich magazynowania
przetwarzanie informacji – opracowywanie technologii i standardów umożliwiających m.in. ujednolicony opis i wymianę informacji.
udostępnianie/przekazywanie – podkreśla się duże możliwości przekazu informacji za pomocą sieci komputerowych i telefonicznych
wykorzystywanie – najważniejsza cecha społeczeństwa inf., umożliwiająca powszechne, otwarte, nielimitowane korzystanie z Internetu jako źródła informacji.
Powyższe czynności są wykonywane przez większość obywateli w szeroko rozumianym zakresie użytku własnego, społecznego, w edukacji i działalności zawodowej.
Funkcje społeczeństwa informacyjnego
Edukacyjna – polegająca na globalnym upowszechnianiu wiedzy oraz uświadamianiu społeczeństwu rosnącego znaczenia podnoszenia kwalifikacji.
Komunikacyjna – polegająca na budowie nowej płaszczyzny tworzenia się więzi społecznych. Homogenizacja kultury oraz tworzenie się nowego typu grup społecznych przyczynia się do obniżania społecznej wrażliwości na różnice kulturowe, etniczne czy wyznaniowe. Społeczeństwo inf. ma za zadanie stworzenie możliwości funkcjonowania i komunikowania się wielu różnorodnych grup w obrębie jednej harmonijnej całości – globalnego społeczeństwa informacyjnego.
Socjalizacyjna i aktywizacyjna – ich istotą jest mobilizacja osób będących czasowo lub na stałe wyłączonych z możliwości swobodnego funkcjonowania w społeczeństwie. Szczególne znaczenie przypisuje się w tym kontekście, poza możliwością kształtowania potencjału intelektualnego, wykorzystywaniu telepracy. Wykonywanie zawodu bez konieczności wychodzenia z domu zmienia w sposób zasadniczy dotychczasowy układ stosunków społecznych poprzez choćby otwarcie rynku pracy dla osób niepełnosprawnych, przewlekle chorych oraz matek wychowujących dzieci.
Partycypacyjna – głównie dzięki możliwości prowadzenia debat publicznych w Internecie i wykorzystania sieci w akcie głosowania więcej osób może skorzystać z prawa wyborczego i aktywnie uczestniczyć w życiu politycznym państwa. Kto wie, może kiedyś będzie referendum przez Internet przy każdej poważniejszej sprawie.
Organizatorska – chodzi tu o konieczność stworzenia warunków sprzyjających konkurencyjności na rynku szeroko rozumianej teleinformatyki oraz umożliwienie pełnego i harmonijnego funkcjonowania w jego obrębie wszystkich grup społecznych (niezależnie od sytuacji majątkowej, wiekowej czy wykształcenia).
Ochronna i kontrolna – ma na celu stworzenie mechanizmów obrony obywateli i instytucji państwowych przed „wirtualną przestępczością” oraz stworzenie i monitorowanie przejrzystych standardów funkcjonowania wszystkich podmiotów społeczeństwa informacyjnego.
Uwarunkowania społeczeństwa informacyjnego
Do podstawowych uwarunkowań rozwoju społeczeństwa informacyjnego zalicza się:
- pełną liberalizację rynków, na których realizowane są usługi dla społeczeństwa informacyjnego,
- rozległą infrastrukturę telekomunikacyjną,
- spójne i przejrzyste prawodawstwo dostosowane do potrzeb nowego typu społeczeństwa,
- wysoki poziom nakładów finansowych na badania i rozwój w tym zakresie,
- nieskrępowany dostęp do sieci wszystkich operatorów i usługodawców,
- szeroki, powszechny dostęp do Internetu i zawartych w nim treści,
- szeroki publiczny dostęp do zasób informacyjnych,
- wysoki średni współczynnik kompetencji teleinformacyjnych,
- wysoki stopień korzystania z informacji,
- umiejętności przekazywania, odbierania, a także szybkiej wymiany danych cyfrowych bez względu na odległość,
- wysoki odsetek osób zatrudnionych w szeroko rozumianych usługach (ze szczególnym uwzględnieniem sektora teleinformacyjnego).
Rozwój społeczeństwa informacyjnego w USA – Rozwój społeczeństwa informacyjnego rozpoczął się od realizacji planu odwołującego się do koncentracji badań nad nowymi technologiami w celu obrony przed komunizmem. W latach 1940 do 1960 nastąpił wzrost wydatków w USA na zbrojenia. Działaniami wspomagającymi rozwój Społeczeństwa Informacyjnego w USA były prace ekspertów skupionych w Research and Development Corporation (RAND) w Kalifornii. Projektowali oni zintegrowany system planowania, programowania i budżetowania (Planning, Programming and Budgeting System – PPBS). RAND stała się z czasem zapleczem intelektualnym Pentagonu oraz komórką planowania społeczeństwa przyszłości. Kolejnym elementem rozwoju Społeczeństwa informacyjnego w USA było stworzenie sieci ARPA-NET. Stworzona została ona w celu wymiany informacji między komórkami badawczymi znajdującymi się w cywilnych i wojskowych instytutach badawczych. Projekt ten został uznany za początek Internetu. Później departament stanu zabiegał o przeforsowanie na forum ONZ doktryny "swobodnego przepływu informacji" która była uzupełnieniem do doktryny "wolnego handlu" i była opozycją do promowanej przez ZSRR "narodowej suwerenności". Moderatorem rewolucji komunikacyjnej było USA. Organami sterującymi rozwojem amerykańskiego społeczeństwa informacyjnego są ośrodki akademickie.
Rozwój społeczeństwa informacyjnego w Japonii – w 1972 r. stworzono plan mający doprowadzić do powstania nowego typu społeczeństwa oraz wdrożeniu przyjętych założeń.
Wyróżnia się cztery fazy dochodzenia do japońskiego społeczeństwa informacyjnego:
· I FAZA (1945-1970) – dominacja meganauki
· II FAZA (1955-1980) – okres organizacji i przedsiębiorstw
· III FAZA (1970-1990) – okres usług społecznych i społeczeństw
· IV FAZA (1980-2000) – okres prywatnych jednostek i istot ludzkich
Działania japońskiego rządu (stworzenie pierwszego społeczeństwa informacyjnego firm prywatnych) – zaowocowały przyspieszeniem realizacji przyjętej strategii.
eibhlin.aveline