Boradyn Zofia - Sladami mego ojca.pdf - Pamiętniki - Chomiczki

Zofia Boradyn - Śladami mego ojca

I. Na Ziemi Radomszczańskiej

Moi rodzice, Helena z Madejczyków i Kazimierz Kosiński, poznali się w miejscowości

Widawa, 14 km od Radomska. Mama była we dworze, ojciec w czasie wakacji

zarabiał na naukę w majątku Widawa, którego właścicielami byli państwo

Marczewscy. W 1922 roku pobrali się. Przeżyli razem 17 lat. Mieli 4 dzieci. Stworzyli

religijną rodzinę, tak wychowywali dzieci, by miały świadomość przynależności do

wspólnoty religijnej i narodowej. Na początku wspólnego życia w małżeństwie

wszystkie trudności były wspólnie rozwiązywane. Byli młodzi, zdrowi, pełni zapału i

szczęśliwi, że ich dzieci urodziły się w wolnym państwie.

Ojciec taty, Bolesław Kosiński, za działalność niepodległościową skazany na więzienie

i Sybir, nie mógł wiele dać swoim dzieciom i żonie. Zmarł 1 maja 1926 roku, nie

doczekawszy wdzięczności od państwa, gdyż dopiero w 1930 roku ustanowiono Krzyż

Niepodległości – dziadek został nim nagrodzony pośmiertnie (w 1937 roku).

Odznaczenie to przekazano na ręce mojego ojca wraz z wszelkimi przynależnymi

przywilejami.

Zaraz po ślubie rodzice wyjechali z Widawki do Radomska. Ojciec pracował na

budowie jako cieśla. Na zimę wyjechali do Antonówki, bo tam miano wyrąbywać lasy.

Ale na stacji wąskotorówki akurat potrzebny był pracownik w dziale rachuby.

Zatrudniono mojego ojca (uczył się w gimnazjum realnym) – przepracował tam do

września 1925 roku. Został wtedy powołany do wojska w Kowlu i przydzielony do 21

pułku ułanów nadwiślańskich.

Mama z Basią, moją starszą siostrą, i ze mną „w drodze” wyjechała do Radomska.

Chciała kupić krowę, aby mieć mleko dla dzieci, ale trzeba było zapłacić za wynajęcie

mieszkania za 6 miesięcy z góry. Aby zdobyć trochę pieniędzy, pojechała do

Widawki. Ale pan Marczewski już nie żył, a jego żona była sparaliżowana. Opiekowali

się nią krewni, pp. Kozłowscy. Mama została tam z Basią (ur. w 1923 r.). Ja

urodziłam się 15 maja 1926 roku, gdy ojciec był jeszcze w wojsku. Według opowieści

mamy – kobiety wykąpały mnie w za zimnej wodzie. Miałam wrzód na piersi, nie

spałam po nocach. Państwo Kozłowscy zaproponowali mamie, żeby przeniosła się do

czworaków. Wtedy wyjechała do Radomska. A tam rozpacz – brat i szwagier mojego

ojca zostali bez pracy. Brat mego dziadka, stryjek Aleksander, był technikiem

budowlanym, prowadził akurat budowę fabryki papieru w Myszkowie. Mama

pojechała do niego prosić o pracę dla rodziny. Stryjek pomógł – mężczyzn zatrudnił

na budowie, a babcię w kuchni gotującej obiady dla robotników, którzy nie mieli

rodzin.

Gdy ojciec wrócił z wojska, znalazł zatrudnienie na kolei jako konduktor. Były to

czasy redukcji zatrudnionych, bał się wciąż, że zostanie bez pracy, a tu w 1928 roku

urodził się mój brat – było więc już troje dzieci. Ojciec przeczytał gdzieś ogłoszenie o

naborze do policji. Po naradzie z mamą wysłał potrzebne dokumenty do

Częstochowy. Przyjęto go, dostał umundurowanie i rozkaz objęcia pracy w Nowojelni.

Wyjechał bez rodziny, miał dla nas znaleźć mieszkanie. Mamie było trudno z trójką

dzieci i młodszym bratem męża (urodził się on już po powrocie dziadka z Sybiru). Źle

się czuła, więc wysłała depeszę do Nowojelni. Ojciec przyjechał i zabrał nas ze sobą.

Miałam trzy lata, gdy wyjechałam z Radomska – miejscowości tej zupełnie nie

pamiętam.

II. Na Nowogródczyźnie

Jechaliśmy pociągiem, przybyliśmy na miejsce wieczorem. Dom, w którym

zamieszkaliśmy, był murowany, drzwi do pokoju jeszcze nie gotowe, wisiał w nich

koc. W Nowojelni światło elektryczne było tylko do 1 w nocy. Motor zasilający sieć

stał w młynie p. Grabianki. Wokół był las. Gospodynią domu była p. Jastrzębowska.

W 1930 roku urodziła mi się kolejna siostra – Sabina. Została ochrzczona w Dworcu.

Mieszkaliśmy u pp. Bogusławów. Płynęła tam rzeka Mołczadka, w której woda była

ciepła (w Jatrance – zimna).

W 1931 roku ojca przeniesiono do Nowogródka, pracował tam w starostwie jako

referent gospodarczy PPP. Zamieszkaliśmy z nim u pp. Żdanów w domu, który był w

budowie, ale już jedna jego część była wykończona (2 pokoje i kuchnia).

W 1933 roku poszłam do szkoły. Po pół roku przeprowadziliśmy się do Nowojelni.

Zamieszkaliśmy u pp. Niemirów. Tam ojciec kupił na mamy prośbę krowę. To była

wielka frajda – mama wzięła wiaderko, stołeczek i nadoiła mleka. Krowa była

nieduża, więc nazwaliśmy ja Malutka. Była lubiana przez wszystkich.

Z tego okresu pamiętam ojca, jak w długiej pelerynie wychodził na patrol. Musiał

obejść powierzony sobie rewir. (Wychodził z Azą – ten pies wyrósł z maleńkiego

szczeniaczka, zawsze towarzyszył ojcu.)

Wiem, że był bardzo obowiązkowy, odpowiedzialny wobec władzy i rodziny.

Widziałam, jak nieraz siadali z mamą, decydowali o wydatkach, co kupić dzieciom,

żeby nie przekroczyć budżetu, żeby nie żyć ponad stan.

Przed świętami Bożego Narodzenia szykowaliśmy ozdoby na choinkę; ojciec siadał

razem z nami – miał zdolności manualne, spod jego rąk wychodziły bombki, gwiazdki

z bibułki, łańcuszki.

W wieczór wigilijny było dzielenie się opłatkiem, śpiewanie kolęd – a wszystko przy

płonących świecach. Na drugi dzień przychodzili do nas goście, albo rodzice szli z

wizytą, a my, dzieci, mieliśmy swoje zabawy. No i na Trzech Króli odbywało się

rozbieranie choinki oraz dzielenie czekoladowych ozdób i cukierków. Tylko mama

zawsze pastowała podłogę i najpóźniej kładła się spać.

Przed świętami wielkanocnymi wydrapywaliśmy wzorki na malowanych jajkach.

Mama piekła baby z lukrem, a my nieśliśmy do kościoła koszyczki ze święconym.

Takie święta białe, pachnące świeżym powietrzem, zostają na zawsze w pamięci.

W 1935 roku po 6-miesięcznych kursach w szkole policyjnej ojciec otrzymał stałą

posadę w Nowogródku. Musieliśmy znów opuścić Nowojelnię. Życie na dwa domy nie

miałoby sensu, ale mamie szkoda było krowy i całego „gospodarstwa”. Szklankę

świeżego mleka sprzedawano tu letnikom za 10 groszy (w Nowogródku 15 groszy

kosztował – litr…). Na pewno każdy grosik w rodzinie był potrzebny, jednak ojciec nie

ustąpił i w listopadzie 1935 roku wyjechaliśmy do Nowogródka.

Gdy byłam w III klasie, ojciec pracował w wydziale śledczym najpierw przy ul.

Zamkowej, a po pewnym czasie przy ul. Kościelnej w domu p. Smolskiej. Chodził po

cywilnemu. Często wyjeżdżał w delegację, np. do Kleciszcza w Puszczy Nalibockiej.

Budowano tam zaporę wodną, przeszkodę dla czołgów.

Nigdy nie chodził z mamą na rynek. Przynosił drewno do pieca, wodę do domu (gdy

mieszkaliśmy u p. Żdanów, studnia była daleko).

Mama zawsze podkreślała, że ojciec pracuje dla nas wszystkich i należy mu się

szacunek. Już wtedy rozumiałam, że z kolei moją pracą jest nauka w szkole. Bardzo

pilnie odrabiałam lekcje, miałam dobrą pamięć, nauka szła mi dobrze.

Ojciec nigdy nie chorował, ale w 1939 roku poszedł do pracy z nie doleczoną grypą i

zachorował na obustronne zapalenie płuc (mój dziadek Bolesław zmarł na tę

chorobę…). W końcu wyzdrowiał, ale dr Podhajska powiedziała: „albo palić, albo żyć”.

Ojciec przestał więc palić papierosy. Rekonwalescencja była męcząca, bo musiał w

łóżku przewracać się z boku na bok, aby nie było zastoju w płucach. Prosił, żebym

czytała „Zbrodnie Stalina”, „Przez kraj zaślepieńców” i inne książki mówiące prawdę

o komunizmie. Na szczęście lubiłam czytać (Trylogię przeczytałam, mając 11 lat, gdy

chorowałam po źle wyleczonym zapaleniu płuc).

Boradyn Zofia - Sladami mego ojca.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: