"Organizacja Platform Libertarianskiego Komunizmu"
autor: Nestor Machno [et Al
Przedmowa
W 1926 grupa rosyjskich anarchistow zmuszona byla wyemigrowac do Francji. Wydawali tam publikacje pt. "Dielo Truda" ("Sprawa Pracy"). Powstala nie z ich akademickich studiow, ale z doswiadczen Rewolucji Rosyjskiej w 1917 r. Brali oni bowiem udzial w obaleniu rzadow starej klasy, w ogolnym rozwoju ruchu klasy robotniczej i chlopskiej, podzielali ich optymistyczny poglad na nowy swiat socjalistyczny, ktory da ludziom wolnosc.. a na koniec widzieli krwawa zamiane panstwa kapitalistycznego na bolszewicka dyktature.
Anarchisci odegrali duza role w Rewolucji. W samej tylko Rosji wlasciwej, nieliczac ruchu Nestora Machno na Ukrainie, bylo wowczas 10 000 anarchistow. W Komitecie Wojskowo-Rewolucyjnym, ktory byl glownym motorem dzialan w Pazdzierniku, oprocz bolszewikow zasiadalo rowniez czterech anarchistow.
Anarchisci mieli rowniez swoja reprezentacje w Komitetach Fabryczno-Zakladowych, ktore powstaly po Rewolucji Lutowej. Obierane na stanowiskach pracy, wylaniane na zebraniach robotniczych, odegraly duza role w zapewnieniu pracy fabryk i kooperacji z innymi zakladami pracy w przemysle i na wsi. Anarchisci mieli powazne wplywy m. in. wsrod gornikow, dokerow i odgrywali wazna role na wszystkich Ogolnorosyjskich Konferencjach Komitetow Fabryczno-Zakladowych, ktore podczas Rewolucji Pazdziernikowej odbywaly sie w Piotrogrodzie.
W tych Komitetach anarchisci widzieli zalazek nowego samorzadnego spoleczenstwa, ktore mialoby powstac po Rewolucji.
Jednak rewolucyjne natchnienie i zjednoczenie z Pazdziernika 1917 r. nie trwalo dlugo. Bolszewicy chcieli podporzadkowac sobie wszystkie partie na lewicy, gdyz blokowaly one droge do rzadow jednej partii. Anarchisci i inni lewicowcy wierzyli, ze klasa robotnicza bedzie mogla oprzec sie tej sile poprzez wlasne komitety i rady /sowiety/ z wybieralnymi delegatami. Jednakze bolszewicy wysuneli teorie, ze robotnicy nie sa jeszcze gotowi do pokierowania wlasnym losem, a bolszewicy beda sila, ktora będzie tymczasowo spelniac te role podczas "okresu przejsciowego". Brak wiary w mozliwosci zwyklych ludzi doprowadzil do zdrady interesow klasy robotniczej i wszystkich jej nadziei i marzen.
W kwietniu 1918 r. anarchistyczny osrodek w Moskwie zostal zaatakowany, 600 anarchistow zostalo uwiezionych, a tuzin zabitych. Oskarzono anarchistow, ze sa "niekontrolowalni". Bylo to odpowiedzia na odmowe uznania przywodztwa bolszewikow oraz powolanie Czarnej Gwardii, ktora miala walczyc z brutalnymi prowokacjami i atakami Czeki (pozniejsze KGB).
Anarchisci musieli zdecydowac o swoim stanowisku. Jedna czesc zaczela wspolpracowac z bolszewikami i postanowila sie do nich przylaczyc. Inna czesc walczyla ciezko w obronie rewolucji, przeciwko tym co zamienili sie w nowa klase rzadzaca.
Ruch Machno na Ukrainie i Kronstadt byly glownymi miejscami walk anarchistow. Do 1921 r. antyautorytarna rewolucja upadla. Jej porazka miala gleboki wplyw na miedzynarodowy ruch robotniczy. Przywodcy rewolucji antyautorytarnej nie chcieli, aby porazki sie powtarzaly. W tym celu napisali pamflet, ktory stal sie znany jako"Platforma". Jest to lekcja rosyjskich anarchistow wyniesiona z kleski w budowie wspolnej swiadomosci klasy robotniczej, wystarczajaco silnej i efektywnej, aby odeprzec zakusy bolszewikow i innych partii politycznych, gloszacych ze przemawiaja w imieniu robotnikow. Opracowali propozycje mowiace, w jaki sposob anarchisci powinni sie organizowac i co robic, zeby byc bardziej efektywni.
Wyjasnili bardzo prosto, ze szkodliwe jest istnienie roznych organizacji, ktore maja wspolne korzenie, a dziela je antagonizmy ze wzgledu na rozne definicje anarchizmu. Okreslili zasady czlonkostwa, wypunktowali, ze potrzebne sa formalne struktury, ktore pozwola na szybka i efektywna demokratyczna organizacje, podkreslili szczegolna role ideologow i organizatorow.
Pamflet zostal ostro zaatakowany przez najbardziej znanych anarchistow tamtych czasow: Enrica Malateste i Alexandra Bergmana. Oskarzyli autorow ''Platformy" o to, ze sa "bolszewickimi anarchistami", ktorzy maszeruja ''jeden krok przed bolszewikami" . Te reakcje byly nieslychanie gwaltowne, moze dlatego, ze "Platforma" proponowala utworzenie Powszechnego Zwiazku Anarchistycznego.
Autorzy "Platformy" nie wyjasnili jasno, jakiego rodzaju wspolprace widzieliby pomiedzy organizacjami i innymi grupami anarchistycznymi oraz jak mialyby one wystepowac na zewnatrz. Twierdzili, ze nie powinno byc problemow z roznymi organizacjami anarchistycznymi pracujacymi dla wspolnych interesow, jesli tylko uznaja wspolnote celow i strategii.
"Platforma" nie jest nia takze, jak mowili obaj oskarzyciele,"odejsciem od anarchizmu w kierunku libertarianskiego komunizmu". Oba terminy nie maja ze soba wiele wspolnego. W "Platformie" wskazano, ze upadek rosyjskich anarchistow byl skutkiem ich rozlamu i braku wspolnej organizacji, dezorganizacji i politycznej niepewnosci, innymi slowy nieefektywnosci. Pamflet zostal napisany w celu otwarcia debaty wewnatrz ruchu anarchistycznego. Glosil nie kompromis z autorytarna polityka, ale koniecznosc stworzenia organizacji, ktora umozliwi polaczenie efektywnosci rewolucji z podstawowymi zalozeniami anarchistycznymi.
Nie jest to doskonaly program, ani tez nie byl takim w 1926 r. Ma swoje slabe punkty. Nie wyjasnia pewnych idealow wystarczajaco gleboko, moze nie porusza waznych tematow w ogole. Ale to jest maly pamflet, a nie 26-tomowa encyklopedia. Autorzy dali do zrozumienia w zalaczniku, ze to nie jest zadna "biblia", ani kompletna analiza, to jest artykul-punkt wyjscia do dyskusji na temat waznych spraw.
Bez watpienia po dzis dzien podstawowe idee "Platformy" sa wykorzystywane w miedzynarodowym ruchu anarchistycznym.
Anarchisci chca zmian swiata na lepsze, ''Platforma" wypunktowala co powinno byc celem tych zmian.
Alan MacSimoin, WPROWADZENIE HISTORYCZNE (1989)
Nestor Machno i Piotr Arszynow wraz z innymi uchodzcami z Rosji i Ukrainy w 1925 r. w Paryzu zaczeli wydawac doskonaly
dwumiesiecznik "Dielo Truda". Byl to
przeglad anarcho-komunistyczny. Pomysl na tego rodzaju przeglad zrodzil sie w ich
glowach po uwolnieniu z wiezienia Butyrki w Moskwie. Teraz wystarczylo tylko pomysl wyprobowac w praktyce. Machno pisal artykuly niemal w kazdym wydaniu przez 3 lata.
W 1926 roku do grupy przylaczyla sie Ida Mett (autorka demaskujacej bolszewikow
"Komuny kronsztadzkiej"), ktora uciekla z Rosji. W tym roku ukazala sie publikacja "Organizacji Platform".
Publikacja "Platformy" wsrod miedzynarodowego ruchu
anarchistycznego spotkala sie z oburzeniem. Pierwszym, ktory ja zaatakowal, byl rosyjski anarchista Wolin, ktory tez przybyl do Francji i zalozyl z Sebastianem Foure "Synthesis" - polaczenie
anarchokomunizmu, anarchosyndykalizmu i anarchoindywidualizmu. Razem z Molly Steiner, Fleszynem i innymi napisal w odpowiedzi: "Anarchizm nie jest teoria walki klas, jest wizja dla jednostek". Aby nie zostac zepchnietymi na margines, Dielo Truda wystapilo z inicjatywa zwolania miedzynarodowej konferencji. 12 II 1927 r. na spotkaniu przygotowawczym do konferencji obecni byli, oprocz grupy Dielo Truda, delegaci Francuskiej Mlodziezowki Anarchistycznej ''Odeon", Bulgar imieniem Pawel, indywidualny delegat polskich anarchistow nazwiskiem Ranko, i inny Polak, ktory przybyl na wlasna reke, kilkunastu hiszpanskich bojowcow, wsrod nich Orobon, Fernandez, Carbo i Bibonel, Wloch Ugo Fedell, Chinczyk Czen oraz Francuz Douphier-Meuner. Pierwsze spotkanie odbylo sie na zapleczu paryskiej kafejki.
Utworzono wowczas komisje, w skald ktorej weszli Machno, Czen i Ranko. Sama miedzynarodowa konferencja zostala zwolana na 20.IV.1927 r. w Hay-les-Roses kolo Paryza, w kinie Les Roses. Na jej obradach byli obecni: wloska delegacja, ktora wspierala "Platforme" - na jej czele stal Bifulchi - i inna wloska delegacja z magazynu "Pension e vidoli", w ktorej skladzie byli Luigi Fabbri, Camillo Berneri i Dougo Feieli. Takze Francja przyslala dwie delegacje: jedna "Odeonu", przychylna "Platformie", i druga z Sevrem Ferendezem. Komisja Machny, Czena i Ranki rekomendowala konferencji
nastepujace uchwaly:
- Okreslenie walki klas jako najwazniejszej idei anarchizmu.
- Okreslenie anarcho-komunizmu jako podstawy ruchu.
- Okreslenie syndykalizmu jako glownej metody walki.
- Powolanie Powszechnej Organizacji Anarchistycznej, bazujacej na ideologii i taktyce wspolnej odpowiedzialnosci jednostek.
- Uznanie potrzeby opracowania programu realizacji rewolucji spolecznej.
Po dlugiej debacie do projektow uchwal zostaly wprowadzone pewne modyfikacje. Jednak nic nie zostalo uchwalone z powodu nalotu policji, ktora aresztowala wszystkich obecnych. Machno stanal przed ryzykiem deportacji i tylko kampania prowadzona przez francuskich anarchistow powstrzymala ekstradycje. Propozycja zalozenia "Miedzynarodowej Federacji Rewolucyjnej Anarchizmu Komunistycznego" zostala odrzucona, w zwiazku z czym jej zwolennicy odmowili dalszego uczestnictwa w konferencji.
Inne ataki na "Platforme" prowadzone byly w dalszym ciagu przez Fabbriego, Berneriego, historyka anarchistycznego Maxa Nettlau i slynnego wloskiego anarchiste Malateste. Dielo Truda odpowiedzialo na ataki "Odpowiedzia do Zantow" oraz przedmowa Arszynowa w "Platformie" nr 29. W zwiazku z tymi problemami Arszynow stracil nadzieje w przyszlosc "Platformy" i wrocil do ZSRR w 1933 r. Nastepnie zostal oskarzony o "odnawianie anarchizmu w Rosji" i stracony w 1937 r., podczas czystek stalinowskich.
Platforma nie utworzyla miedzynarodowej organizacji, ale miala wplyw na kilka ruchow we Francji. Charakterystycznym rysem sytuacji byla seria rozlamow wsrod francuskich "platformistow". Poczatkowo kontrolowali oni glowny nurt ruchu anarchistycznego, z czasem zmuszeni zostali do odejscia i zalozenia wlasnej grupy. We Wloszech zwolennicy "Platformy" zalozyli "Unione Anarco Coummunista Italiana" ktora jednak szybko sie rozpadla. W Bulgarii odnowiona zostala Anarcho-Komunistyczna Organizacja Bulgarii (FACB). Jednak twardoglowi "platformisci" odmawiali uznania nowej organizacji. Podobnie w Polsce Federacja Anarchistyczna uznala za swoj cel obalenie kapitalizmu i panstwa przez walke klas oraz rewolucje spoleczna i stworzenie specyficznej organizacji nowego spoleczenstwa: rad robotniczych i chlopskich bazujacych na uznaniu wolnosci jednostki, a przy tym oskarzyla "Platforme" o autorytarne zapedy. W Hiszpanii Juan Gomez Casas pisal w "Anarcho Organizacji - Historia FAI", ze hiszpanscy anarchisci byli skoncentrowani na powiekszeniu swoich wplywow, co najmniej do takich rozmiarow, jak za Pierwszej Miedzynarodowki.
Hiszpanski anarchizm nie musial sie wtenczas martwic o izolacje i rywalizacje z bolszewikami. Tymczasem choc w Hiszpanii wplywy jej na calosc ruchu byly wciaz male, Platforma jednak je ciagle umacniala. Kiedy w 1927 r . zakladano anarchistyczna organizacje "Federacion Anarquista Iberica" platformisci nie mogli wystapic w dyskusji i opowiedziec o tym, co sie dzialo na konferencji w Hay-les-Roses, poniewaz jej dokumenty nie byly jeszcze przetlumaczone na hiszpanski. J.Manuel Mulinez, w owym czasie sekretarz hiszpanskojezycznej grupy anarchistycznej w Francji, pisal do Cassasa: "Platforma Arszynowa i innych rosyjskich anarchistow miala maly wplyw i na ruch miedzynarodowy, i w swoim kraju... Platforma chciala odgrywac wieksza role w miedzynarodowym ruchu anarchistycznym, korzystajac z doswiadczen Rewolucji Rosyjskiej. Dzisiaj po naszych
doswiadczeniach, wyglada na to, ze w praktyce dalo sie to zrealizowac w niewielkim stopniu."
II wojna swiatowa zaklocila rozwoj organizacji anarchistycznych, ale kontrowersje na temat "Platformy" odnowily sie po zalozeniu Federaction Communiste Libertarian we Francji i Gruppi Anarchi di Azione Proletariat we Wloszech we wczesnych latach piecdziesiatych (byla jeszcze mala Federacja Communiste Libertion hiszpanskich uchodzcow). W obu przypadkach punktem wyjscia dla ich deklaracji ideowo-programowych byla wlasnie "Platforma". W poznych latach szescdziesiatych i wczesnych latach siedemdziesiatych byla ona rowniez podstawa takich grup jak Organizacja Rewolucjyjna Anarchistow w Wlk. Brytanii i Organization Revolutionnaire Anarchiste we Francji. "Platforma" byla cennym historycznym doswiadczeniem ruchu anarchistycznego, poszukiwaniem wiekszej efektywnosci oraz drog wyjscia z politycznej izolacji, stagnacji i zamieszania. Postawila przed nami pytania, na ktore musimy sprobowac odpowiedziec.
Nick Heath, 1989
Wstep
Nie ma jednej ludzkosci,
Ludzkosc jest podzielona na klasy.
Niewolnicy i Panowie.
Jak wszystko to co je poprzedzalo, takze burzuazyjne, czyli kapitalistyczne spoleczenstwo naszych czasow nie jest "jedna ludzkoscia". Jest podzielone na dwa rozne obozy, rozniace sie przez ich polozenie i role w spoleczenstwie: proletariat (w szerokim sensie tego slowa) i burzuazje.
Proletariusze byli przez wieki zmuszeni do utrzymywania sie dzieki pracy swych rak i umyslow, ale owoce tej pracy trafialy nie do nich, lecz do burzuazji, klasy uprzywilejowanej pod kazdym wzgledem, majacej do dyspozycji wlasnosc, wladze i kulture (nauke, edukacje, sztuke). Wszystko to jest zbudowane na nowym niewolnictwie, na wyzysku pracujacych mas, bez nich nie mogloby istniec.
To wywoluje walke klas, gwaltowna walke, w ktorej odzwierciedlaja sie potrzeby i robotnikow i ich wyobrazenie o sprawiedliwosci. Cala dotychczasowa historia spoleczna byla nieprzerwanym lancuchem walki mas pracujacych w obronie swoich praw, wolnosci i lepszego zycia - w historii to wlasnie walka klas byla glowna sila napedowa, ktora determinowala forme i strukture spoleczenstw.
Spoleczny i polityczny rezim wszystkich panstw jest produktem walki klas. Fundamentem struktury kazdego spoleczenstwa jest rozstrzygniecie okreslonego etapu walki klas.
2. Potrzeba gwaltownej spolecznej rewolucji.
Na fundamencie niewolnictwa i eksploatacji mas, w drodze przemocy utworzono panstwo. Wszystkie organy panstwa: policja, armia, sadownictwo, sa przejawem tej eksploatacji ekonomicznej, politycznej i spolecznej. Zarowno kazde przedsiebiorstwo wziete osobno, jak caly system panstwa, nie sa niczym innym jak oslona kapitalizmu; maja oko na robotnikow, zawsze maja sily gotowe do represjonowania ruchow robotniczych, ktore moglyby zagrozic "spokojowi spolecznemu" lub nawet fundamentom calego tego spoleczenstwa.
Rownoczesnie system utrzymuje masy robotnicze w ignorancji i umyslowej stagnacji: broni sie przed wzrostem ich morale i poziomu intelektualnego, w celu latwego manipulowania nimi.
Droga wspolczesnego spoleczenstwa: techniczna ewolucja kapitalu i perfekcja polityczna systemu, umacnia sily rzadzacej klasy, i czyni bardziej trudna walke o emancypacje robotnikow. Analizujac wspolczesne spoleczenstwo dochodzimy do wniosku, ze jedyna droga do transformacji kapitalistycznego spoleczenstwa w spoleczenstwo wolnych robotnikow jest gwaltowna rewolucja spoleczna.
3. Anarchisci i libertarianscy komunisci
Walka klas przekula niewolnictwo robotnikow w aspiracje do wolnosci, wytworzyla anarchizm: idee negujaca system spoleczny bazujacy na strukturach klasowo-panstwowych, gloszaca zastapienie go przez wolne nie-panstwo, lecz samorzadzace sie spoleczenstwo pracownikow. Anarchizm nie wywodzi sie z abstrakcyjnej refleksji intelektualistow lub filozofow, ale bezposrednio z walki robotnikow przeciw kapitalizmowi, z potrzeby wolnosci robotnikow, z aspiracji do wolnosci i rownosci, aspiracji, ktore staja sie zyciowo wazne w najlepszym okresie zycia i walki klasowej mas robotniczych.
Anarchistyczni mysliciele: Bakunin, Kropotkin i inni nie stworzyli idei anarchizmu, ale odkryli ja w masach, po prostu pomagajac mysli rozprzestrzenic sie. Anarchizm nie jest rezultatem ich osobistych mysli ani odkryc, podobnie jak nie jest produktem ich sklonnosci filantropijnych, milosci do czlowieka. Bo tez jednolita ludzkosc nie istnieje. Kazda proba sprowadzenia anarchizmu do
ogolnofilantropijnego charakteru bylaby historyczna i spoleczna pomylka, ktora moglaby prowadzic do utrzymywania status quo, a nawet do nowej eksploatacji.
Anarchizm jest filantropijny tylko w sensie idei polepszenia zycia , i nadziei na to, ze predzej czy pozniej powstanie spoleczenstwo uwolnione od eksploatacji robotnikow.
Jesli masy robotnikow zwycieza, cala ludzkosc sie odrodzi; jesli nie, to przemoc, eksploatacja, niewolnictwo i ucisk beda nadal panowaly, jak to ma miejsce obecnie. Utworzenie, rozwoj i realizacja anarchistycznych idei ma zrodlo w zyciu i walce robotniczych mas i nierozlacznie wiaze sie z wiara w masy. Anarchizm chce transformacji obecnego burzuazyjno-kapitalistycznego spoleczenstwa w spoleczenstwo, ktore zapewni robotnikom produkty ich pracy, wolnosc, niezaleznosc, spoleczna i polityczna rownosc. W tym nowym spoleczenstwie bedzie panowac libertarianski komunizm, spoleczna solidarnosc i wolnosc jednostek znajda pelny wyraz i rozwina sie w doskonalej harmonii. Libertarianski komunizm wierzy, ze jedynym spolecznymi wartosciami sa praca fizyczna i intelektualna, w konsekwencji tylko pracujacy maja prawo do kontroli nad zyciem spolecznym i ekonomicznym. Nie odmawia klasie niepracujacej prawa do istnienia, ale nie poczuwa sie wzgledem niej do zadnych obowiazkow.
Zmieni sie to, gdy klasa niepracujaca zdecyduje sie stac produktywna. Wowczas bedzie mogla zyc w komunistycznym spoleczenstwie pod tymi samymi prawami jak inne, jako czesc wolnego spoleczenstwa, majac te same prawa i obowiazki jak inni.
Libertarianski komunizm chce skonczyc z wszelka eksploatacja i przemoca zarowno w stosunku do jednostki, jak i do masy ludzkiej. Wprowadzi ekonomiczna i spoleczna baze, na ktorej jednostki ze wszystkich czesci spoleczenstwa, uzyskaja rowne prawa z innymi jednostkami, i zapewni kazdemu maksimum wolnosci. Jej podstawa bedzie wspolne posiadania srodkow produkcji (przemysl, transport, ziemia, surowce) oraz budowa ekonomicznej organizacji klasy robotniczej opierajacej sie na zalozeniach rownosci i samorzadnosci. Libertarianski komunizm wprowadzi rownosc wartosci i praw kazdej jednostki.
4. Negacja demokracji. Demokracja jest jedna z form burzuazyjno-kapitalistycznego spoleczenstwa.
Podstawa demokracji jest utrzymywanie sie dwoch antagonistycznych klas wspolczesnego spoleczenstwa: klasy pracujacej i klasy kapitalistycznej oraz uznanie
wlasnosci prywatnej. Formalnie wladza nalezy do narodu, ktorego przedstawicielstwem jest parlament. Formalnie demokracja proklamuje wolnosc slowa, prasy, zwiazkow i rownosc wszystkich przed prawem. W rzeczywistosci wszystkie te liberalne slowa maja plytkie znaczenie: sa tolerowane tak dlugo jak nie wchodza w droge interesom klasy panujacej, tj. burzuazji. Demokracja chroni swa: podstawe wlasnosc prywatna. Demokracja daje burzuazji prawo do kontroli calej gospodarki kraju, calej prasy, edukacji, nauki, sztuki - co czyni burzuazje calkowitym panem sytuacji w panstwie Posiadajac monopol w sferze zycia ekonomicznego, burzuazja moze kontrolowac sfere polityczna. W efekcie parlament i rzad w demokracji sa slugami burzuazji
Demokracja jest jedna z form dyktatury burzuazji, ukryta za formulkami i fikcyjnymi gwarancjami wolnosci politycznej.
5. Negacja panstwa i wladzy
W pojeciu burzuazji panstwo jest organem, ktore uporzadkowuje kompleks polityczny, cywilne i spoleczne stosunki pomiedzy czlowiekiem a wspolczesnym spoleczenstwem oraz chroni
praworzadnosc. Anarchisci zgadzaja sie z ta definicja, ale ja uzupelniaja, ze burzuazyjna praworzadnosc, chroniona przez panstwo, polega na zniewoleniu wiekszosci przez znaczna mniejszosc. Panstwo jest organem przemocy burzuazji nad robotnikam, usankcjonowanej przez prawo.
Lewicowcy, socjalisci, w szczegolnosci bolszewicy, postrzegaja burzuazyjne panstwo i wladze jako sluge kapitalu. Ale utrzymuja, ze wladza i panstwo moga rownie dobrze sluzyc proletariackiej partii, poteznej broni w walce o emancypacje proletariatu. Z tych powodow owe partie sa za autorytarnym socjalizmem i panstwem proletariackim. Niektorzy chca pokonac burzuazyjna przemoc droga pokojowa, parlamentarna (socjaldemokracja), inni przez rewolucje (bolszewicy, lewica rewolucyjna). Anarchisci widza tu dwa fundamentalne bledy, zgubne w dziele emancypacji. Istnienie wladzy zalezy od eksploatacji i niewolnictwa mas ludzi. Powstala ona na bazie eksploatacji, dla obrony interesow wyzyskiwaczy. Bez niewolnictwa i bez wyzysku traci racje bytu.
Panstwo i wladza odbieraja masom cala inicjatywe, zabijaja ducha tworzenia i wolnej aktywnosci, utrzymujac ich w falszywej swiadomosci: nie poddanstwa i wyzysku, lecz nadziei na awans spoleczny, slepej wiary w przywodcow, iluzji uczestniczenia we wladzy. Emancypacja pracy jest mozliwa wylacznie w drodze rewolucyjnej walki wielkich mas pracujacych i organizacji klasowej przeciw systemowi spolecznemu.
Zdobycie wladzy przez partie socjaldemokratyczne, pokojowa droga, nie przynosi emancypacji pracy. Z prostego powodu prawdziwa potega, prawdziwa wladza, pozostaje przy burzuazji, ktora kontroluje gospodarke i polityke panstwa. Rola wladzy "socjalistycznej" redukuje sie do reform, do ulepszenia tego systemu. (Np. Ramsay Macdonald, partie sojaldemokratyczne w Niemczech, Szwecji, Belgii, ktore doszly do wladzy w kapitalistycznym spoleczenstwie)
Tworzenie "wladzy socjalistycznej" w drodze budowy i organizowania tak zwanego "proletariackiego panstwa" (np. "panstwo robotniczo-chlopskie" bolszewikow) rowniez nie moze sluzyc sprawie emancypacji pracy. Panstwo natychmiast tworzy ochrone przed rewolucja, tlamsi potrzeby, stawia im tame, tworzy nowe uprzywilejowane kasty i w konsekwencji stabilizuje podstawy kapitalizmu: wladze i panstwo, niewolnictwo i wyzysk mas i przemoc.
6. Rola mas i rola anarchistow w walce klas i rewolucji spolecznej.
Glownymi silami spolecznej rewolucji sa: klasa robotnicza i czesc inteligencji pracujacej w miastach oraz masy chlopow na wsi. Bedac wyzyskiwana i uciskana tak samo jak miejski i wiejski proletariat, inteligencja pracujaca jest rozdarta miedzy pracownikami a kapitalistami, dzieki ekonomicznym przywilejom uzyskanym od burzuazji. Dlatego we wczesnym okresie rewolucji socjalistycznej, tylko niewielki procent inteligencji pracujacej wzial w niej aktywny udzial.
Anarchistyczna koncepcja roli mas w rewolucji spolecznej i w konstrukcji socjalizmu jest rozna od tej tworzonej przez partie socjalistyczne. Podczas gdy bolszewicy reprezentowali destruktywne tendencje rewolucji, nieprzydatne w tworzeniu (na przyklad: dlaczego cala aktywnosc w tworzeniu nowego zycia powinna byc skoncentrowana w rekach panstwa i rzadu, jak kiedys cala aktywnosc rewolucyjna w rekach Komitetu Centralnego?), anarchisci mowili, ze masy pracujace maja w sobie wystarczajaco duzo sil tworczych, konstruktywnych. Anarchisci chcielili, zeby owe sily jak najlepiej mogly sie ujawnic. Anarchisci postrzegaja panstwo jako glownego wroga mas, uzurpatora, ktory przywlaszcza sobie prawo wypelniania wszystkich funkcji w zyciu ekonomicznym i spolecznym. W przyszlosci panstwo musi zniknac, nie "w jeden dzien", ale szybko.
Musi zostac zniszczone przez robotnikow w pierwszy dzien po zwyciestwie, i nie moze sie odrodzic ponownie. Bedzie zastapione przez federacyjny system robotnikow oparty na wspolnej produkcji i konsumpcji, robotnikow zjednoczonych i samorzadzacych sie. System jak najbardziej wyklucza autorytarna organizacje.
Rosyjska rewolucja 1917 wyznaczyla dokladnie orientacje procesow emancypacji w tworzeniu sytemu robotnikow i chlopow. Tragicznym bledem bylo niezlikwidowanie organizacji, przemocy i panstwa. Bolszewicy sprzeniewierzyli sie zaufaniu robotnikow i chlopow, pomogli w utrzymaniu burzuazyjnego panstwa, reorganizujac je, co zabilo tworcza aktywnosc mas.
Program dzialania anarchistow moze byc podzielony na dwa rozdzialy, przed rewolucja i podczas rewolucji W obu anarchisci moga wowczas tylko wypelnic role organizatora, jesli maja jasna koncepcje obiektywnej walki i drog, ktore poprowadza do realizacji tych celow. Podstawowym zadaniem Powszechnego Zwiazku Anarchistow w okresie przedrewolucyjnym musi byc przygotowanie robotnikow i chlopow do rewolucji spolecznej.
W panstwie rzadzonym przez burzuazje, w panstwie formalnej demokracji, anarchizm nawoluje do walki klas w celu calkowitego wyzwolenia robotnikow Ostrzega i odkrywa w masach swiadomosc klasowa.
Idea anarchokomunizmu jest antydemokratyczna, antypanstwowa. Wolnosciowa edukacja mas musi byc powszechna. Samoksztalcenie jest niewystarczajace. Co jest tu bardzo potrzebne, to dokladna i masowa organizacja anarchistyczna, by zdac sobie sprawe, ze potrzebna jest praca w dwoch kierunkach: z jednej strony w kierunku krzewienia wsrod mas robotniczych i chlopskich idei libertarianskiego komunizmu; z drugiej w kierunku organizowania wspolnej produkcji i konsumpcji robotnikow i chlopow (robotnicy i chlopi zorganizowani wokol produkcji; wspolpraca robotnikow i wolnych chlopow; robotnicy i chlopi, zorganizowani na bazie wspolnej produkcji i konsumpcji, beda pierwsza sila rewolucji spolecznej).
Im wiecej takich organizacji bedzie rozwijac sie w sposob anarchistyczny, tym bardziej beda bezkompromisowe i tworcze w momencie rewolucji. Dla klasy pracujacej w Rosji jest jasne, ze po osmiu latach bolszewickiej dyktatury, ktora spetala naturalna dla mas potrzebe wolnej aktywnosci, instnieje potrzeba formowania wlasnego masowego ruchu anarchistycznego. Zorganizowana milicja
anarchistyczna powinna natychmiast wyjsc na spotkanie tym potrzebom, poki istnieje taka mozliwosc, poki nie zrobi tego zdegenerowany reformizm (mienszewizm).
W tym celu anarchisci, szukajac dla rewolucji drogi wyjscia ze slepego zaulka, powinni odtwarzac Komitety Biedoty Wiejskiej, ktore zostaly zniszczone przez panstwo. Rola anarchistow w rewolucyjnych czasach nie moze ograniczac sie do gloszenia pewnych mysli wolnosciowych. Polityka nie jest arena propagandy, ale arena strategicznej walki, dazenia do kontroli nad zyciem ekonomicznym i spolecznym, Anarchizm powinien byc glowna idea rewolucji, dlatego, ze tylko teoria anarchizmu moze przyniesc emancypacje pracy.
Anarchizm nie aspiruje do politycznej wladzy ani tym bardziej do dyktatury. Jego glownym dazeniem jest pomoc masom do wejscia na autentyczna droge do socjalnej rewolucji i utworzenia socjalizmu. Jest rowniez wazne, ze trzeba utrzymac rewolucyjna orientacje na zniesienie kapitalistycznego spoleczenstwa ucisku, w imie wolnej pracy. Doswiadczenie Rewolucji Rosyjskiej z 1917 r. pokazalo nam, ze ostatnie zadanie jest daleko nie latwe, poniewaz istnieja partie, ktore probuja skierowac rewolucje spoleczna na inne drogi.
Masy dzialaja w ruchach spolecznych czesto tendencyjnie i dogmatycznie, co powoduje rozlamy, brak koordynacji i w
konsekwencji prowadzi do oslabienia idei wolnosciowej, ktora jest potrzebna, aby utrzymac anarchistyczna orientacje i obiektywizm socjalnej rewolucji .
Teoretyczne i praktyczne obowiazki kolektywizmu sa powazne w czasie rewolucji. Musi on przejawiac sie w postawieniu i wypelnianiu wszystkich celow rewolucji spolecznej: w orientacji i ogolnym charakterze rewolucji; w pozytywnych przedsiewzieciach rewolucji, w nowej produkcji, konsumpcji itp. Na wszystkie te pytania i wiele innych, masy zadaja jasnej i precyzyjnej odpowiedzi od anarchistow. Od tego momentu, kiedy anarchisci zadeklarowali koncepcje rewolucji i zmiany struktur spoleczenstwa, sa zobowiazani do dania jasnych odpowiedzi na pytania nurtujace libertarianski komunizm i do zgromadzenia wszystkich sil do jej realizacji.
Tylko w ten sposob Powszechnemu Zwiazkowi Anarchistow i ruchowi anarchistycznemu uda sie kompletnie wykonac te funkcje i poprowadzic maly do rewolucji spolecznej.
7.Okres przejsciowy
Przez "okres przejsciowy" partie socjalistyczne rozumieja okreslona faze w zyciu ludzi, charakteryzujaca sie: gwaltownym zerwaniem ze starym porzadkiem i zastapieniem go nowym systemem ekonomicznym i spolecznym - systemem, ktory jednak nie zapewnia pelnej emancypacji robotnikow. W tym sensie programy okresu przejsciowego
socjalistycznych partii politycznych np. demokratyczny program socjalistow lub program komunistow "dyktatury proletariatu" sa programami minimum (program minimum nie mowi o transformacji kapitalizmu, ale o rozwiazywaniu glownych problemow jeszcze pod jarzmem kapitalizmu).
Glowna mysl tych zalozen jest niemozliwa do wykonania, przynajmniej na razie.
Realizacji idealow robotnikow: ich niezaleznosci, wolnosci i rownosci - konsekwentnie zapobiegaja liczne instytucje systemu kapitalistycznego: panstwowy przymus, prywatna wlasnosc srodkow produkcji, biurokracja i kilkadziesiat zaleznosci od zamierzen programowych poszczegolnych partii.
Anarchizm zawsze byl wrogiem takich programow, twierdzac, ze tworzenie takich przejsciowych systemow, ktore zawieraja w sobie elementy eksploatacji i przymusu, prowadzac do wzrostu niewolnictwa mas.
Zamiast tworzenia politycznych programow anarchisci zawsze bronili idei szybkiej rewolucji spolecznej, ktora pozbawi kapitalistyczna klase ekonomicznych i spolecznych przywilejow, oraz odda srodki produkcji i wszystkie funkcje ekonomiczne i spoleczne w rece robotnikow. Do teraz anarchisci bronia tej pozycji.
Idea okresu przejsciowego, powolujaca sie na rewolucje spoleczna, powinna prowadzic nie do spoleczenstwa komunistycznego, ale do systemu X. Spoleczenstwo komunistyczne zachowujace elementy starego systemu jest antyspoleczne samo w sobie. Grozi to utworzeniem na nowo starych podzialow.
Jawnym przykladem takich rezimow jest "dyktatura proletariatu" ustanowiona przez
bolszewikow w Rosji. Twierdza oni, ze ich rezim powinien byc przejsciowym krokiem na drodze do calkowitego komunizmu. W rzeczywistosci ten krok byl wykonany w tym celu, aby klasy robotnikow i chlopow znalazly sie na dole drabiny spolecznej, jak przedtem. Budowa spoleczenstwa komunistycznego wymaga mozliwosci
uzyskania nieograniczonej wolnosci od pierwszego dnia rewolucji; oprocz potrzeby zdobycia bazy spolecznej takze ustalenia wspolpracy miedzy jednostkami. Nie rozstrzygamy tu sprawy mniejszego i wiekszego dobra, tylko kwestie techniczna.
Fundamentalna zasada w nowym spoleczenstwie bedzie odtworzenie struktury, ktora nie bedzie kontrolowana, to jest rownosc powiazan, wolnosc i niezaleznosc robotnikow.
Owe zasady to pierwsze zadania mas, ktore wyrastaja w rewolucji spolecznej. Jesli rewolucja spoleczna skonczy sie porazka robotnikow, wtenczas bedziemy musieli sie przygotowac do nowej walki, nowej ofensywy przeciwko kapitalistycznemu systemowi; jesli doprowadzi nas do zwyciestwa robotnikow, wtenczas zapewni nam
samorzadowe administrowanie ziemia, produkcja i funkcjonowaniem spoleczenstwa, robotnicy beda budowac nowe wolne spoleczenstwo. To byla charakterystyka budowania spoleczenstwa komunistycznego, raz rozpoczetego, sie bez zaklocen, wzmacniajacego sie i rozkwitajacego.
W ten sposob przejecie kontroli nad produkcja i funkcjonowaniem spoleczenstwa przez robotnikow zaznaczy linie demarkacyjna pomiedzy panstwem i era bez-panstwa.
Jesli chce sie to zastosowac do obecnej walki klas, pod ktorych sztandarami odbywa sie rewolucja spoleczna, to anarchisci nie moga laczyc swojego programu ze starym porzadkiem, szukac rozwiazan dla przejsciowych systemow i okresow, ani ukrywac fundamentalnych zasad, ale odkryc je i zastosowac.
8. Anarchizm i syndykalizm
Przeciwstawianie libertarianskiemu komunizmowi syndykalizmu i odwrotnie jest sztuczne.
Idealy anarchizmu i syndykalizmu naleza do roznych porzadkow rzeczy, sa nieporownywalne. Komunizm jest spoleczenstwem wolnych robotnikow, jest celem walki anarchistow, a syndykalizm jest ruchem rewolucyjnych robotnikow w ich miejscu pracy, jest jedna z form rewolucyjnej walki klas. Rewolucyjny syndykalizm w zjednoczeniu robotnikow, jaki wszystkich grup zawodowych, nie ma dobitnej teorii, nie ma koncepcji swiata, ktora odpowiada na wszystkie pytania polityczne i spoleczne. Zawsze odzwierciedla ideologie ludzi, ktorzy pracuja najbardziej intensywnie w swojej grupie.
Nasz stosunek do rewolucyjnego syndykalizmu przedstawia sie w sposob nastepujacy: Bez rozstrzygania roli rewolucyjnego syndykalizmu po rewolucji, czy bedzie organizowac nowa produkcje, czy tez zostawi ja radom robotniczym lub komitetom fabrycznym - sadzimy, ze anarchisci musza brac udzial w rewolucyjnym syndykalizmie jako jednej z form rewolucyjnego ruchu robotniczego.
Totez dzis nie stawiamy pytania: czy anarchisci powinni brac udzial czy nie brac udzialu w rewolucyjnym syndykalizmie, ale jak i w jakim celu musza wziac udzial.
Widzimy okres, kiedy anarchisci weszli w ruch syndykalny jako indywidualisci i propagandysci, jako okres tworzenia zawiazkow zawodowego ruchu robotniczego.
Syndykalisci, chociaz nie wychodza poza waski pragmatyzm, wspieraja idee libertarianskich komunistow, idee tworzenia zwiazkow anarchistycznych i rewolucji
lewicowo-syndykalistycznej, poniewaz wiedza, ze zanarchizowane zwiazki zawodowe beda rewolucyjne i chronione w ten sposob przed wplywami oportunizmu i reformizmu.
Syndykalizm jest dobrym ruchem robotniczym, ale bedac pozbawiony spolecznej i politycznej teorii, niezdolny jest do rozwiazywania spolecznych problemow samemu.
Dlatego widzimy zadanie anarchistow w ruchu syndykalistycznym jako rozwijanie teorii libertarianskiego komunizmu, przetworzenie jej w miazdzaca piesc rewolucji spolecznej. Jest wazne aby nie zapominac, ze trade-unionizm, jesli nie znajdzie w odpowiednim czasie podpory w postaci anarchistycznej teorii, to zamieni sie, czy nam sie to podoba czy nie, w ideologie panstwotworcza.
Zadania anarchistow w rewolucyjnym ruchu zwiazkowym moga byc wypelnione jedynie wowczas, gdy ich praca bedzie polaczona z aktywnoscia organizacji anarchistycznych poza zwiazkami
zawodowymi. Innymi slowy, musimy wejsc w rewolucyjny ruch zwiazkowy jako zorganizowana sila, odpowiedzialna przed powszechna organizacja anarchistyczna za wyniki pracy w zwiazkach zawodowych. Bez przymuszania kogokolwiek do wstepowania do zwiazkow anarchistycznych, musimy szukac wplywu teoretycznego we wszystkich zwiazkach zawodowych i we wszystkich ich formach (IWW, rosyjskie TU). Mozemy to osiagnac tylko przez zorganizowane, zbiorowe dzialanie; ale nigdy nie uda sie to malym grupom, nie majacych wiezi organizacyjnych ani jednosci ideologicznej. Grupy anarchistow w przedsiebiorstwach, fabrykach, zakladach pracy, powinny zajac sie tworzeniem zwiazkow anarchistycznych, przewodzic walce
rewolucyjnych z...
freddi210