MAGDALENA SAMOZWANIEC M�ODO�� DLA WSZYSTKICH WST�P Niniejsze dzie�ko b�dzie posiada�o inny charakter ni� owe liczne publikacje z dziedziny savoir wivere�u, kt�re si� u nas ukaza�y po wojnie. Ma to by� �yciowy poradnik dla starych i m�odych. B�dzie tu mowa nie tylko o ubraniu, jedzeniu, przyjmowaniu go�ci, o tym, jakie gatunki alkoholu winno si� podawa� do poszczeg�lnych da�, ale tak�e o tym, jak si� zachowywa� w r�nych sytuacjach �yciowych i jak zachowa� m�odo�� w p�niejszym wieku. Nasze rady i wskaz�wki �yciowe b�dziemy traktowali lekko, z przymru�eniem oka � ale miejmy nadzieje, nie ze skrzywieniem ust � Czytelnika. B�dzie to lektura typowo familijna: �ona odczyta m�owi wszystkie z�o�liwostki wypisane na jego temat wykrzykuj�c co chwila: �Ach, przecie� to jak gdyby tw�j portret!� M�� za�, maj�c w r�ce ow� ksi��k�, b�dzie si� za�miewa� rado�nie, odnajduj�c w niej coraz to obraz swojej �ony. Babuni te� si� dostanie i dziadkowi, dla obojga znajdzie si� tu du�o rad i uwag krytycznych. Nie b�dziemy oszcz�dza� �nikogo i ka�dy w owym dzie�ku znajdzie co� dla siebie, w sumie co� pokrzepiaj�cego dla ducha, poniewa� jak powiedzia� pewien francuski pisarz starszego pokolenia: �Nie ma nic r�wnie zabawnego jak �YCIE�. Nie zawsze jednak jeste�my tak optymistycznego zdania o �yciu, kt�re potrafi nam nie tylko p�ata� z�o�liwe figle, ale i gorsze rzeczy � o kt�rych tutaj nie b�dziemy wspomina�, poniewa� wiemy o nich a� nadto dobrze � ale mi�ych i radosnych godzin dostarcza nam ono chyba w r�wnej mierze. Gdyby�my kul� ziemsk� wyobrazili sobie jako olbrzymi pojazd, tak wielki, �e ruch�w jego nie czujemy, pojazd, w kt�rym otwieraj� si� nagle drzwiczki, a niewidzialna d�o� spycha poszczeg�lnych pasa�er�w w przestrze� kosmiczn�, to zrozumiemy, i� najwa�niejsz� rzecz� w owej ekspedycji �w nieznane� jest jako� mo�liwie wygodnie si� urz�dzi�, co ju� tylko od nas samych zale�y. Pierwszym warunkiem, aby to osi�gn��, jest optymizm i poczucie humoru. Francuzi maj� doskona�e powiedzenie o ludziach, kt�rzy si� wci�� martwi� i trapi�: �e �rozgniataj� czarn� farb�. Ka�da choroba, ka�de nieszcz�cie pot�guje si� tym bardziej, im bardziej o nim, rozmy�lamy i si� zastanawiamy. I dlatego lekarze nie powinni choremu na z�o�liwego nowotwora m�wi�, co mu jest. B�ogos�awiona blaga, �e mu nic takiego nie grozi, polepszy jego stan psychiczny i fizyczny, poniewa� �aden b�l nie jest tak dotkliwy jak uczucie l�ku. To samo jak chodzi o ludzi starych, kt�rym nie powinno si� wci�� dawa� do zrozumienia, �e s� chorzy na t� r�wnie� nieuleczaln� i �mierteln� chorob�, jak� jest staro��, ale przeciwnie: wmawia� im, �e s� wiecznie m�odzi i �e wszystkich m�odych prze�yj�. Jednym s�owem nie nale�y rozpatrywa� i zag��bia� si� w swoich biedach i niepowodzeniach. �Nie tylko �e mam zmartwienie, ale jeszcze powinienem si� martwi� � tego by�oby ju� za wiele� � powiedzia� kiedy� pewien m�dry pan. Wspania�� terapi� na wiele strapie� i niepowodze� jest pies � ten weso�ek i klown dany cz�owiekowi przez Boga. Kto posiada w domu takiego czworonogiego pajaca, ten musi si� kilka razy w ci�gu dnia roze�mia�. Opr�cz psa, kt�rego powinno si� mie� w domu, o ile warunki na to pozwol�, nale�y zmartwienia przewietrza�, czyli wychodzi� z nimi na spacer. Le�enie na tapczanie i rozpami�tywanie jakich� swoich �yciowych niepowodze� czy kl�sk pot�guje ich znaczenie i mo�e doprowadzi� do rozstroju nerwowego, tym bardziej �e palacze maj�c jakie� strapienie pal� bez opami�tania. Po godzinie popielniczka jest po brzegi nape�niona szarym popio�em, a g�owa � sadz� czarnych my�li. Ka�de nieszcz�cie zmaleje, gdy si� z nim i swoim pieskiem na smyczy wyjdzie na ulic�. Nasze rady i przestrogi zaczniemy od ludzi starych, kt�rych nies�usznie zwalnia si� od wszelkiej odpowiedzialno�ci i traktuje nieraz jak ma�e p�draki, kt�re dopiero ucz� si� chodzi� i winny je�� kaszk� na mleku i mielone kotleciki� Starzy ludzie nie zawsze s� niedo��ni, czasem s� po prostu leniwi, nie chce im si� wyj�� na dw�r, gdy jest niepogoda, nie chce im si� wiele. �Nie p�jd� wieczorem do kina lub teatru, bo trzeba p�no wraca�. Buduj� sobie zawczasu �Domek Babci Ma�y�. Dwie rzeczy zapobiegaj� staro�ci � w�adza i s�awa, obie trudne do osi�gni�cia, przypadaj�ce w udziale tylko wybra�com. Dla przeci�tnych ludzi pozostaje Przyroda, kt�ra tak samo udziela swoich licznych skarb�w i urody �ycia m�odym i starym. No i gra w bryd�a. MO�NA BY� STARYM, ALE NIE NALE�Y TEGO PO SOBIE POKAZYWA� Czy to si� da zrobi�? Tak, ale trzeba zacz�� od wczesnej staro�ci. Jestem sama z bran�y, wi�c mog� sobie pozwoli� na krytykowanie obyczaj�w i zachowania ludzi w wieku podesz�ym. �Podesz�ym�? Sk�d si� wzi�� �w; przymiotnik? Bo i komu taki wiek �podchodzi�? Chyba tylko osobom jeszcze troch� od nas leciwszym, kt�re si� ciesz�, gdy nam siedemdziesi�tek stukn�� na zegarze lat. A przymiotnik �wiekowy�? Czy nie nasuwa on nam ponurych my�li o wieku, ale wieku od trumny? Staro�� to przede wszystkim z�y przyk�ad, osoby starsze, ale dobrze si� trzymaj�ce widz� na wszystkie strony swoich r�wie�nik�w w formie zgrzybia�ych dziadk�w i babek i z przera�eniem my�l�: Oto moja przysz�o�� � tak b�d� wygl�da� za kilka lat� Rad� na to jest stara� si� otacza� lud�mi m�odszymi od siebie, a nie starszymi, kt�rzy poza tym maj� zwyczaj wspomina� dawne dobre wsp�lne czasy, a co wi�cej wymienia� kompromituj�ce daty. Pami�tam, jak po wojnie siedzieli�my w wi�kszym towarzystwie w jakiej� restauracji, mi�dzy nami by�a przedwojenna gwiazda teatralna, kt�ra m�odych ludzi czarowa�a swym wdzi�kiem i urod�. W�r�d tego towarzystwa znajdowa� si� r�wnie� pewien starszy aktor. � Ach, pani Marysiu � rzek� rozmarzony kilkoma w�dkami � czy pani pami�ta, jak pani stawia�a pierwsze kroki na scenach warszawskich, jeszcze za carskich czas�w. Ja by�em ubogim studentem. Razem sk�adali�my si� na herbat� i serdelki. Tak, tak, ubodzy byli�my, ale m�odzi. �ycie by�o przed nami � a dzi�� M�odzi adoratorzy ze zdumieniem spojrzeli na wci�� jeszcze pon�tn� kobiet� i zacz�li w my�lach liczy� jej lata, po czym, o ile mnie pami�� nie myli, poszli ta�czy� z m�odymi panienkami. A wi�c unika�, o ile si� da, ludzi z dawnych epok, szczeg�lniej m�czyzn, kt�rzy ze starcz�, pod�wiadom� mo�e z�o�liwo�ci� b�d� opowiada�, jak to z nami wycinali ho�ubce na balu w roku� B�g wie kt�rym, w ka�dym razie wtedy, kiedy jeszcze nikogo z m�odszego pokolenia na �wiecie mi� by�o. Mniej kompromituj�ce bywaj� nasze r�wie�nice, kt�re na og� wstrzymuj� si� od relacji z tych dawnych, dobrych czas�w, kiedy to na balach czterech tancerzy jednocze�nie chcia�o je zaprosi� do mazura: �Ale c� � wzdychaj� � to ju� nie ta m�odzie� co dawniej�� Maj� za to inny zwyczaj, a mianowicie odejmowania sobie lat w zestawieniu z latami swojej kole�anki z tej samej epoki. M�wi� na przyk�ad w ten spos�b: �Gdy ja chodzi�am z Marysi�, czekaj�c na rozwi�zanie, to jej Zosia ju� gada�a i biega�a�� Proponuj� moj� zasad�: �Nie licz � aby ci nie liczono�. I �adnej r�wie�nicy nie wyliczam lat. Kobiety wyprawiaj� r�ne sztuczki, a�eby/si� odm�odzi�, zupe�nie jak gdyby m�odym nie by�o wszystko jedno, czy baba ma sze��dziesi�t czy siedemdziesi�t. Ju� jej przylepili tytu� �starej� i nic na to nie pomo�e. S� te� takie odwa�ne, kt�re przyznaj� si� do swoich lat, aby postarze� przyjaci�k�, o kt�rej wszyscy wiedz�, �e jest od tamtej starsza o� dziesi�� lat. To ju� jest szczyt z�o�liwo�ci. W kawiarniach maj� swoje stoliki, gdzie w oznaczonych dniach i godzinach spotykaj� si� wy��cznie po to, aby si� obgadywa� nawzajem. Dzieje si� jak na scenie: jedna podchodzi do owego stolika, druga za chwil� odchodzi. Ta, kt�ra odesz�a, zostaje zaocznie obgryziona do ostatniego kawa�ka cia�a przez pozosta�e, kt�re si� na ni� rzucaj� jak krwio�ercze rybki pirany na ton�cego. � By�aby �liczna � rzecze jedna z nich dowcipnie � gdyby jej g�ow� obci�� Bo lini� ma �wietn�. � Wystarczy�oby, gdyby na twarzy nosi�a zas�on�. Szkoda, �e woalki wci�� niemodne. Radzi�am jej, aby koniecznie uty�a, bo wtedy nie by�oby takiej ra��cej r�nicy mi�dzy twarz� a figur�. Ale ona, idiotka, dumna jest z tego, �e taka szczup�a� � Ile ona naprawd� ma lat? Oto nadszed� najsmakowitszy moment rozmowy dla owych wied�m z Makbeta (�Dalej, dalej, siostry wied�my � Czarodziejski kr�g zawied�my� Dalej �wawo! w prawo! hasa! hej! w lewo! � W lewo! W prawo!). � Jej prawnuczek ma ju� trzy latka � zaczyna oblicza� jedna z nich � to nawet gdyby by�a wysz�a za m�� maj�c lat dwadzie�cia, musia�aby mie� teraz siedemdziesi�t co najmniej. � Zam�wi� sobie jeszcze jedn� kaw�. Grubo wi�cej! Ja sko�czy�am sze��dziesi�t osiem, przyznaj� si� do tego, ona by�a zawsze o dziesi�� lat starsza ode mnie, wi�c ile ma teraz? � Siedemdziesi�t osiem � ch�rem og�aszaj� paniusie. � Ale ty nie powinna� si� przyznawa� do swoich lat � ca�kiem niepotrzebnie. Nie wygl�dasz na tyle� � A co mi tam. M�� i tak mnie adoruje; czy wiecie � w tym miejscu przycisza dyskretnie g�os � �e on jeszcze wci�� mo�e� Nieraz to jest �enuj�ce� Rzadko mu na to pozwalam, bo jednak serce w tym wieku. Boj� si� o niego� To chwalenie si� sprawno�ci� erotyczn� starych m��w spotykamy u starszych �on do�� cz�sto. Chc� w ten spos�b zatru� dobre samopoczucie swoich kum. Uwierz�, nie uwierz� � poblagowa� mo�na. Ju� im ciastko i kawka nie b�dzie tak smakowa� jak przed chwil�. Moment pauzy, w kt�rym stare buziaki zaczynaj�, si� przegl�da� w lusterkach od puderniczek. Te bardziej nowoczesne umalowane s� dyskretnie, staro�wieckie � na�o�y�y w rowki zmarszczek krwawy r� i teraz gwa�townie przypudrowuj� go ciemnym pudrem. Oklap�e wargi przeci�gaj� p�sow� pomadk�. Z powiekami pomalowanymi na szafirowo wygl�daj� jak maski, kt�re dzikie plemiona nak�adaj� do rytualnych ta�c�w. Przy okazji serdeczna rada: Im kobieta jest starsza, tym mniej ...
Poszukiwany