1. Rachunek makroekonomiczny
Rachunek makroekonomiczny - jest to system mierzenia zjawisk i procesów gospodarczych poddających się kwantyfikacji za pomocą określonych jednostek miary, wskaźników, modeli oraz zasileń informacyjnych obejmujący całą gospodarkę narodową.
Podstawowym celem rachunku ekonomicznego jest ilościowe określenie efektywności gospodarowania, czyli konfrontowanie osiąganych wyników z ponoszonymi na nie nakładami.
2. Mierniki makroekonomiczne(definicje i jak obliczać, na symbolach).
Produkcja globalna – to suma wartości dóbr i usług wytworzonych w gospodarce w ciągu roku na terenie danego kraju.
Produkt krajowy brutto - [PKB]- miara wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju niezależnie od tego kto jest ich właścicielem
PKB = C + I
[C] – konsumpcja; [I] – inwestycje.
Produkt krajowy netto – [PKN] – PKB pomniejszony o amortyzację
PKN = PKB – A
Produkt narodowy brutto - [PNB] – miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od kraju świadczenia usług przez czynniki produkcji (powinien być większy od PKB).
PNB = PKB + W
[W] - dochody netto z tytułu własności za granicą
Dochód narodowy – [DN] – wartość nowowytworzona, która jest efektem pracy ludzkiej w ciągu danego roku pomniejszona o koszty amortyzacji; jest sumą dochodów uzyskanych na terenie danego kraju, uzyskanych z wykorzystania czynników produkcji;
DN = PNB – A lub DN= V + M
[V] - płace pracowników; [M] – wartości dodane
NX = EX – IX
[EX] – eksport; [IX] – inwestycje.
NX – eksport netto, bilans handlowy; może być ujemne lub dodatnie.
PKB = C + J + G – Te ± NX
Amortyzacja – [A] - miara szybkości zmniejszenie się wartości istniejącego kapitału w danym okresie będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia
Deflator (PKB lub DN) – stosunek DNb do DNr wyrażony w procentach.
DN w cenach bieżących
DN w cenach realnych
Y = PKB = C + I + G PKB w cenach rynkowych
Y = PKB = C + J + G - Te PKB w cenach bazowych
3. Budżet państwa (jakie są źródła dochodów i wydatki)
Dochody Budżetu Państwa to głównie podatki:
· bezpośrednie – [Td]– od nieruchomości (rolny, leśny), dochodów, spadków i darowizn;
· pośrednie – [Te] -VAT, akcyza, cło, od gier losowych.
Wydatki Budżetu Państwa:
· „budżetówka” – [G] – wydatki na płace dla pracowników sfery budżetowej (rząd, oświata, policja, straż pożarna, sądownictwo, służba zdrowia, wojsko);
· wydatki transferowe – [B] – np. do UE z tytułu przynależności, zasiłki dla niepełnosprawnych, zasiłki dla bezrobotnych, stypendia)
4. Determinanty Dochodu Narodowego.
Determinanty to czynniki wyznaczające wielkość DN
Popyt globalny - suma konsumpcji gosp. dom. i inwestycji przedsiębiorstw.
AD = C + I
Funkcja konsumpcji – pokazuje poziom zamierzonej konsumpcji całkowitej przy każdym poziomie dochodów rozporządzalnych.
C = a + bY
[a] – popyt autonomiczny – popyt niezależny od dochodu rozporządzalnego;
[b] – krańcowa skłonność do konsumpcji – [MPC] – jest to część dochodu rozporządzalnego przeznaczana na wzrost konsumpcji;
[Y] – dochód rozporządzalny.
Funkcja oszczędności – pokazuje poziom zamierzonych oszczędności przy każdym poziomie dochodu rozporządzalnego.
S = -a + bY
[-a] – oszczędności;
[b] – krańcowa skłonność do oszczędzania – [MPS] – cześć dochodu rozporządzalnego przeznaczana na wzrost oszczędności.
Popyt inwestycyjny – popyt autonomiczny
Inwestycje wywołują dwa efekty:
· efekt popytowy – wzrost popytu na dobra inwestycyjne i konsumpcyjne spowodowany przez inwestycje (powstaje z chwilą rozpoczęcia inwest.);
· efekt podażowy – powiększenie możliwości kreowania dóbr przez rozbudowę zdolności produkcyjnych (powstaje dopiero po zakończeniu inwestycji).
Determinanty inwestycji to stopa procentowa i koszty i efektywność wyposażenia kapitałowego.
Wydatki rządowe
· polityka zrównoważonego budżetu
· deficyt budżetowy
Eksport netto
· stosunek cen towarów krajowych to cen towarów zagranicznych,
· wielkość krajowego dochodu narodowego,
· kurs walutowy.
5. Obroty handlu zagranicznego
Handel zagraniczny to odpłatna wymiana towarów lub usług z partnerami posiadającymi stałą siedzibę poza granicą celną państwa.
· w wąskim znaczeniu – odnosi się jedynie do dóbr materialnych sprzedawanych za granicę lub zakupywanych za granicą;
· w szerokim znaczeniu – obejmuje obroty majątkowo-kredytowe oraz obroty bieżące, na które oprócz wymiany składają się zakup i sprzedaż za granicę usług, dóbr niematerialnych oraz zobowiązania wynikające z ruchu ludności poza granicę, utrzymywania własnych placówek dyplomatycznych za granicą i inne.
→ NX w 2.
6. Bilans płatniczy (pozycje bilansu płatniczego)
Bilans płatniczy – zestawienie (dochody – wpływy kontra wydatki – płatności) wszystkich transakcji dokonanych między rezydentami (gospodarką krajową) a nierezydentami (zagranicą) w danym okresie.
Jest on sporządzany dla całej gospodarki narodowej. Bilans płatniczy Polski (za poszczególne miesiące, kwartały oraz lata) publikuje NBP. Zestawieniem komplementarnym dla bilansu płatniczego jest międzynarodowa pozycja inwestycyjna.
Pozycje bilansu płatniczego:
· Rachunek bieżący bilansu płatniczego – rachunek obrotów bieżących:
o obroty towarowe,
o usługi,
o dochody,
o transfery bieżące,
o NOB – niesklasyfikowane obroty bieżące;
· Rachunek obrotów kapitałowych;
· Rachunek finansowy:
o inwestycje bezpośrednie,
o inwestycje portfelowe,
o pozostałe inwestycje
o pochodne instrumenty finansowe;
· Saldo błędów i opuszczeń (w tym transferowe zyski i efekty stosowania cen transferowych);
· Oficjalne aktywa rezerwowe.
7. System bankowy (wydziały i zadania banków)
System bankowy 2-stopniowy:
· banki komercyjne:
o obsługa klientów: indywidualnych osób, przedsiębiorstw i firm,
o finansowanie, prowadzenie rachunków międzynarodowych firm,
o są nadzorowane przez Bank Centralny,
o w Polsce są tylko one i obsługują wszelkiego rodzaju działania finansowe;
· banki inwestycyjne:
o specjalizują się w transakcjach inwestycyjnych,
o pozyskiwanie nowych źródeł finansowania działalności przedsięb.,
o emisja i handel papierów wartościowych dla swoich klientów,
o przejęcia i fuzje firm.
8. Banki komercyjne
Banki komercyjne – są to wyspecjalizowane instytucje finansowe trudniące się obsługą i organizowaniem ruchu pieniądza między wszystkimi jednostkami gospodarującymi i ludnością. Podstawowe zadania to gromadzenie środków pieniężnych, udzielanie kredytów i pożyczek oraz dokonywanie rozliczeń w obrocie krajowym i zagranicznym.
Są to pośrednicy finansowi, którym państwo udzieliło licencji na działalność polegającą na udzielaniu kredytów i przyjmowaniu depozytów, włączając w to wkłady (na ich rachunek mogą być wystawiane czeki).
Bank komercyjny kreuje pieniądz...
Kaacha91