Prawo pracy 2008 r.pdf

Piotr Wojciechowski

PRAWO PRACY

Poradnik dla pracodawcy

Projekt graficzny okładki

Dorota Zając

Opracowanie redakcyjne

Izabella Skrzecz

Opracowanie typograficzne i łamanie

Barbara Charewicz

www.pip.gov.pl

PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY

GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY

WARSZAWA 2008

SPIS TREŒCI

Rozdział pierwszy STOSUNEK PRACY

I. Charakter prawny stosunku pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

II. Stosunek pracy a umowy cywilnoprawne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

III. Test na stosunek pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

IV. Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

V. Zawieszanie przepisów prawa pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

VI. Typy umów o pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

VII. Zawarcie trzech kolejnych umów o pracę na czas określony . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

VIII. Umowa o pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

IX. Rozwiązywanie umów o pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

X. Wypowiedzenie zmieniające warunki pracy lub płacy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

XI. Uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem

wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

XII. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika . . . . . . . . . . 20

XIII. Rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia bez winy

pracownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

XIV. Rozwiązanie przez pracownika umowy o pracę bez zachowania okresu

wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

XV. Uprawnienia pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania przez

pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

XVI. Uprawnienia pracodawcy w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika

umowy o pracę bez wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

XVII. Wygaśnięcie umowy o pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Rozdział drugi RÓWNE TRAKTOWANIE, ZAKAZ DYSKRYMINACJI

ORAZ MOBBINGU W STOSUNKACH PRACY

I. Równe traktowanie w stosunkach pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

II. Mobbing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Rozdział trzeci WYNAGRODZENIE ZA PRACĘ

I. Ustalanie wynagrodzenia za pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

II. Wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

III. Gotowość do pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

IV. Na czym polega gotowość do pracy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

V. Przestój . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37

VI. Gdy pracodawca powierzy inną pracę w czasie przestoju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

VII. Wynagrodzenie za wadliwie wykonaną pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

VIII. Normy pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

IX. Ochrona wynagrodzenia za pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

X. Forma wypłaty wynagrodzenia za pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

XI. Gdy pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

XII. Potrącenia z wynagrodzenia za pracę . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

XIII. Inne świadczenia związane z pracą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

XIV. Naruszenie przepisów w zakresie wynagrodzeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Rozdział czwarty ZASADY ODPOWIEDZIALNOŚCI PRACOWNIKA

I. Odpowiedzialność porządkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

II. Procedura nakładania kar porządkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

III. Ogólne zasady odpowiedzialności materialnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

IV. Odpowiedzialność za mienie powierzone . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Rozdział piąty CZAS PRACY

I. Planowanie czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

1. Nie tylko „wolna sobota” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

2. Nie pomiń świąt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

3. Pamiętaj o definicjach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

4. Jak obliczyć wymiar czasu pracy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

5. Dłużej niż miesiąc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

II. Ewidencjonowanie czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

1. Sposób wypełniania ewidencji czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

2. Kto i dla kogo tworzy ewidencję czasu pracy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

3. Na jakie okresy prowadzona jest ewidencja czasu pracy? . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

4. Co powinna zawierać ewidencja czasu pracy? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

5. Udostępnianie pracownikowi ewidencji na jego żądanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

6. Konsekwencje nieprowadzenia lub nierzetelnego prowadzenia ewidencji

czasu pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

7. Postępowanie sądowe w sprawie ustalenia pracy w godzinach nadliczbowych 59

III. Sposób rozliczania pracy w godzinach nadliczbowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

IV. Praca w niedziele i święta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74

Rozdział szósty URLOPY WYPOCZYNKOWE

I. Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

II. Wymiar urlopu wypoczynkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

III. Udzielanie urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

IV. Urlop w wymiarze proporcjonalnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77

V. Przesunięcie terminu urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

VI. Odwołanie z urlopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

VII. Udzielenie urlopu do końca kwartału . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79

VIII. Urlop w okresie wypowiedzenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

IX. Urlop na żądanie pracownika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

Rozdział siódmy UPRAWNIENIA PRACOWNIKÓW ZWIĄZANE Z RODZICIELSTWEM

I. Ochrona kobiet w ciąży oraz kobiet i mężczyzn w czasie urlopu macierzyńskiego 81

1. Rozwiązanie umowy o pracę w okresie ciąży i urlopu macierzyńskiego . . . . . . 83

2. Zasady zatrudniania kobiet w ciąży lub w okresie urlopu macierzyńskiego . . . 86

Rozdział ósmy BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY

I. Obowiązek zgłoszenia działalności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92

II. Prawo pracownika do powstrzymania się od wykonywanej pracy . . . . . . . . . . . . . 92

III. Profilaktyczna ochrona zdrowia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

IV. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94

V. Szkolenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

VI. Służba bezpieczeństwa i higieny pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

VII. Komisja bezpieczeństwa i higieny pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96

Rozdział pierwszy

STOSUNEK PRACY

I. Charakter prawny stosunku pracy

Zgodnie z art. 22 kp § 1 przez nawiązanie stosunku pracy pra-

cownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodza-

ju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu

i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do za-

trudniania pracownika za wynagrodzeniem.

II. Stosunek pracy a umowy cywilnoprawne

Umowa o wykonanie pracy nieodpowiadająca wyżej wymienio-

nym właściwościom nie powoduje powstania stosunku pracy, na-

wet jeżeli ta spełnia niektóre z wyżej wymienionych warunków. Gdy

jednak w zawartej umowie występują z równym nasileniem cechy

umowy o pracę i innej umowy (np. umowy zlecenia), wówczas roz-

strzygająca o typie umowy jest wola stron.

a. Umowa o dzieło

Jeżeli przedmiotem umowy jest wykonanie określonego utworu,

między stronami powstaje stosunek prawny oparty na umowie

o dzieło (art. 627 i n. kc). Jest to tzw. umowa rezultatu – zamawiają-

cy dzieło zasadniczo nie ponosi ryzyka związanego z jego wykony-

waniem.

b. Umowa zlecenia

Stosunek pracy różni się też od umowy zlecenia, z której wynika

obowiązek dokonania określonej czynności prawnej lub świadcze-

nia innych usług, w warunkach braku podporządkowania zlecenio-

biorcy kierownictwu dającemu zlecenie. Czynności i usługi nie mu-

szą być wykonywane osobiście przez przyjmującego zlecenie.

c. Umowa agencji

Stosunek pracy nie powstaje także na podstawie umowy agen-

cji, która zobowiązuje agenta do stałego pośredniczenia przy zawie-

raniu umów oznaczonego rodzaju na rzecz zleceniodawcy lub

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: