Słowniczek zwrotów łacińskich.pdf

Słowniczek zwrotów łacińskich

opracował J. Warylewski

„Czuję się silnym w moich zasadach, kiedy mam za sobą

Rzymian" — Montesquieu, „O duchu praw"

Wprawdzie nie ze starożytnego Rzymu lecz ze starożytnej

Grecji wywodzi się Temida — bogini praw — ale to właśnie

łacina, nie greka, jest uniwersalnym językiem prawa. Dla

przypomnienia jednym, dla nauki innym, prezentuję ten

skromny wybór zwrotów i sentencji, poprzedzony

prezentacją mitycznej postaci, która po dzień dzisiejszy ma

pod swą opieką (patronuje) — czy raczej symbolizuje —

prawo i sprawiedliwość.

Temida (Themis) — jedna z Tytanid, bogini praw, obyczajów

i porządku. Córka Uranosa i Gai, druga po Metis żona Zeusa

— jeszcze przed jego małżeństwem z Herą, przychylna

młodszemu pokoleniu bogów. Jej córki to: Hory — Godziny

(Ejrene — patronka pokoju, Eunomia — strażniczka

praworządności, Dike bogini sprawiedliwości, zasiadająca na

stopniach tronu swego ojca i strzegąca boskiego ładu na

niebie i ziemi) i Mojry — Parki (Kloto, Lachezis, Atropos). W

mitologii rzymskiej bóstwem odpowiadającym Dike była

Iustitia — przedstawiana jako kobieta w długiej szacie,

trzymająca w prawej ręce wagę, lewą ręką wsparta na

włóczni.

Temida była jedną z wielu personifikacji prawa.

Symbolizowała odwieczne prawo natury. Czuwała nad

zgromadzeniami ludowymi, opiekowała się skrzywdzonymi i

tymi wszystkimi, którzy potrzebowali pomocy. Była to bogini

groźna — stała na straży prawodawstwa. Jej ołtarze

budowane były w miejscach zgromadzeń ludowych, miała

swoje świątynie (była władczynią wyroczni delfijskiej). Jej

tradycyjne wyobrażenie to: zawiązane przepaską oczy,

miecz w prawej dłoni i waga w lewej. Niekiedy przedstawiano

ją z rogiem obfitości, niekiedy z ludzką, obciętą głową lub

kodeksem na łonie. Opaska symbolizuje bezstronność (można

też symbol ten interpretować w sposób inny — Temida jest

ślepa), waga — porównywanie ciężaru dobrych i złych

uczynków, miecz to symbol władzy sędziowskiej, obcięta

głowa — symbolizuje karę. Temida jest przykładem

współistnienia mitu i symbolu pod jedną nazwą, jedną

postacią.

Temida (themis) może też oznaczać wolę bogów

(sprawiedliwe prawodawstwo), a Dike sprawiedliwe (słuszne)

stosowanie praw już ustanowionych.

A casu ad casum — od przypadku do przypadku,

A contrario — z przeciwieństwa,

A posteriori — z następstwa,

Ab absurdo — do (od) absurdu,

Ab extra — od zewnątrz,

Ab initio — od początku,

Ab intra — od wewnątrz,

Ab ovo — od samego początku,

Aberratio ictus — zboczenie działania,

Abortio — poronienie płodu,

Abortus criminalis — kryminalnie bezprawne przerwanie

ciąży,

Accusatio — oskarżenie,

Actio — czynność,

Actio libera in causa — działanie wolne w przyczynie (nie w

następstwie, skutkach),

Ad casum — stosownie do danego przypadku,

Ad eventum — forma czynności prawnej zastrzeżona dla

wywołania określonych skutków prawnych,

Ad exemplum — na przykład,

Ad extremum — do ostateczności,

Ad feliciora tempora — do lepszych czasów,

Ad finem — do końca,

Ad hoc — doraźnie,

Ad infinitum — do nieskończoności,

Ad probationem — forma czynności prawnej zastrzeżona dla

celów dowodowych,

Ad solemnitatem — forma czynności prawnej zastrzeżona

pod rygorem nieważności,

Argumenta iuris puniendi — racja bytu prawa karnego

(racjonalizacja kary),

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: