WIATR
powietrze jest prawie zawsze w ruchu (prądy pionowe zstępujące i wstępujące nawet w czasie ciszy)
prądy zstępujące są niebezpieczne – stwarzają warunki do nagromadzania się i zastoju chłodnego powietrza nad glebą (powstawanie mrozowisk w kotlinach i lasach)
wiatr to poziome ruchy powietrza
umiarkowanie działanie wiatru zwiększa parowanie (transport wody i składników mineralnych), ułatwia zapylanie roślin wiatropylnych, roznosi nasiona roślin anemochorycznych
działanie wysuszające przy większych natężeniach wiatru, deficyt wody może powodować zamieranie pąków bądź całych organów od strony stałego działania wiatru (jednostronnie rozwinięte, chorągiewkowate osobniki)
mechaniczne działanie wiatru powoduje zginanie się i pochylanie drzew, łamanie źdźbeł, łodyg, rozrywanie liści
kołysanie się pni drzew wpływa ujemnie na ich system korzeniowy
wiatr jest roznosicielem zarodników, chorób roślin
może zmniejszać zawartość pary wodnej dzięki czemu choroby rozwijają się słabiej (powietrze wilgotne i bez ruchu sprzyja rozwojowi grzybów)
ujemne działanie wiatru powoduje zwiększenie nieużytecznego parowania, zwiewanie śniegu, gleby (zwłaszcza piaszczystej) wzmożone jest ubijające i rozmywające działanie kropel deszczu -> zaskorupianie powierzchniowej warstwy roli
CZYNNIKI TOPOGRAFICZNE
rzeźba – teren górzysty, pagórkowaty, falisty, płaski
80% zajmują tereny faliste i płaskie (przewaga płaskiego)
w terenie sfalowanym rozróżniamy ekspozycję południową, północną, zachodnią i wschodnią
w zależności od ekspozycji zmienia się ilość i natężenie promieniowania słonecznego
maleją od wystawy południowej, przez wschodnią, zachodnią do północnej
obok zróżnicowania ekspozycji duże znaczenie ma kąt nachylenia zbocza (decyduje o sposobie użytkowania terenu)
nachylenie do 15 stopni – można prowadzić gospodarkę rolną
15-35 stopni – gospodarka pastwiskowa
powyżej 35 stopni – zalesienie
nieprzestrzeganie tych warunków (zwłaszcza na glebach lessowych i czarnoziemach) może doprowadzić do nadmiernej i szkodliwej erozji gleb – degradacji
południowe wystawy dzięki dużej ilości energii słonecznej są dogodniejsze dla roślin o dużych wymaganiach cieplnych, ale mniej wrażliwych na niedobory wody w glebie
stoki północne bardziej nadają się pod rośliny pastewne, motylkowe, trawiaste i okopowe (mniejsze wymaganie cieplne, większe wilgotnościowe)
stok południowy nie w każdej porze roku ma korzystniejsze warunki (gorsze na przedwiośniu – większe amplitudy temperatur: zamarzanie i rozmarzanie gleby)
skład gleby na stokach zmienia się wzdłuż linii wierzchowina – podnóże, gleby podławe zwykle warstwowe, bogate w materie organiczną i składniki pokarmowe
na zboczu i wierzchowinie zwykle płytka warstwa próchniczna (występujące zmywy) – uprawa roślin na nasiona
GLEBA
jeden z podstawowych czynników siedliska, posiada zdolność produkcyjną i właściwości buforowe
układ złożony – wiele czynników glebowych
- skład mechaniczny
- struktura
- koloidy glebowe
- składniki pokarmowe
- odczyn
- uwilgotnienie
współdziałanie tych czynników staje się wypadkową właściwości gleby
żyzność – zasobność w materię organiczną
urodzajność – żyzność modyfikowana zespołem czynników agrotechnicznych celem uzyskania maksymalnych i dobrej jakości plonów
gleba nieurodzajna – wadliwa
podział w zależności od urodzajności:
- środowisko eutroficzne – znaczna żyzność
- środowisko mezotroficzne
- środowisko oligotroficzne – gleba uboga, jałowa
wartość użytkowo – rolnicza gleb wyrażona przynależnością do odpowiedniej klasy bonitacyjnej
podstawową jednostką racjonalnego podziału gleb jest kompleks glebowo – rolniczy (kompleks rolniczej przydatności gleb) – 14 kompleksów (z roślinami przewodnimi)
paulinka87.22