Społeczeństwo internetowe.pdf

Społeczeństwo internetowe

Chcemy czy nie, funkcjonujemy w społeczeństwie, w którym nasze życie coraz

bardziej zależy od komputerów. To radykalnie zmienia sposób, w jaki uczymy się,

pracujemy czy wypoczywamy. Dynamiczne zmiany zachodzące w przemyśle

informatycznym i telekomunikacyjnym w sposób gwałtowny i nieodwracalny zmieniają

nie tylko gospodarkę, ale przede wszystkim nasze własne życie. Na naszych oczach świat

kończy erę przemysłową - rozpoczęła się rewolucja informatyczna. Powstaje nowe

społeczeństwo - społeczeństwo informacyjne - świat gdzie ludzkie życia są trwale

wzbogacane poprzez korzystanie z osiągnięć techniki oraz usług informacyjnych. Stajemy

więc w sposób nieodwracalny przed wyborem: albo nauczyć się czerpać z nowej

technologii oraz współtworzyć jej zastosowania, albo zignorować ją i zahamować swój

własny rozwój.

Jedną z tych nowych technologii jest Internet. Bez wątpienia już dziś zmienił

świat. Niektórzy powiadają, że to właśnie rozwój technologii teleinformatycznej

spowodował upadek socjalizmu państwowego w Europie Środkowo-Wschodniej. Obecnie

urasta on do symbolu nowego społeczeństwa. Internet dla wielu ludzi jest synonimem

nowoczesności i postępu, a jego używanie i wykorzystywanie atrybutem społeczeństwa

informacyjnego.

Sporą rolę może mieć Internet w renesansie społeczności lokalnych, struktur

poziomych, jako uniwersalne medium komunikacyjne, swoista publiczna tablica

ogłoszeniowa, pozwalająca na kojarzeniu rozmaitych inicjatyw społecznych, wymianę

komunikatów, dokumentów.

W swojej pracy postaram się odpowiedzieć na pytanie, czy rzeczywiście znaczenie

Internetu jest takie duże oraz czy jego wpływ na formowanie się nowego społeczeństwa

jest na tyle istotny, aby nazywać go akceleratorem przemian.

Przede wszystkim należy zdefiniować pojęcie społeczeństwa informacyjnego.

Wokół tego pojęcia narosło wiele nieporozumień. Wszyscy wiemy, że informacja staje się

najważniejszym czynnikiem kształtującym społeczności i gospodarki. Wszyscy wiemy, że

nowe media zmieniają oblicze otaczającego nas świata i sposób w jaki w tym świecie

funkcjonujemy. Jesteśmy ponadto świadomi, że zmiany te następują coraz szybciej.

Znamy też nazwę określającą nową rzeczywistość - ta nazwa to "społeczeństwo

informacyjne". Czy jesteśmy jednak pewni, jakie znaczenie ma ten termin? Czy w ogóle

on coś oznacza?

Określenie "społeczeństwo informacyjne" funkcjonuje przede wszystkim na

zasadzie hasła, językowego "miejsca wspólnego", które wywołuje poczucie wspólnoty

pomiędzy używającymi go ludźmi - między politykami, ekonomistami, przedsiębiorcami.

By dobrze spełniać tę funkcję termin nie musi nic znaczyć - wystarczy podzielana wiara,

że coś za nim się kryje. Jednakże od idei tak szeroko dyskutowanej, wyznaczającej nowe

perspektywy polityki, ekonomii i nauk społecznych wymagać należy konkretnego

odniesienia do rzeczywistości. Inaczej wszelkie rozważania z jej wykorzystaniem staną

się mało użytecznymi fikcjami.

Jeden z najbardziej znanych badaczy przemian cywilizacyjnych, Daniel Bell,

uważa, że: społeczeństwo informacyjne przyspiesza rozwój społeczeństwa

postprzemysłowego, albowiem "najistotniejsze w społeczeństwie postprzemysłowym jest

to, że wiedza i informacja stają się źródłem strategii i przemian społeczeństwa, czyli tym

samym, czym praca i kapitał w społeczeństwie przemysłowym” 1

Przekształcenie się społeczeństwa przemysłowego wieku XX w społeczeństwo

informacyjne wieku XXI wiąże się z szeregiem procesów o charakterze ekonomicznym,

społecznym, kulturowym, politycznym, prawnym, technicznym, ekologicznym itp.

Do pełnego scharakteryzowania społeczeństwa informacyjnego, niezbędne staje

się prześledzenie owego procesu w wyniku którego informacja i związane z nią

technologie stają się dominującą siłą wytwórczą, gdy punkt ciężkości rozkładu

zatrudnienia przenosi się na "pracowników informacyjnych", a większość dochodu

narodowego pochodzi z "szeroko rozumianego sektora informacyjnego".

Początek tych przemian datuje się na początek lat osiemdziesiątych XX wieku.

Wraz z postępującą w skali światowej konwergencją technik telekomunikacyjnych,

informatycznych i masmediów, epoka cywilizacji przemysłowej zaczęła ustępować

miejsca poprzemysłowej cywilizacji informacyjnej. Jej podstawą jest gospodarka oparta

na wiedzy , a zasadniczym zasobem gospodarczym, skumulowanym zarówno w bazach

danych, jak i w społecznym potencjale intelektualnym, staje się zasób wiedzy, czyli

informacji i sposób jej wykorzystania. 2

W procesie dochodzenie do cywilizacji informacyjnej ewolucji ulegają podstawowe

elementy państwa, społeczeństwa, kultury itd.

Mówiąc o państwie cywilizacji informacyjnego, często mamy na myśli

zdecentralizowane i zarządzanego lokalnie, przy szerokich współ-zależnościach

globalnych, współczesne państwa demokratyczne. Jest to realizacja projektu

społeczeństwa obywatelskiego, z jego oddolnymi inicjatywami, istotną rolą mediów

lokalnych, partycypacją różnego rodzaju samorządów w rządzeniu i planowaniu.

Zmienić się ma również model kultury, stylu życia. Zatarciu ulegają tradycyjne

przedziały miasto - wieś. Już w tej chwili nie można mówić o istnieniu wielkich miast w

USA, raczej o okręgach metropolitalnych. Dzięki technikom teleinformatycznym możliwa

staje się tzw. telepraca, czyli praca z dala od siedziby pracodawcy, w domu, albo w

podróży.

Bell stwierdza: "ludzkość przeżyła dotychczas cztery odrębne przewroty w zakresie oddziaływań

społecznych: w mowie, piśmie, w druku i - obecnie - w telekomunikacji. Każdy przewrót jest związany

z różnym, technicznie uzasadnionym sposobem życia". [ Ziemowit B. Ideologia społeczeństwa

informacyjnego, a internet]

Komitet Badań Naukowych, Cele i kierunki badań społeczeństwa informacyjnego w Polsce, Warszawa 2000.

Przez rozpowszechnienie technologii mikrokomputerowej zmienia się

zapotrzebowanie ma różne zawody: np. przez powstanie elektronicznego składu

publikacji (DTP) zmienia się rola zawodowa zecera. Zmienia się model rodziny.

Industrialny wzór rodziny nuklearnej traci swą dominującą pozycję 3 . Wzrasta odsetek

kobiet pracujących zawodowo tak ze względów ekonomicznych jak i społecznych.

Gwałtownie zmienia się struktura wieku ludności.

Zmianom ulega również gospodarka. Kończy się era fordyzmu, czyli produkcji

masowej, zestandaryzowanej. Osiągnięcie sukcesu rynkowego zależy od elastyczności

produkcji, oferowaniu stosunkowo krótkich serii zindywidualizowanych wyrobów. Rozwija

się coś co można by nazwać rynkiem globalnym. Wobec rozwoju technik transportu

możliwy stał się eksport tańszych produktów z oddalonych geograficznie części świata.

Produkcję można ulokować w każdym miejscu na świecie, jedyne wymagania to

tania, kwalifikowana siła robocza, istnienie lokalnych rynków zbytu, możliwości

transportowe oraz dostęp do infrastruktury telekomunikacyjnej. Nowoczesne technologie,

automatyzacja produkcji generują wzrost zapotrzebowania na wysoko kwalifikowaną siłę

roboczą. Upowszechnia się ruch na rzecz własności pracowniczej umożliwiający

partycypację robotników w zarządzaniu firmą. Istotne staje się budowanie konsensu

wokół firmy, motywowanie pracowników do pracy na rzecz ,,dobra wspólnego''.

Proces formowania się cywilizacji informacyjnej postępuje nieuchronnie w skali

globalnej i niedocenianie go jest krótkowzrocznością. Stąd wieka rola, ale również i

odpowiedzialność spływa na rządy poszczególnych państw. Aktualne tendencje światowej

gospodarki wskazują, że warunkiem rozwoju gospodarczego jest powszechny dostęp do

informacji. Zapewnienie takiego dostępu jest jednym z nadrzędnych obowiązków

państwa.

Państwo może jednak wywiązywać się z tego obowiązku dwojako: obierając rolę

biernego obserwatora i pozostawiając przemiany społeczne zwykłemu biegowi spraw,

wychodząc z założenia, że nieuniknione, globalne zmiany wcześniej czy później muszą

nastąpić lub przyjmując rolę aktywną poprzez wyznaczenie odpowiednich priorytetów

rozwojowych i podjęcie działań zmierzających do przyspieszenia wspomnianych

przemian.

Pierwsze kraje, które wkroczą do społeczeństwa informacyjnego, uzyskają

największe korzyści. One ustalą porządek rzeczy dla wszystkich, którzy pójdą w ich

ślady. Dla kontrastu, kraje, które odkładają decyzje lub preferują rozwiązania częściowe,

mogą doświadczyć w najbliższej dekadzie katastrofalnego spadku inwestycji i

zmniejszenia liczby miejsc pracy. Brak aktywnego udziału w tych procesach jest

równoznaczny z utrwalaniem dystansu cywilizacyjnego i zepchnięciem kraju na

marginalną pozycje w świecie.

Stefanowicz, Podstawy Informatyki, rozdział 10, Warszawa 2000.

Proces kształtowania się społeczeństwa informacyjnego rozpoczął się stosunkowo

niedawno, odpowiednie regulacje prawne są dopiero tworzone, a większość krajów

dopiero wchodzi w fazę budowy zintegrowanej infrastruktury informatycznej o

zaawansowanych możliwościach usługowych.

Kraje wysoko rozwinięte budują jednak zintegrowane sieci informacyjne w oparciu

o istniejącą infrastrukturę fizyczną sieci telefonicznych, której budowa jest

najkosztowniejszym i najbardziej czasochłonnym zadaniem. Niska gęstość telefonizacji

kraju może być podstawową barierą rozwoju gospodarczego. Dlatego budowa

infrastruktury fizycznej powinna posiadać najwyższy priorytet w strategii rozwoju

gospodarczego kraju.

Rewolucja informacyjna z jednej strony decentralizuje społeczeństwa oraz

instytucje w różnych krajach, z drugiej wytwarza globalne więzi i czyni nas coraz bardziej

wzajemnie zależnymi. Poprzez rozwój telekomunikacji świat staje się globalną wioską. W

miejsce ,,nowoczesnej'' kultury narodowej weszła kultura globalna, z dominacją Ameryki

i zarazem silny jest nurt tożsamości lokalnej, regionalnej, etnicznej. Przestaje istnieć

,,kultura narodowa'', będąca gruntem porozumienia ludzi posługujących się jednym

językiem. Następuje homogenizacja treści kultur wysokich, ich przekształcenie w

postmodernistyczną grę symboli.

Rewolucja informacyjna powoduje przekształcenie edukacji masowej w edukację

nadzorowaną lokalnie, i dostosowaną do lokalnych rynków pracy. Przy czym znaczące

stają nie uprawnienia, świadectwa a rzeczywiste umiejętności i gotowość do stałego

podnoszenia kwalifikacji - coś co można by nazwać edukacją permanentną.

Coraz bardziej staje się widoczne, że źródłem bogactwa narodów, i na odwrót

ubóstwa staje się kultura, oraz wiedza i umiejętności społeczeństwa jako całości. Wiedza

staje się istotnym substytutem bogactw naturalnych kapitału. Przy czym coraz

istotniejsze staje się coś co w slangu ,,informatyków'', futurologów nazywa się B+R, czyli

działy badawczo rozwojowe, aplikacja badań podstawowych na zastosowania

komercyjne. 4 Obecnie od momentu stworzenia wynalazku do jego zastosowania nie mija

często i rok.

Informatyzacja przynosi społeczeństwu wyższy poziom życia, ale niesie ze sobą

również zagrożenia, których nie należy lekceważyć. Wskazuje się, że rozwój technik

informacyjnych i wzrost gospodarczej roli informacji może prowadzić do rozwarstwienia

społecznego, w wyniku którego osoby nie posiadające dostępu do informacji będą

cywilizacyjnie i ekonomicznie upośledzone. Ułatwiony dostęp do informacji może

zagrażać prywatności i innym interesom obywateli oraz wywoływać pojawienie się nowej

grupy przestępstw.

Toffler A. Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali. Poznań 1996

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: