O. Mieczysław Łacek OSPPE

TEOLOGIA ŻYCIA  ZAKONNEGO 

W  DOBIE  MARKETINGU

Jasna Góra 2002

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów

Wstęp

Rozdział I. MISJA FIRMY A MISJA ZAKONU

Rozdział II. TROSKA O KLIENTA A TROSKA O WIERNYCH

Rozdział III. SZEF FIRMY A PRZEŁOŻONY W ZAKONIE

Rozdział IV. KOMUNIKACJA W FIRMIE A KOMUNIKACJA W ZAKONIE

Rozdział V. SZTAB KRYZYSOWY W FIRMIE A „SZTAB KRYZYSOWY” W ZAKONIE

Rozdział VI. SPOSOBY PRZEZWYCIĘŻANIA KRYZYSÓW

BIBLIOGRAFIA

Wstęp

Niniejsze refleksje są owocem przestudiowania przeze mnie kilkunastu skryptów i innych materiałów, dostarczonych mi przez pewnego absolwenta Studium Podyplomowego KOMUNIKACJI i MARKETINGU w Gdyni, kierowanego przez byłego rzecznika prasowego Prezydenta Lecha Wałęsy, dra Andrzeja Drzycimskiego i skonfrontowaniem ich z problematyką życia zakonnego. Zagadnienia życia zakonnego znane mi są ze względu na to, że od 6 lat jestem wykładowcą Teologii Życia Zakonnego w Warszawie na Papieskim Wydziale Teologicznym w Prymasowskim Instytucie Życia Wewnętrznego. Równocześnie wraz z tymi wykładami prowadzę Seminarium z teologii życia zakonnego, na którym wiele osób, zwłaszcza zakonników i zakonnic, napisało swoje prace naukowe.

    Marketing i życie zakonne wydają się być dziedzinami leżącymi na przeciwstawnych sobie biegunach. Przyglądnijmy się ich definicjom. Marketing (z j. angielskiego): to działalność gospodarcza polegająca na kształtowaniu stosunków między produkcją a odbiorcą towarów, dotycząca w szczególności ustalania wielkości produkcji, określania cen, metod dystrybucji, usług gwarantowanych, reklamy i promocji sprzedaży1.

Życie zakonne to m.in. „stan dążenia do doskonałości”, „pójścia za Chrystusem”, „życie we wspólnocie”, „służba Boża”, podejmowania dzieł apostolskich. Zakonnik odrywa się od świata, zamyka się w klasztorze, aby tam zasmakować Boga i podjąć trud przemiany siebie, aby później wrócić do świata i ofiarować mu swoją służbę2.

    Czy marketing i życie zakonne mają jednak coś wspólnego? Firma podejmująca działalność gospodarczą określa swoją działalność jako misję, którą ma spełnić. Każdy zakon też ma do spełnienia pewną misję w świecie. Firma chce być obecna w świecie, walczy o swoją tożsamość i wiarygodność. Zakonnicy też pragną być obecni w świecie, chcą zachować swoją tożsamość i pragną być wiarygodni. Firma chce produkować towar pożyteczny dla ludzi, zyskując pochwałę i uznanie od ludzi. Zakon chce służyć jak najlepiej ludziom i być im pomocą w ich zniewoleniach i trudnościach. W firmach zastanawiają się nad tym, kim ma być jej kierownik, czy tylko szefem – zarządzającym, czy liderem – inspirującym załogę. Również w zakonach trwa dyskusja czy przełożony wspólnoty zakonnej ma tylko organizować życie zakonne, czy raczej ma rozpalać dusze zakonników do gorliwszego oddania się Bogu, a przez Boga oddania się na służbę ludziom. Ogromne znaczenie przypisuje się w firmach komunikacji między kierownikiem a pracownikami i między samymi pracownikami, a także kontaktom zakładu z odbiorcami towaru. Dla dobrej komunikacji w firmie zatrudnia się specjalistów od komunikacji i wizerunku firmy – pracowników tzw. Public Relations. Ostatnio także w zakonach coraz więcej wagi przywiązuje się do problematyki komunikacji między przełożonym a podwładnymi i między samymi podwładnymi. Kryzysy dotyczą i całych firmy i pracowników; dąży się do tego, by przewidywać, zapobiegać i wychodzić z kryzysów. Zakony też analizują kryzysy i podejmują próby ratowania wspólnoty i zakonników przed nimi. Te przede wszystkim zagadnienia stały się bazą dla moich refleksji, choć nie wyczerpują one zbieżnych problemów, wśród których są także sposoby reklamowania się firm i sposoby reklamowania się zakonów, sposoby dbania o dobry wizerunek firmy, czy zakonu wśród otoczenia, m.in. poprzez sponsorowanie imprez, działalności charytatywnej i tym podobne rzeczy.

    Myślę, że życie zakonne wiele może skorzystać z doświadczeń marketingowych firm i przedsiębiorstw.

    Tą refleksją chciałbym pomóc w odnalezieniu się nam jako zakonnikom w tym przełomowym czasie, w czasie szeroko stosowanego marketingu przez przeróżne firmy i instytucje.

1 Słownik wyrazów obcych pod red. B. Pakosz i E. Sobol, Warszawa 1991, s. 532.

2 Por. M. Łacek, Teologia życia zakonnego, Warszawa 2000, s. 19-22.

Rozdział I

MISJA FIRMY A MISJA ZAKONU

Każda firma ma do spełnienia jakąś „misję”. Ma dać odpowiedź na pytania (według Petera Druckera)3:

-          Czym jest nasz business?

-          Kto jest naszym klientem?

-          Co stanowi wartość dla klienta?

-          Czym będzie nasz business w przyszłości?

-          Czym powinien być nasz business?

    Również każdy zakon ma do spełnienia pewną misję. I każdy zakon (wspólnota religijna) powinna sobie odpowiedzieć na pytanie:

-          Czym jest nasz zakon?

-          Do kogo jesteśmy posłani?

-          Czego pragną od nas ludzie?

-          Czym będzie w przyszłości nasz zakon?

-          Jakie wartości są dla nas najważniejsze?4 

    Wymienia się następujące elementy misji firmy: filozofia, własna koncepcja firmy, publiczny wizerunek firmy, personel, klienci, produkt, lokalizacja, sposób wytwarzania usługi5.

    Warto zadać sobie pytanie: czy nasz zakon ma własną filozofię, własną koncepcję np. życia wspólnotowego, duchowego, apostolstwa, jaki chcielibyśmy mieć wizerunek zakonu w świecie, na jakich zasadach chcemy ustawiać życie we wspólnocie, do kogo jesteśmy posłani, co możemy dać ludziom, gdzie budować swoje klasztory, w jaki sposób mamy służyć ludziom?

    Specjaliści z Harvard Business School twierdzą, że aby osiągnąć sukces trzeba wytwarzać i sprzedawać:

1)     produkt, którego nie ma na rynku,

2)     produkt, który jest wszystkim potrzebny,

3)     produkt sprzedawany po cenie akceptowanej przez nabywców,

4)     produkt sprzedawany po cenie przynoszącej zysk producentowi (sprzedawcy)6.

 Ważnym jest, byśmy i my zapytali:

1)     co szczególnego może dać ludziom nasz zakon,

2)     co jest ludziom teraz najbardziej potrzebne,

3)     w jaki sposób pomagać ludziom, by najwłaściwiej im pomóc,

4)     jak pomagać, by mieć i osobistą satysfakcję z tego.

    By trafić w gusta klienta trzeba określić, jakie są jego potrzeby, na jakim poziomie i czy będą odpowiadały danemu poziomowi jego potrzeb7. By właściwie pomóc ludziom, trzeba poznać potrzeby ludzi i zrozumieć na jakim poziomie są ich potrzeby. Wtedy łatwiej dostosujemy sposoby pomocy im. Inne potrzeby mają ludzie w parafii, nieco inne ruchy religijne, inne ubodzy, ludzie na terenach misyjnych8.

    Każda firma, instytucja, organizacja, która działa w warunkach rynkowych powinna dbać o swoją dobrą opinię i zapewnić sobie przychylność pracowników firmy, konsumentów i całego otoczenia. Jest wiele sposobów zapewnienia sobie takiej przychylności. Jedne są eleganckie, inne są mniej eleganckie (przekupstwo, zastraszanie, oczernianie, kłamstwo, przemilczenie, ukrywanie prawdy itp.). Do eleganckich zalicza się Public Relations (skrót PR), którego pracownicy twierdzą, że „w systematycznie i świadomie prowadzonych działaniach Public Relations na dłuższą metę zawsze opłaca się mówić prawdę”9.

    O dobry wizerunek firmy dbają pracownicy Public Relations (skrót PR). Dbają, by firma była obecna w otoczeniu, by miała swoją tożsamość i by była wiarygodna.

Obecność

    PR zapewnia przez swe działanie, że firma (organizacja) zaistnieje w świadomości ludzi przez dobre rozpoznanie otoczenia firmy.

Tożsamość

    Świadome i systematyczne kreowanie wyrazistości tożsamości firmy przez coraz lepszy sposób organizacji, zarządzania, poziom wykształcenia i sposób kierowania firmą przez kadrę menedżerską, nowoczesność i jakość produkcji, dynamikę rozwoju, współpracę z partnerami, jakość warunków pracy, kwalifikacje załogi, świadczenia na rzecz bliższego i dalszego otoczenia itp.

...