MAKROEKONOMIA – KOLOKIWUM ZALICZENIOWE
WSTĘP DO MAKROEKONOMII
Ekonomia bada jak zaspokoić nasze nieograniczone potrzeby przy optymalnej alokacji ograniczonych zasobów.
Zasoby:
Ludzkie
- Podaż pracy (ludzie wraz z wiedzą i umiejętnościami)
Naturalne
- Odnawialne (takie, które siłami natury odnawiają się)
a) Rośliny i zwierzęta
b) Energia słoneczna, energia geotermalna
c) Energia wody i wiatru
- Nieodnawialne (takie, które można eksploatować tylko raz)
a) Rudy metali
b) Paliwa kopalniane
Kapitałowe
- Kapitał finansowy
a) Pieniądz
b) Papiery wartościowe
- Kapitał rzeczowy
a) Środki pracy
- Narzędzia
- Urządzenia
- Maszyny
b) Przedmioty pracy
- Materiały
- Surowce
- Półfabrykaty
Zasób – nagromadzenie określonych czynników produkcji niezbędnych w procesie produkcyjnym.
Kapitał – zasób wykorzystany w działalności gospodarczej
Interwencjonizm państwowy:
- Polityka fiskalna
- Polityka dochodowa
- Polityka społeczna
- Polityka międzynarodowa
Makroekonomia skupia się na:
- Gospodarce krajowe
- Gospodarce globalnej
- Problemach rangi globalnej
Rynek – miejsce sprzedaży usług i towarów, na którym występują kupujący i sprzedający, którzy określają warunki transakcji
Elementy rynku:
Popyt – zapotrzebowanie na dane dobro w danym czasie przy danej cenie z zachowaniem ceteris paribus
Podaż – ilość dobra oferowana na sprzedaż w danym miejscu i czasie z zachowaniem ceteris paribus
Cena – wartość towaru wyrażona w pieniądzu
Pieniądz – powszechnie akceptowany towar, za pomocą, którego możemy dokonywać płatności za dobra oraz wywiązywać się ze zobowiązań finansowych
Pieniądz to środek wymiany.
Funkcje pieniądza:
- Środek wymiany
- Miernik wartości
- Jednostka rozrachunkowa
- Środek przechowywania wartości (tezauryzacja)
- Miernik odroczonej płatności
Rodzaje pieniądza:
- Pieniądz towarowy – dobro o zastosowaniu przemysłowym lub konsumpcyjnym spełniające funkcje środka wymiany np. złoto, srebro, monety, itp.
- Pieniądz fiducjarny – oparty na zaufaniu społecznym. Jest prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez państwo (bilon i pieniądz papierowy)
- Pieniądz symboliczny – środek płatniczy, którego wartość, czy też siła nabywcza znacznie przewyższa koszt jego wytworzenia.
- Pieniądz bezgotówkowy (żyrowy) – środek wymiany, którego podstawą jest wierzytelność przedsiębiorstwa prywatnego lub osoby fizycznej
- Pieniądz elektroniczny – forma pieniądza zakodowana na karcie magnetycznej w postaci impulsów
Depozyt– suma przechowywana w bankach, nazywana również wkładem
Rezerwy – ilość złota przechowywana w bankach pozwalająca dokonać natychmiastowych wypłat
na żądanie właścicieli wkładów
Stopa rezerw – stosunek rezerw do wkładów
Podaż pieniądza – całkowita wartość znajdujących się w obiegu zasobów pieniądza występującego w roli środka wymiany
Podaż pieniądza = zasób pieniądza + kredyty udzielane przez banki
(Kredyty udzielane przez banki zwiększają zasób pieniądza w gospodarce – oprocentowanie)
Baza monetarna – gotówka w bankach wraz z rezerwami bez kredytów
Rodzaje depozytów:
- ROR (rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy)
- Avista (wypłaty na żądanie)
- Lokaty długoterminowe (pow. 3 m-c) i krótkoterminowe
- Overnight
Mnożnik kreacji pieniądza – obrazuje wielkość zmiany zasobu pieniądza wywołanej zmianą bazy monetarnej o jednostkę
Cb – stosunek rezerw do wkładów
Cp – stosunek gotówki w obiegu do wkładów
Obieg okrężny dochodów i wydatków w gospodarce – schematyczne przedstawienie przepływów rzeczowych i finansowych w gospodarce z uwzględnieniem dwóch podmiotów – gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.
Płatności transferowe – świadczenia dla określonych grup społecznych z Budżetu Państwa
Subwencja – bezzwrotna pomoc od państwa, o szerszej skali niż dotacja (np. dla wszystkich małych przedsiębiorstw)
Produkt Krajowy Brutto – miara wielkości produkcji wytworzonej na terenie danego kraju (niezależnie od narodowości przedsiębiorcy)
Do PKB wliczają się:
- Dobra finalne – dobra nabyte przez ostatecznego użytkownika
- Dobra pozarynkowe – usługi stanowiące istotną grupę wydatków państwa. Nie wpływają bezpośrednio na produkcje, mimo to są wliczane do PKB (np. Oświata, sądownictwo, świadczenia zdrowotne)
Do PKB nie wliczają się:
- Dobra pośrednie – częściowo przetworzone, stanowiące nakład w procesie produkcji, gdzie są zużyte
- Dobra używane
- Transakcje nieproduktywne – transakcje czysto finansowe (płatności transferowe)
PKB (w cenach rynkowych) = Konsumpcja (C) + Inwestycje (I) + Wydatki państwa (G)
PKB (w cenach bazowych) = C + I + G – Podatki pośrednie
Podatki bezpośrednie – podatki nałożone na dochód lub majątek podatnika, np. podatek dochodowy, gruntowy, spadkowy
Podatki pośrednie - podatki nakładane na przedmiot spożycia, np. VAT, akcyza, podatek od gier losowych
Produkt Narodowy Brutto – miara wielkości produkcji wytworzonej przez dany naród (niezależnie od miejsca, w którym został wytworzony)
Amortyzacja – miara szybkości zmniejszania się wartości istniejącego kapitału przedsiębiorstwa w skutek jego zużycia
Dochód narodowy = PNB – Amortyzacja
Wartość dodana – przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji. Jest to różnica między całkowitym przychodem ze sprzedaży a całkowitymi kosztami zasobów zewnętrznych zużytych do produkcji (surowców, energii i usług zewnętrznych związanych z daną produkcją).
Deflator - wskaźnik inflacji, rozumianej jako procentowa zmiana cen dóbr, pomiędzy rokiem bazowym, a bieżącym.
Dochód rozporządzalny – dochód gospodarstw domowych po uwzględnieniu płatności transferowych z budżetu państwa.
Funkcje Banku Centralnego:
- Emisja pieniądza
- Formułowanie celów polityki pieniężnej
- Jest bankiem wszystkich banków
- Utrzymuje i zarządza rezerwami dewizowymi kraju
- Prowadzenie polityki kształtowania kursu waluty krajowej
- Prezes NBP jest szefem rady polityki pieniężnej
- Regulacja podaży pieniądza w obiegu
Rezerwy dewizowe – rezerwy banku centralnego w obcych walutach
Funkcje Rady Polityki Pieniężnej:
- Ustalanie wys. Podstawowych stóp procentowych
- Określanie zasady operacji otwartego rynku
- Ustalanie trybu naliczania i utrzymywania rezerwy obowiązkowej
- Zatwierdzanie planów finansowych Banku Centralnego oraz sprawozdania z działalności Banku Centralnego
Obowiązki Komisji Nadzoru Bankowego (Finansowego):
- Prowadzenie nadzoru banków komercyjnych w zakresie przestrzegania statutu ustaw i norm prawnych i finansowych
- Dokonywanie oceny stanu ekonomicznego banków
- Określanie zasady działania banków (zapewnia bezpieczeństwo środków pieniężnych zgromadzonych przez klientów)
Narzędzia Banku Centralnego:
- Stopa Rezerw Obowiązkowych (w Polsce 3%)
- Operacje otwartego rynku – wiążą się z emisją papierów wartościowych emitowanych przez Bank Centralny na otwarty rynek (obligacje skarbowe)
- Stopa dyskontowa – stopa procentowa ustalana przez Bank Centralny przy udzielaniu kredytów bankom komercyjnym (dla wszystkich taka sama)
3 Motywy Trzymania Pieniądza
Funkcje pieniądza jako środka wymiany i środka przechowywania wartości wpływają na motyw trzymania pieniądza.
1. Motyw Transakcyjny – wiąże się z niechęcią ludzi do biurokracji związanej z dokonywaniem transakcji finansowych oraz ze stratą czasu
2. Motyw Przezorności – wiąże się z tym, że człowiek boi się ryzyka i trzyma pieniądze na wypadek pewnych nieoczekiwanych wydatków.
3. Motyw Portfelowy – wiąże się ze stworzeniem optymalnego portfela inwestycyjnego, którego celem jest minimalizacja ryzyka (rozłożenie ryzyka)
Bezrobocie przymusowe – osoby chcą podjąć prace za określoną płace, lecz pracy nie ma
Bezrobocie dobrowolne – osoby szukają pracy, lecz płaca jest zb...
Kaacha91