globalizacja.pdf

GLOBALIZACJA

od A do Z

GLOBALIZACJA od A do Z

Narodowy Bank Polski dzi´kuje P.T. Autorom za udost´pnienie

opracowaƒ do niniejszej publikacji, a tak˝e za prac´ w∏o˝onà

w ich aktualizacj´.

Koordynacja naukowa:

dr hab. El˝bieta Czarny

Projekt graficzny:

Generator

Sk∏ad i druk:

Drukarnia NBP

Wyda∏:

Narodowy Bank Polski

Departament Komunikacji Spo∏ecznej

00-919 Warszawa, ul. Âwi´tokrzyska 11/21

tel. (22) 653 23 35, fax (22) 653 13 21

www.nbp.pl, www.nbportal.pl

GLOBALIZACJA od A do Z

Spis treÊci

Wprowadzenie

Janusz Kaliƒski

Globalizacja w perspektywie historycznej

Aleksander Müller

Globalizacja – mit czy rzeczywistoÊç

Adam Budnikowski

Mi´dzynarodowe stosunki gospodarcze

wobec wyzwaƒ globalizacji

Tadeusz Kowalik

Globalizacja na rozdro˝u

Bogus∏aw Czarny

Gospodarka otwarta

101

El˝bieta Czarny

Dlaczego kraje handlujà ze sobà?

129

Leokadia Or´ziak

Globalizacja rynków finansowych

153

Karol Lutkowski

Mechanizm przep∏ywów kapita∏owych w epoce globalizacji

175

Marek Okólski

Migracje a globalizacja

199

El˝bieta Czarny, Jörn Kleinert

Firmy wielonarodowe w gospodarce Êwiatowej

233

Józef Misala

Lokalizacja dzia∏alnoÊci gospodarczej

w warunkach globalizacji (uj´cie teoretyczne)

259

Narodowy Bank Polski

GLOBALIZACJA od A do Z

GLOBALIZACJA od A do Z

Wprowadzenie

Na pierwszy rzut oka globalizacja kojarzy si´ z upodobnieniem zacho-

waƒ konsumentów, prawie wsz´dzie na Êwiecie kupujàcych hamburge-

ry z McDonalds i oglàdajàcych filmy z Hollywood. Jednak globalizacj´,

rozumianà jako post´pujàce umi´dzynarodowienie dzia∏alnoÊci gospo-

darczej, lub – inaczej – jako coraz ÊciÊlejsze scalanie gospodarek naro-

dowych, prowadzàce do powstawania jednolitej gospodarki Êwiatowej,

tworzy wiele ró˝norodnych i z∏o˝onych zjawisk oraz procesów.

Umi´dzynaradawianie gospodarek nie jest zjawiskiem nowym. Odkry-

cia geograficzne otworzy∏y niegdyÊ przed Europejczykami nowe rynki.

Wielkie migracje ludnoÊci nast´pujà praktycznie od zawsze. A w epoce

wiktoriaƒskiej handlowano towarami nie mniej intensywnie ni˝ dziÊ.

Jednak obecna globalizacja ró˝ni si´ od wczeÊniejszych form umi´dzy-

naradawiania ˝ycia gospodarczego. Cechuje jà – po pierwsze – rosnàca

mobilnoÊç kapita∏u i dóbr, a nawet – traktowanych dotàd jako niehan-

dlowe – us∏ug. Po drugie, towarzyszy jej post´p techniczny dokonujàcy

si´ na niespotykanà wczeÊniej skal´, a zw∏aszcza b∏yskawiczne rozprze-

strzenianie si´ innowacji. Po trzecie, gwa∏townie spadajà koszty trans-

akcyjne gospodarczej wspó∏pracy z zagranicà, w tym przede wszystkim

koszt transportu i ∏àcznoÊci. Zmniejsza si´ znaczenie czasu i przestrze-

ni. Dzi´ki rewolucji informatycznej granice mi´dzy krajami przestajà

hamowaç przep∏yw towarów i czynników produkcji (przede wszystkim

kapita∏u finansowego). Post´p w transporcie lotniczym (zw∏aszcza wy-

korzystywanie samolotów odrzutowych do przewozu pasa˝erów), mor-

skim i drogowym (zbiornikowce i kontenery obni˝ajàce koszt przewozu

dóbr masowych) wspiera mi´dzynarodowà wspó∏prac´ gospodarczà. Po

czwarte, post´puje liberalizacja wielu sfer dzia∏alnoÊci gospodarczej.

Wysi∏ki liberalizacyjne sà podejmowane zarówno na poziomie narodo-

wym, jak i ponadnarodowym. W przypadku pojedynczych paƒstw cho-

dzi przede wszystkim o podj´cie w krajach Europy Ârodkowej

i Wschodniej procesu przechodzenia od gospodarki centralnie sterowa-

nej do rynkowej. Konsekwencjà jest m.in. otwieranie si´ gospodarek na

handel z zagranicà oraz nap∏yw zagranicznych inwestycji bezpoÊred-

nich. Ponadto, w wielu krajach (tak˝e tych o gospodarce rynkowej) po-

st´puje proces prywatyzacji i deregulacji sektorów gospodarki, które

wczeÊniej stanowi∏y w∏asnoÊç paƒstwa lub by∏y zmonopolizowane.

Narodowy Bank Polski

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: