1

Dr Dorota Zdunkiewicz-Jedynak,  Stylistyka - wykład

Natura hipertekstu. Gatunki wypowiedzi w Internecie

LITERATURA

§         M. Dąbrowska., Język e-maila jako hybryda mowy i pisma, w: G. Szpila (red.), Język trzeciego tysiąclecia, Kraków 2000

·         W. Gruszczyński., Czaty w sieci, czyli o (polskich) zwyczajach językowych w Internecie, Dialog 2001 nr 2

·         D. Gut , Piszę, więc jestem. O języku Internetu, Konteksty 1999, nr 1-2

·         J. Jagodzińska ., Strona www w procesie komunikacji (w specyficznej sytuacji komunikacyjnej w Internecie), w: J. Porayski-Pomsta, J. Podracki (red.), Studia pragmalingwistyczne . Tekst – wypowiedź -dyskurs w dydaktyce szkolnej, Warszawa 1998

·         J. Jagodzińska , Uśmiech  i śmiech w dyskusjach internetowych – o sposobach zapisu uczuć towarzyszących wypowiedzi, Poradnik Językowy 2000 nr 3

·         J. Jagodzińska , Dyskurs internetowy, w: J. Porayski-Pomsta (red.), Czynności tworzenia i rozumienia wypo­wiedzi, Warszawa 2002

·         A. Maliszewska , Wirtualna buźka. Modyfikująca rola znaków graficznych w komunikacji internetowej, w: K. Michalewski (red.) Tekst w mediach, Łódź 2002

·         A. Mencwel (red.), Communicaire. Almanach antropologiczny. Temat: Internet, Warszawa 2004

Hipertekst – eksperyment artystyczny

·         Lata 60. – Theodor Nelson – twórca terminu „hipertekst”  – opracowanie  Xanadu – hipertekstowego archiwum i systemu publikacji

·         Idee „hipertekstowe” w pismach Barthes’a  i Faucaulta

·         Literackie eksperymenty hipertekstowe na papierze : 

Jorge Luis Borges „Ogród rozwidlających się ścieżek”

Julio Cortazar „Gra w klasy”

Władimir Nabokow „Blady ogień”

·         Elektroniczne powieści hipertekstowe:

                       Michael Joyce, Afternoon story (na dyskietce 1987)

Stuart Mouthrop „Victory Garden”

Shelley Jackson „Patchwork Girl”

Historia Internetu

·         idea komunikacyjnej sieci połączonych ze sobą komputerów działających bez centralnego ośrodka zawiadywania - 1957 r.

·         pierwsza próba zdalnego połączenia - wrzesień  1969 r. - Los Angeles i Stanford 

·         począwszy od 1983 r.-   zastosowania cywilne - jako technologia usprawniająca wymianę zasobów naukowych w amerykańskim środowisku uniwersyteckim

·         1991 r. na uniwersytecie Minnasota w Stanach Zjednoczonych - powstanie systemu informacyjnego Gopher

·         1994 r. na politechnice w Massachusetts - powstanie organizacji World Wide Web Consortium

·         połączenie Polski z Internetem - sierpień 1991 r.

·         czerwiec 1996 r. uruchomienie przez TPSA dostępu do Internetu za pośrednictwem numeru 020-2122 i modemów

Cechy hipertekstu

·         tekst niezhierarchizowany, bez początku i końca 

·         przeznaczony do  czytania  nielinearnego

·         zbudowany  z połączonych ze sobą słów, animacji, dźwięków, statycznych  lub ruchomych obrazów,  do których  przechodzi się za pomocą łączy elektronicznych

·         dzięki hipertekstowym łączom wszelkie teksty w Sieci są potencjalnie obecne i istnieje możliwość natychmiastowego do nich dostępu; dzięki linkom można wprowadzić do własnego dokumentu dowolne połączenia z innymi dokumentami

·         „czytelnik” decyduje ostatecznie, jaką ścieżką spośród zaproponowanych podąży   jego „lektura”- jego rola nie sprowadza się tylko do  dekodowania komunikatu – jest do pewnego stopnia jego twórcą – wybiera jedne fragmenty – pomija inne

·         nowe wzorce spójności

Hipertekst a tekst  tradycyjny

Trudności metodologiczne w badaniu hipertekstu

·         Tekst -   gotowy produkt, jakość linearna, całościowa (łac. textura ‘tkanina’, por. ang. texture ‘tekst’) – spójna formalnie oraz semantycznie. Hipertekst - proces, którego postępowanie  obserwujemy in statu nascendi.

·         W czasach tekstu tradycyjnego  z linearną lekturą - związana  bierna postawa  czytelnika. Stąd analiza językoznawcy-czytelnika - maksymalnie pozbawiona  elementu    subiektywnego.

·         W hipertekście  przeciwstawienie   autora i  czytelnika ulega zatarciu.

·         Opisuje się  raczej przebieg własnej lektury, zdaje sprawę z aktu  doświadczenia w obcowaniu z hipertekstem, a właściwie z jakimś jego fragmentem.

Genologia tekstów internetowych

1. Strony www i blogi

2. E-maile

3. Dyskusja w Internecie

listy dyskusyjne

grupy dyskusyjne

4. Czaty

·         płynna liczba uczestników

·         efemeryczność  interakcji zachodzących między uczestnikami czatu,

·         chaotyczność,  polifonia tematów (brak ukierunkowania na jeden temat). 

Specyfika komunikacji i języka w Internecie

·         powszechna dostępność (podstawa porównania Internetu do starożytnej agory czy nowożytnego bazaru albo Hyde Parku) 

·         szybkość przekazu 

·         niezależność od miejsca 

·         interaktywność

·         zatarcie granicy między nadawcą i odbiorcą

·         dialog  w gatunkach internetowych - forma   telelogu    –  nadawca na odległość zwraca się do wielu odbiorców  na raz  albo wielu odbiorców do nadawcy w tym samym momencie

·         połączenie  cech języka mówionego i pisanego.

·         hieroglificzność -  substytutem przekazów pozawerbalnych (dotyczących nastroju, intencji mówiącego itp.)  obecnych  w kontakcie bezpośrednim, takich jak mimika, gesty, intonacja itp. - system znaków utworzonych ze znaków klawiatury, tzw. emotikonów (zwanych też buźkami czy  śmieszkami), np.

Akronimy – wyrazy utworzone od pierwszych liter wyrazów tworzących zdanie lub wyrażenie najczęściej języka angielskiego

                                POV - Point of View – ‘punkt widzenia’

BTW – By the Way – ‘przy okazji mówiąc’

GOK - God Only Knows – ‘Bóg jeden wie’

Akronimy fonetyczne

...