Fenotyp morfologiczny zespołu Downa: niski wzrost, okrągła twarz, płaski profil, wy\okie czoło,skośnie w górę skierowane szpary powiekowe, zmarszczka nakątna, plamki Bruszwilda, szeroka płaska nasada nosa, krótki grzbiet nosa, długie filtrum, otwarte usta, duży wystający język, nisko osadzone uszy, krótka szyja, bruzda poprzeczna na dłoni; zespół ten rozpoznajemy gdy:WYKLAD Zespół Patau= zespół trisomii ch.13: polidaktylia, rozszczep wargi i podniebienia, skrytoocze, holoprosencephalia( nie ma podziału mózgu na półkula), ubytki na skórze głowy i na czaszce, czaszka z góry ma kształt trójkąta, czasem anoftalmia( bezocze); Zespół Wolfa: z. chromosomowy; ubytek ch.4= monosomia 4p= z. delecji( mikrodelecji): dziecko wygląda jakby było w hełmie greckim, wystająca gładzizna, okrągła twarz, małogłowie, oczy skośnie w górę, zmarszcza nakątbna, roszczep tęczówki, szeroka nasada nosa, krótkie filtrum, usta tzw. Pyszczek karpia, żuchwa bardzo mała hipoplastyczna, spodziectwo, wnętrostwo, niedosłuch, dzieci rodzą się bardzo wiotkie( hipotonia),z b. niską masą urodzeniową, b. późno zaczynają chodzić, mają napady padaczkowe; Zespół trisomii ch.8:najczęściej niepełna trisomia(2+1/2) lub mozaika: duża mózgo- i b. mała twarzoczaszka, mikroftalmia, krótki grzbiet i zadarty nos, duże uszy, pełne usta, wywinięta czerwień wargowa, mała bródka, czasem rozszczep podniebienia miękkiego, pionowe bruzdy na stopach, wrodzony brak rzepki, wady nerek(refleks, wodonercze), spodziectwo, przykurcze palców rąk; Zespół Edwarda = z. trisomii ch.18: b. mała masa urodzeniowa, hipotrofia płodu, małogłowie, jajogłowie, b. mała bródka, wąskie szpary powiekowe, ptooza, nisko osadzone uszy, nadmiar skóry, krótka szyja, nerka podkowiasta, syndaktylia, odstająca pięta; IMPRINTING GENOMOWY=napiętnowanie, naznaczenie- metyzacja na ch. Zachodzi różnie u matki i u ojca i na tej podstawie można ustalić od kogo pochodzi dany chromosom; -zespół Angelmana- 15q11-13- gdy delecja matczyna (utrata fragm. ch. u matki) – UPD15 ojcowskie –dziecko otrzymuje 2 kopie ch. od ojca: dziecko rodzi się z normalną masą urodzeniową, do 8go m-ca rozwija się normalnie, potem: późno siada, chodzi, pojawiają się napady padaczkowe, chodzi jak kukiełka-chód taktyczny-happy puppet syndrom, śmieje się bez powodu, ma b. jasnoniebieskie oczy, b. jasne włosy i karnację, zaburzenia snu; -zespół Pradera Willego-15q11-13-gdy delecja ojcowska-UPD15 matczyne- duża hipotonia, zaburzony odruch ssania, dziecko jest żarłoczne, b. jasnoniebieskie oczy, b. jasne włosy; Zespół Becklita- Widemana- : rozpoznanie pępkowa, duży język( wada wymowy), gigantismus (4-4,5kg), połowiczy przerost ciała( asymetria), hipoglikemia, cechy dysmorficzne jak w z. D., na płatkach uszy charakterystyczne rowki; rozpoznanie tego zespołu umożliwia wczesne rozpoznanie nowotworów np. guz Wilma, habdomyosarcoma; NOWOTWORY DZIEDZICZNE Kryteria rodowodowo- kliniczne rozpoznania nowotworu dziedzicznego: - wiek zachorowania( młodszy o 15-20 lat od średniej zachorowania na raka); -gdy 3 i > zachorowań na raka wśród krewnych 1stopnia; -2 osoby w układzie pionowym ( matka-córka, ojciec- syn); -2 różne nowotwory pierwotne (np. rak sutka +rak piersi); Badanie mutacji wpływa na czynnik prognostyczny. Badanie osoby będącej nosicielem mutacji:→ opieka psychologa, → profilaktyka: 1) bad. kontrolne (samokontrola kobiet co 1m-c, bad papacyjne co 10 dni, wizyta u ginekologa co 6 m-cy), usg piersi lub mammografia 1x/ rok, usg dopochwowe i Bad. markera Ca-125; 2) profilaktyczne podawanie leków- Tamoksifen- ↓ ryzyko zachorowania na nowotwór nawet o 50%, mimo że większość nowotworów nie jest wrażliwa na hormony; 3) profilaktyczna adneksektomia= usunięcie jajników- ↓ o 40% ryzyko n. piersi; 4) profilaktyczna mastektomia = usunięcie piersi; 5) antykoncepcja doustna ( przez 5 lat przed 25 r.ż.↑ ryzyko o 40% ); 6) HTZ (↑ 3-krotnie ryzyko raka piersi i endometrium); 7) karmienie piersią nawet u nosicielek ↓ ryzyko o 50% , gdy karmi się do 18 m-cy; N. dziedziczne: stanowią 30% wszystkich n., dziedziczone jednogenowo autosomalnie dominująco, pionowa transmisja ( w każdym pokoleniu jest osoba chora), dotyczy M i K, u blisko 50% krewnych jest ten sam n., występuje tzw. zjawisko antycypacji (coraz wcześniejszy wiek występowania objawów choroby), nie stwierdza się w przypadku mutacji mozaikowej (= mutacji jednego rodzaju tkanki ), w mutacjach terminalnych ( w kom. jajowej lub w plemniku), w mutacjach o niskiej penetracji; teoria 2 uszkodzeń: 1-dziedziczone, 2-w kom. somatycznych i dotyczy drugiego genu na 2gim ch. →przekształcenie kom. w kom. nowotworową, mutacje dotyczą genów supresji nowotworowej;tzw. hipoteza wg KNUTSONA; siatkówczak rodzinny: zmiany wieloogniskowe obustronne wyst. przed 5 r.ż., spełnia się tu hipoteza 2 uszkodzeń: 2gie uszkodzenie w życiu płodowym; szczyt zachorowań w 2 r.ż., pierwsze objawy to przekrwienie gałki ocznej, zez; początkowo uleczalny laserem; przyczyna- mutacja genu RB1 na ch.13q1-4; predysponuje do rozwoju innych n.( raka płuca drobnokom., białaczki, czerniaka, raka sutka, i In.); UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE= niepełnosprawność intelektualna: przyczyny →okres prenatalny: czyn. genetyczne( >15%), choroby matki( niewydolność nerek, mocznica, cukrzyca, choroby tarczycy), leki, zatrucia, niedożywienie; → okres perinatalny: wcześniak, ciąża bliźniacza, zakażenie, niedotlenienie; → okres postnatalny: urazy, choroby zakaźne, ch. naczyń, guzy mózgu, współistnienie innych zespołów neuropsychiatrycznych ( padaczka, autyzm); CHOROBY GENETYCZNE: z. Downa, z. FRA X, aberracje chromosomowe, choroby monogenowe; Zespół kruchego chromosomu X-FRA X= z. Martina- Bella- zespół spowodowany mutacją FMR1 na ch.Xq27.3, dziedziczony dominująco z ch.X, penetracja u M-80%, u K-30%; fenotyp morfologiczny jest niecharakterystyczny: ↑ obwód głowy, podłużna twarz, ↑ ruchomość stawów, długie małżowiny uszne, zaznaczona żuchwa, makroorchidyzm (↑ objętości jąder po okresie pokwitania); fenotyp behawioralny: -zachowania autystyczne,-unikają kontaktu wzrokowego,-opóźnienie rozwoju umysłowego,-bojaźliwe,-nadpobudliwe,-zachowania agresywne i autoagresywne; diagnoza genotypowa: hodowla na podłożu ubogim w kwas foliowy → widoczne są pęknięcia na ch.;
ETAPY PORADY GENETYCZNEJ 1 Diagnoza fenotypowa –wywiad -badanie fizykalne -analiza dysmorficzna badania dodatkowe (kariotyp, badania hormonalne) 2 Diagnoza genotypowa (określenie sposobu dziedziczenia) rodowód, ocena nosicieli, 3 Określenie ryzyka genetycznego wysokie powyżej 10% choroby monogenowe średnie 5-10% choroby poligenowe niskie poniżej 5% choroby chromosomowe 4 Określenie stopnia pokrewieństwa (ryzyko wystąpienia wad chorób monogenowych i recesywnych ) 5 Prognoza genetyczna (informacje na temat rozwoju umysłowego i fizycznego, płodności, przeżywalności, ryzyko wystąpienia nowotworu ). CHOROBY GENETYCZNE MONOGENOWE (dominujące ryzyko powtórzenia 50%) -niezależnie od płci np. Achondrioplazja (choroba powstająca de novo ,nie z pokolenia na pokolenie , przeżywalność tych ludzi 70 lat rozwój umysłowy zbliżony do normy) -WRODZONA ŁAMLIWOŚĆ KOŚCI-choroba dominująca (Osteogenesis imperfecta)I typ –okres dziecięcy II typ-letalny –w okresie życia płodowego lub tuż po porodzie III i IV typ-odwapnienia kości w okresie osteoporozy -ZESPÓŁ MARFANA gen odpowiedzialny za zespół znajduje się na chromosomie 15 Gen kodujący fibrylinę, mutacje jego powoduje niedobór fibryny (włókna soczewki i aorty) Cechy charakterystyczne: -wysoki wzrost –szczupłość –klatka piersiowa zapadnięta -pająkowate długie palce -zwiększona ruchomość w stawach -częsta skolioza narząd wzroku –stwierdza się krótkowzroczność 70%-80% -zwichnięcie soczewki-przesunięcie soczewki układ krążenia-wypadanie płatka zastawki mitralnej 50% -poszerzenie aorty części wstępującej (rozwarstwienie ściany doprowadzające do powstania tętniaka aorty) –NEUROFIBRYMATOZA częstość 1:3000 ,zmiana na chromosomie 17 ,plamy na skórze koloru kawy z mlekiem ,nerwiakowłókniaki guzy nerwów obwodowych ,guzki Lisza-Ischa-narastają na tęczówce ,glejaki nerwy wzrokowego ,zmiany kostne (skolioza, nieprawidłowa kość klinowa) , ekspresja tej choroby jest różna Leczenie dorażne w zależności od objawów około 10% pacjentów ma nowotwory złośliwe najczęściej skóry. CHOROBA HUNTINGTONA -pojawia się ok.30 rż -mutacje genu znajdującego się na krótkim ramieniu chromosomu 4 -MRI-utrata masy mózgu w granicach 25-30%-ubytek neuronów-ruchy pląsawicze -degradacja psychiczna, fizyczna , umysłowa -zgon po 10-15 latach -nie można kontrolować ruchów i emocji -RETINOBLASTOMA (SIATKÓWCZAK) pojawia się do 5 rż ZESPÓŁ NOONA -częstość 1 na 1000 -niski wzrost -upośledzenie umysłowe -dysmorfia twarzy (lekko skośne oczy, duże uszy, krótka szyje płetwiasta, zapadnięta klatka piersiowa, szeroko rozstawione brodawki sutkowe) wady serca zwężenie zastawki tętnicy płucnej mutacje genu na chromosomie 12. Hipercholesterolemia, psychoza maniakalno-resyjna.
CHOROBY RECESYWNE Ryzyko powtórzenia 25% MUKOWISCYDOZA mutacja genu na chromosomie 7, częstość 1 :2000 ,1:2500 ,co 25 człowiek jest nosicielem tej choroby, mutacja genu odpowiedzialnego-kodującego przezbłonkowy regulator transportu jonów Dochodzi do zaburzenia gospodarki wodnej następuje zagęszczenie wydzieliny w drzewie oskrzelowym co powoduje zaczopowanie oskrzelików, często występuje zapalenie płuc, przewody trzustki są zaczopowane co prowadzi do zwłóknienia trzustki, objawy: -częste zapalenie płuc -dystrofia(dzieci mniejsze ,mniej ruchliwe) -pot jest sLony wysoki poziom chlorków wydzielanych w pocie, ekspresja u mężczyzn w 99%-bezpłodność(agenezja lub niedrożność nasieniowodów), delecja alaniny w punkcie 508 DF 508 (przyczyna mutacji najczęstsza w 70 %), ekspresja różna, zgon ok. 30 rż –tam gdzie uszkodzenie i zaczopowanie przewodów trzustki, zgon najczęstsze z powodu zapalenia płuc. BLOKI METABOLICZNE I Fenyloketonuria- mutacje w genie hydroksylazy fenyloalaninowej na chromosomie 12 (fenyloalanina nie przekształca się w tyrozynę w wyniku czego odkłada się w mózgu , narządach miąższowych, prowadząc do ich uszkodzenia: częstość 1:7000 ,na samym początku nie ma objawów charakterystycznych dopiero w 5-6 miesiącu występuje mysi zapach moczu, w Polsce wykonuje się badania przesiewowe w 2-3 dobie po urodzeniu test Guthiego- kropla krwi do żelu agarowego gdzie jest szczep bakterii = fenyloalanina =szczep bakterii rozwija się test dodatni albo ujemny, fenyloalanina u dzieci zdrowych 2mg% ,powyżej 30% patologia, jeżeli fenyloalanina jest podwyższona to stosujemy dietę, kobieta która chce zajść w ciąże powinna zastosować dietę i zminimalizować poziom fenyloalaniny poniżej 7 mg% bo inaczej urodzi upośledzone dziecko ALBINIZM zaburzony cykl biochemiczny-brak enzymu tyrozynazy w wyniku czego tyrozyna nie przechodzi w melaninę ,częstość1:20000 ,1:30000 , cechy charakterystyczne: -białe włosy, -tęczówki są różowe lub jasno niebieskie, -skóra jest pozbawiona barwników, -zaburzenie wzroku – szkodzenie nerwu wzrokowego, częste oparzenia skóry, zwiększona częstość raka skóry. GALAKTOZEMIA FRUKTOZEMIA ,ZESPÓŁ FRASERA , ZACISKAJĄCA DYSTROFIA KLATKI PIERSIOWEJ, MAŁOGŁOWIE PRAWDZIWE, ZESPÓŁ DOWNA. CHOROBY ZWIĄZANE Z CHROMOSOMEM X. Nosicielem jest kobieta ,chorują mężczyżni połowa synów jest chora i połowa zdrowa podpbnie z córkami . HEMOFILIA częstość 1:5000 , A –mutacja w genie czynnika VIII, B mutacja w genie IX, Leczenie :substytucja czynnika. Daltonizm. Dystrofia typu Duchenne’a- Xp21 gen produkujący białko dystrofijnę. Częstość występowania: 1;3000 u chłopców. Zespół niewrażliwości na androgeny. Krzywica oporna na wit D3. Zarośnięcie odbytu. Choroby poligenowe –ważna rola czynnika środowiskowego, ryzyko powtórzenia ok. 5%, wspódziałanie wielu genów, choroby: wady cewy nerwowej(rozszczep kregosłupa, przepuklina oponowo-rdzeniowa, bezczaszkowiec), rozszczep podniebienia, wytrzewienie jelit, stopy końsko-szpotawe, wady serca, wrodzone zwichnięcie stawów biodrowych, schizofrenia, cukrzyca. Badanie cytogenetyczne-(ocena kariotypu),polega na określeniu liczby i struktury chromos.uzyskanych z dzielących się mitotycznie kom.somatycznych badanej osoby.Jest to badanie dodatk.weryfikujące diagnoze fenotypowa chorob chromosomowych.Wykonuje się je wtedy gdy istnieje podejrzenie,ze obraz kliniczny choroby może być spowodowany obecnością aberracji chromos.Badanie jest niecelowe przy podejrzeniu ch.genet.w każdym przypadku,daje możliwość oceny we wszystkich kom.mających jadra.;chromos.sa widoczne w stadium mitozy(metafaza –najdogodn.stadium do analizy chromos.w mikrosk. świetlnym) .Technika cytogenetyczna-ubytk lub nadmiar mat.genet.wielkości 4mln par zasad.;technika o rozp.rozdzielczości obrazu prazkowego2-3mln par zasad.;FISH-2mln par zas. Aberracje chromosomowe: wrodzone (konstytutywne) nabyte (nowotwory, niestabilność chromosomowa np.zesp.Blooma, ataksja,teleangiektazja) ;badanie:limf.T z krwi obwod.,zaklada się hodowle.Material do bad:wrodzone-krew pelna, wycinek skory,pl.owodniowy, kosmowka;nabyte-fragm..tk.guza nowotworow,krew i szpik na heparyne. Ocena kariotypu z limf.krwi obwodowej: 1)pobranie materialu-1-5ml.krwi z żyły łokciowej na heparyne po jedzeniu,przechowywac 3 dni w temp.4st,można transport.zabezpieczone probowki2)hodowla-namnozenie kom.in vitro (czas trwania od 48-96h do naczynia z pozywka+krew+PHA-inkubacja70h,37st-colcemid)PHA= fitohemaglutynina stymuluje limf.T do transformacji i podzialow3) sporządzanie prep.chromosomowych 4)barwienie chr.technikami prążkowymi-uwidocznienie i identyfikacja(met.giemsy) 5)analiza mikroskopowa(mikr.świetlny,20 plytek metafazowych, fotografia 2-3plytek) mozaika-wystepow.kilku linii komork.o roznych kariotypach, powstałych po zaplodnieniu 6)sporządzanie kariogramow- kariogram-chromosomy zidentyfikowane i ułożone w pary zgodnie z przyjeta klasyfikacja7)określanie kariotypu-zapis zgodnie z przyjeta nomenklatura cytogenet.(liczba,plec,zapis nieprawidłowości:46,XX;46,XY;47,XX,+21-trisomia;45,X-monosomia) SYMBOLE:t-translokacja chromosomowa wzajemna, der-ch.pochodny po przegrupowaniu der,del-delecja,r-ch.pierścieniowy,inv-inwersja,mar-ch.markerow,i-izochromosom,dup-duplikacja,ter-terminalny,mat/pat-rodzicielskie pochodzenie,p-ramie krotkie,q-dlugie. Chromosom markerowy- chromosom o nieznanym pochodzeniu i mech powstawania. Kariotyp z fibroblastow skory-wynik bad.kariotypu limf.nie odpowiada obrazowi kliniczn.pacjenta,mozaikowość kom.polegajaca na wspolwystepow.roznych kariotypow w kom.roznych tk.tego samego organizmu, kariotyp plodu- kom.pl.owodniow,kom.trofoblastu. Kariotyp w kom.nowotworowych szpiku-1-2ml szpiku do probowki z heparyna,diagn.ch.nowotw.ukl.krwiotwórczego(np.chr.philadelfia) Kariotyp kom. nowotwor. litych guzow (biopsja cienkoiglowa, kom.nowotw.z płynów wysiekowych j.otrzewnej lub opłucnej)Jak zapisujemy chromosomy:np.:18p11.3(18-nr.chromos.p-ramie,1-region,1-prazek,3-podprazek)-do zlamania doszlo w 3podprazku,w 1prazku,w regionie 1,ramieniu krotkim chr.18.GTG-ocena ok.300-400prazkow,dostosowanie stopnia rozdzielczości prążkowej analizowanych chr.do wsk., które zadecydowalo o wykonaniu badan; identyfikacja wszystkich chr.i ich aberracji liczbowych i strukturalnych. Mikrocytogenetyka- techn.HRT, uzyskanie dużej rozdzielczości prask.,techn.. prometafazowa, rozdzielczość 850prazkow (garnitur haploidalny) zastosowanie :aberracje strukturalne obejmuja mala ilość materialu genet.;zaspol mikrodelecji;dokladna ocena punktow złamań w aberracjach struktur. Cytogenetyka molekularna; techniki hybrydyzacji in situ: FISH- umozliwia wykrywanie specyficznych sekwencji DNA w chr.jadrowych interfazowych lub skrawkach tk.znajdujących się w prep.cytologicznych; polega na hybrydyzowaniu odpowiednio skonstr.sondy molekularn.z komplementarnym do niej regionem chr.a nastepnie wizualizacji tego polaczenia w mikr.fluoresc.(sonda zawiera przyłączone czastki znacznika) Zastosowanie FISH:diagn. z mikrodelecji chromosom. ,uzupelnia podstawowe bad.cytogent., diagn.chr.markerowych i złożonych przegrupowan chromos.,wykrywanie fuzji genowych np.;powstałych w wyniku translokacji chr.wzajemnych w kom.nowotw.,wykrywanie zmian liczbowych chr.w funkcji genowBCR/ABL w wyniku t(9;22)(q34;q11). 46,XX,t(9;22)(q34;q11);region krytyczny-najmniejszy region,który uleg mikrodel.Rodzaje sond molekularnych;centromerowe-zawieraja sekwencje powarzalne komplement.do centromerow poszczeg.chr.zastosow: aneuploidia chromos., okresl. pochodzenia chr.molekularnych;malujące-dla ramion krotkich i dlugich chr. ,efekt” pomalowania” zastosow:ch.markerowi,translokacje;unikalne- komplementarne do genow lub loci genowych, zastosow: mikrodelecje, okresl. punktow złamań w aberr.strukt.;-). AberracjeChrom. 7,5%zygoty, 60%poronienia, 5%martweUrodz., 0,6%żyweNowor. PodziałAberracji: Aneuploidia® Nondysjunkcja® jedenChrom.zPary ,monosomia,niepr.fenotyp (mon. Autosomów LetalnaLUBmon. chromPłci45, Xi45,X/46,XX) lub® 3chrom.zpary, trisomia,niepr. enotyp,przeżywa:47,XX,+21/13/18;47,XXX;47,XXY;47,XYY. Kariotyp Niezrównoważony-brak równowagi mat.genet.-monosomia/trisomia KariotypZrównoważony- zrównoważ. ilość mat.gen. ,bez dodatku / utraty fragm.-translokacje, insercje
Aberracje Strukturalne-A. Zrównoważone-trans.wzajemne,tr.robertsonowskie,inwersje-fenotyp praw.(wykonać kariotyp rodzic ów) B.Niezrównoważone- trans. wzajemna, r.robertsonowska, delecje,duplikacje, chrom.pierści eniowy,izochrom.-fenotyp niepraw. Transl.Chrom.Wzajemne-dotyczą wszystkich chrom, zrównow. lub nie,ilość mat. gen. nie ulega zmianie,nie zmienia fenotypu nosiciela(wyj:uszkodz.genu w miejscu złamania),powstają 2 chrom.pochodne(derivate-der) np.46,XY,t(8,13)(p21;q13)Þ8,der(8) 13,der(13) ;jeśli do gamet przejdzie der(8) i 13 to: triso mia 13q13®q ter i monosomia8p21®p ter SkutkiNosicielstwaTransl.Zrównow.Wzajemnych-możliwe zdrowe dzieci;ciąże obumarłe;poronienia samoistne;wady;dysmorfia;niepeł nosprw. umysłowa; niepłodność. Translokacje Robertsonowskie- fuzja ramion długich 2 chro m.akrocentr. z utratą ramion krótkich,zachodzi w chrom:13,14,15,21,22 np.45,XY,der t(14;21)(q10;q10)-transl.zrównoważona; jeśli do potomstwa przejdzie 21 i der(14;21) to:46,XX,der(14;21)(q10;q10),+21czyli trisomia chr.21,transl. niezrówn. Konsekwencje NosicielstwaTransl. Robertsonowskich-poronienia,martwe urodz.,wczesne zgony noworod ków,potomstwo z trans.niezrówn.-zes.Downa/zes.Patau,nieprawidlowy fenotyp z powodu disomii jednorodzicielskiej, możliwe jest potomstwo zdrowe. Delecja:1.terminalne zlamanie ch.2.srodramienne zlamanie ch.-> Utrata acentrycznego fragm.->Monosomia-> nieprawidl fenotyp. Zbadac kariotyp rodzicow!D terminalne. 46,X4,del(4)(p16) monosomia 4p16 -> p ter zesp.W-H.46,XX,del(5)(p15) monosomia 5p15->p ter ch. Cri du chat.46,X,del(x)(p11.2) monosomia Xp 11.2->p ter zesp.Turnera. D. srodramienna. 46,XX,del(15)(q11q13 ) .Z.mikrodelecji chromosomowych. Z.pszyleglych genow,genow sasiadujacych. Powstaje w wyniku b.malej delecji okresl. Odc. Ch..Wykrywanie na granicy zdoln.rozdzielczej. Chromosomy pierscieniowe. utrata mat.genet. z obu koncow chrom.,które mogą polaczyc się ze soba tworzac ch.piersc->monosomia czesciowa.np.45,X/46X,r(x)(p21q26) z.T. 46,XX,r(4)(p21,2q27)->z.W-H. Izochromosom.posiada 2 kopie 1ramienia ch. i zadnej kopii drugiego ramenia->czesciwa trisomia, czesciowa monosomia.46,X,i(X)(q10) z.T.najczesciej u dzieci wystepuje i(X).Z.D-diagnostyka chromosomowa.1.prosta trisomia ch.21(95%).47,XX,+21; 47,XY,+21.2.kariotyp mozaikowy(1%).47,XX,+21/46,xx.3.forma translokacyjna z.D(4%). 46,xy,der(14:21)(q10:q10)+21. t.rob iezrownowaz.Badanie kariotypu rodzicow! 4.trisomia 21q22(mikrodyslokacja) .denovo, odziedziczona.Badnie kariotypu rodzicow!Ryzyko urodzenia dziecka z zesp.D w zalezn od rozpoz. cytogen.1.prosta trisomia u dziecka,kariotyp rodzicow prawidl.1-2 %,uwzgl wiek matki.2.translokacja roberts,niezrownowazona u dziecka.de novo->u rodzicow kari.prawidl.ryzyko niepodwyzsz. Translokacja rob. Odziedzicz;ryzyko zalezy od chrom. Zangazowanemu w transl (13,14,15,21,22), rodzicielskiego pochodzenia translokacji(100% ryzyka przy der(21;21) mat/pat).der(14;21)mat-ok. 6% ryzyka (srednie). der(14:21)pat ok.3% ryzyka(niskie). Metody analizy chromosomow 1. Techniki barwienia prazkowego: a) Techniki prazkujace cale chromosomy: GTG- prazki G, trypsyna, Giemza- diagnostyka wszystkich chromosomow i aberracji QFQ- prazek Q, fluorescencja, Quinacrine- diag wszystkich chromosomow i aberracji chromosomowyc, warianty morfologiczne chromosomu Y, satelity i regiony centromerowe chromosomow akocentrycznych RBG- prazek R, 5 bromodezoksyurydyna, Giemza, odwrotnosc prazkow G; identyfikacja wszystkich chromosomow i aberracji, szczególnie tych zlokalizowanych w dystalnych regionach chromosomow; identyfikacja nieaktywnego chromosomu X w aberracjach strukturalnych chromosomu X b) techniki umozliwiajace specyficzne barwienia okreslonych regionow chromosomowych: CBG- prazki C, Ba(OH)2, Giemza- regiony centromerowe chromosomow, warianty morfologiczne heterochromatyny 1,9,16 i Yq Ag- NOR- region organizatora jaderka chromosomow akrocentrycznych ( grupa D i G ) DAPI- heterochromatyna okołocentromerowa chromosomow 1,9,16 i Yq i chromosomy markerow zawierajace 15p.. Techniki: Ag- NOR, DAPI, QFQ- diagnostyka chromosomow markerowych. Zespol Turnera- rozpoznania cytogenetyczne: kariotyp i czestosc w %::45,X to 50-60%, 45,X/46,XX to 9-15%, 45,X/46,XY i 45,X/46,X,+mar(?Y) to 2-6%. aberracje strukturalne: 46,X,i(X)(q10) to 12-20%, 45,X/46,X,r(X) to 5%, 46,X,del(X)(p11.2) to 2-3 %, 46,X,del(X)(q22) to 2-3% oraz inne. Zespoly Mikrodelecji Chromosomowych- nazwa zespolu i region krytyczny: Prader-Willi- del(15)(q11q13) pat UPD 15 mat, Angelman del(15)(q11q13) mat UPD 15 pat, Langer-Giedion del(8)(q24.1), Siatkówczak del(13)(q14), Miller-Dieker del(17)(p13.3), Smith-Magenis del(17)(p11.2), [Di George’a CATCH 22 Shprintzena]- del(22)(q11,2), Wolf-Hirschorn del(4)(p16.3), Cri-du-chat del(5)(p15.1), Williams del(7)(q11.23), Aniridia, guz WilmsaWAGR del(11)(p13), Rubinstein- Taybi del(16)(p13.3), Beckwith- Wiedemann dup(11)(p15.5). Podział zaburzeń genetycznych; ZESPÓŁ TURNERA,45X,1/5000 porodów, 1-2% porodów; Kobiety są niskie(do 140 cm),niska linia owłosienia, krótka, płetwiasta szyja, brodawki sutkowe szeroko rozstawione, znamiona barwnikowe na skórze, kąt ramię-przedramię 15º→koślawość łokci, skrócenie 4-5 kości śródręcza, brak rozwoju 2 i 3 rzędowych cech płciowych, pierwotny brak miesiączki→ bezpłodność, niskie stężenie estrogenów, ↑FSH, ↑LH, badanie kariotypu: mozaiki; leczenie: wiek dziecięcy:8-9r.ż.- hormon wzrostu; 14-15r.ż.-cyklicznie estrogeny + progestageny 21dni,7 dni przerwy(poprawa 2 i 3 rzędowych cech płciowych). 45X/ 46XY- najbardziej niebezpieczny → nowotwory gonad (wykonuje się gonadektomię). ...
dziubusek30