Struktura dzieła
Teoria obrazu według Romana Ingardena uwzględnia iż warstwy dzieła sztuki są różne w zależności od kierunku, teoria ta przetrwała do dziś jest najbardziej uniwersalna i na temat warstw dzieła sztuki.
Obraz a malowidło
- obraz - przedmiotowy realny warunek naszego oglądania i istnienia obrazu w sensie dzieła sztuki malarskiej. obraz jest rzeczą nierealną, mający fundament bytowy(deska, płótno, farba). Obraz wykracza swą budową poza rzecz realną, wskazuje na twórczą czynność artysty i odtwórczą czynność widza (zależy to od emocji i nastawienia).
- malowidło - określona rzecz materialna , bytowa, podstawa przedmiotu czysto intencjonalnego (obrazu), własności spostrzegawcze i niespostrzegawcze, estetyczne (niszczenie farby etc). Jeżeli malowidło zmienia się w czasie, tzn niszczeje itd. to obraz również ulega zmianie. Malowidło bez obrazu to zwykła rzecz.
Cornelis Gijsbrechts - flamandzki malarz z okresu baroku malujący w stylu trompe l'oleil (malarstwo iluzjonistyczne), specjalizował się głównie w martwej naturze. charakterystyczny był dla niego motyw wanitatywny (vanitas - motyw religijno artystyczny związany ze sztuką, poznaniem i czasem). Jego obrazy często dawały pełne złudzenie rzeczywistości. przyklad: 'Reverse Side'
Cyprian Biełaniec - polski malarz, który w swoich obrazach przedstawia niemal idealne odzwierciedlenie rzeczywistości. Motywem przewodnim malarskich prac artysty jest pytanie o autentyczność. Przyklady:
Typy obrazów:
1. Obrazy z tematem literackim
- temat literacki
- przedmioty przedstawione (przedmiot materialny)
-wyglądy wzrokowe zrekonstruowane w obrazie
Tytuł obrazu od razu nastawia Nas na odbieranie obrazu. Warunkami istnienia obrazu z tematem literackim są sytuacje z Naszego życia, coś związanego z czlowiekiem. Obrazy historyczne nie stanowią w pełni samodzielnych dziel sztuki, lecz jedynie takie dzieła, które domagają się obok środków malarskich tematu przedstawionego.
wyglądy wzrokowe - według Ingardena bez nich obraz nie może istnieć. Jest to postać, w jaki jawi się dany przedmiot z jednego ujęcia. Zrekonstruowane w obrazie wyglądy wzrokowe to ukonstytuowane mocą aktów spostrzeżeniowych (na podst. materiału wrażenia) pewne aspekty realnego świata, który posiada strukturę świata realnego.
2. Portret
- wygląd rzeczy
- przedmiot przedstawiony + funkcja odtwarzania (aby istniał portret musi istnieć funkcja odtwarzania)
W portrecie liczy się nie tylko podobieństwo ale także charakter postaci. Portrety ekspresjonistyczne nie mają funkcji odtwarzania. Przyklad: Arkadiusz Andrejkow, malarz malujący portrety na murach, śmietnikach, ścianach (mural)
3. Czysty obraz - istnieje wtedy gdy nie jest zdeformowany, posiada specyficzne i konsekwentne przedstawienie. Czyste obrazy to przede wszystkim martwe natury i pejzaże. Przykład: Leon Wyczółkowski 'Widok Grenady'
4. Obrazy abstrakcyjne - nieprzedstawiające. nie mają funkcji odtwarzania i są jednowarstwowe. Ingarden twierdził, że obrazy abstrakcyjne nie moga byc dziełami sztuki a mogą pełnić jedynie funkcję dekoracyjną. Zmienił jednak zdanie po rozmowie z Taranczewskim. Zważał, że mogą one być dziełami sztuki, ale tylko wtedy kiedy artysta świadomie deformuje dane przedstawienie.
Obrazy abstrakcyjne zmierzają do maksymalnego uproszczenia wyglądów przedmiotów.
W budowę każdego obrazu przedtswiającego wchodzi obraz nieprzedstawiający jako jego niezbedny składnik.
Poszczególne plamy barwne muszą w swej jakości, ksztalcie i układzie być inne niż te, które spełniają funkcję podłoża wyglądów.
Obrazy nieprzedstawiające postulują pewne wyizolowane z otoczenia formy.
Malarskie sposoby rekonstrukcji wyglądu
1. Obrazy figuratywne (wyglądy przedmiotowo zrekonstruowane) przykłady:
Jean-Auguste-Dominique Ingres "Princess de Broglie"
"Madame Moitessier"
w tych dwóch obrazach zawarte są nie tylko wzrokowe własności ale tez dotykowe, jesteśmy w stanie wyobrazić sobie fakturę materiału sukni.
2. Obrazy impresjonistyczne (potencjalne wyglądy) wyczuwalne niepokój, wibracja. Nie jesteśmy pewni co do konturu przedmiotu, postaci. Każda plama ma swoje światło. W przypadku obrazów impresjonistycznych obrazy te są intencjonalne, kontur nie istnieje. Ze strony widza potrzebne jest zebranie plam barwnych aby powstał przedmiot i dopiero wówczas dochodzi do przedstawienia. Plama składa się z plam wrażeniowych, wygląd składa się z plam, wygląd tworzy przedmiot. Przyklad: Claude Monet 'Impresja wchód słońca'
3. Obrazy kybistyczne - artyści kubistyczni kładli nacisk na przedstawienie przedmiotu w przestrzennej strukturze. Przykład: Pablo Picasso 'Trzy kobiety'
emiliah