Prus B., Lalka i Ojciec Goriot przykładem realizmu.pdf

„Lalka" i „Ojciec Goriot" przykładem realizmu.

Powieść realistyczna jest dziełem, które wiernie i szczegółowo odzwierciedla rzeczywistość, ma być

lustrem ludzi i wydarzeń, Wśród cech powieści realistycznej wyróżniamy:

• obecność wszechwiedzącego, trzeciosobowego narratora

• szczegółowość w opisie świata

• rzeczywisty byt fikcji czyli prawdopodobna, realna fabuła

• bohaterpowieści realistycznej: silna, przedsiębiorcza osobowość, która często usytuowana jest na

styku dwóch różnych światów.

„Ojciec Goriot" odzwierciedla życie, przekrój społeczny i obyczajowy Paryża. Narracja jest głosem

trzecioosobowym i wszechwiedzącym, opowiada zdarzenia nie ujawniając swoich interpretacji, jest

czystym przekaźnikiem. Wydarzenia powieści biegną kolejno, wynikają z siebie, są racjonalne i

prawdopodobne bez interwencji sił pozaziemskich, bez wizji, bez fantazji. Obserwujemy też skrupulatną

szczegółowość w opisie świata przedstawionego - Balzac odtwarza mapę Paryża, układ uliczek w

dzielnicy pensjonatów, opisuje budynek z zewnątrz. Stosuje zabieg „milien" -czyli chwyt polegający na

charakteryzowaniu postaci poprzez opis przedmiotów, którymi się otacza, pomieszczeń, w których

przebywa, czy ludzi z którymi przystaje. Przykładem jest opis pensjonatu p. Vanguer. Pozostaje bohater.

Oczywiście ojciec Goriot nie jest typowym bohaterem realistycznym. Rolę tę odgrywa w powieści Vautrin -

jest silną przedsiębiorczą osobowością, stoi na pograniczu świata zwykłego i przestępczego. Funkcjonuje

także w momencie zmian światów społecznych - oto zdeklasowany feudalizm ustępuje miejsca

kapitalizmowi. Dodajmy, że „Ojciec Goriot" spełnia cele powieści realistycznej: pokazuje świat z punktu

widzenia zwykłego odbiorcy, odkrywa i obnaża prawa rządzące rzeczywistością, ujawnia prawdy o życiu.

„Lalka" - na czym polega realizm „Lalki'?

• opis przestrzeni i osób. Tłem wydarzeń jest wielkie miasto, wiernie opisane w powieści. Lustrzane

przedstawienie środowiska powoduje wierność topografii i nazw geograficznych, realizm szczegółów,

milien. Miasto Prusa żyje i jest prawdą o XIX wiecznej Warszawie.

• narrator:Bolesław Prus wprowadza dwugłos narracji i jest to w zakresie prozy pewnym novum. Lecz

główny tok wydarzeń przedstawia narrator trzecioosobowy, „przezroczysty", obiektywny.

• realizm czasu: pisarz bardzo pilnuje zgodności i prawidłowości podawanych dat

• obecność epizodów: liczne epizodyczne tylko obrazy wzbogacają obraz miasta, lecz także powodują

stałe dopełnienie się sytuacji, dają także dodatkowe informacje o wydarzeniach.

• kreacja postaci - Prus przedstawia swoich bohaterów bezpośrednio i pośrednio. Są to postacie

prawdziwe, ludzkie, nie biało-czarne; są nieco „upsychologizowane", poznajemy ich wewnętrzne

motywacje, nie tylko jednoznaczną etykietkę.

W utworze Prusa nie wyczuwa się natrętnej tendencji realizacji programu pozytywistycznego w

pierwszym rzędzie. Wprawdzie z działań Wokulskiego, opisu biedoty miejskiej i arystokracji wynika

postulat pracy organicznej i pracy u podstaw - nie jest to jednak szczególnie wyeksponowane. Cel

powieści realistycznej jest inny: ukazać wszechstronny obraz sytuacji jednostki w społeczeństwie, prawdę

o niej, o stosunkach społecznych i współczesnym świecie. Ten cel powieść Prusa spełnia.