Schronisko turystyczne – budynek przeznaczony dla potrzeb obsługi ruchu turystycznego, zapewniający miejsce odpoczynku, schronienia przed wpływem niekorzystnych warunków atmosferycznych, w przypadku większości obiektów – bazę noclegową i gastronomiczną oraz czasami dodatkowe usługi: punkt informacji turystycznej, wypożyczalnie sprzętu turystycznego czy sportowego, dyżurka służb ratowniczych itp.

Biorąc pod uwagę pełnione funkcje, dostępność komunikacyjną, przeznaczenie i lokalizację można wyróżnić:

·         niezagospodarowane schrony, zapewniające możliwość noclegu w prymitywnych warunkach i miejsce do przygotowania posiłku we własnym zakresie; spotykane na terenach odludnych (przykładowo: tereny subpolarne, górskie), umożliwiające schronienie w razie potrzeby lub biwak osobom uprawiającym zaawansowaną turystykę czy wspinaczkę górską itp.

·         schroniska górskie, zlokalizowane w pobliżu szlaków turystycznych na obszarach górskich. Obowiązuje w nich powszechnie zasada, że każdy przybywający turysta ma prawo do odpoczynku i skorzystania z noclegu, chociażby w improwizowanych warunkach; są to obiekty różnej wielkości i standardu,

·         w terenie górskim – często na rozległych polanach – schronienie można znaleźć również w opustoszałych, niszczejących bądź umyślnie dewastowanych pasterskich "bacówkach",

·         schroniska-hotele, obiekty dysponujące dużą liczbą miejsc noclegowych, zazwyczaj łatwiej dostępne komunikacyjne (drogi kołowe, koleje linowe), o charakterze i standardzie zbliżonym do hotelowego, często miejsce turystyki pobytowej.

Rodzajem niewielkiego schroniska są też bacówki PTTK, zwane schroniskami turystyki kwalifikowanej. W Polsce istnieje również rozbudowana sieć schronisk młodzieżowych PTSM, czynnych zazwyczaj sezonowo (lipiec–sierpień) zlokalizowanych najczęściej w obiektach szkolnych, jak również tzw. "chatek studenckich", czynnych z reguły podczas wakacji i weekendów.

Formalnie schroniskami nie są obiekty noszące nazwę Dom Turysty – nie obowiązują w nich pewne przepisy PTTK, m.in. regulamin ogólny.

KLASYFIKACJA OBIEKTÓW NOCLEGOWYCH

Ustawa o Usługach Turystycznych z 29 sierpnia 1997 r. określa co następuje:

"Art. 36. Ustala się następujące rodzaje obiektów hotelarskich:

1. hotele - obiekty posiadające co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczące szeroki zakres usług związanych z pobytem klientów,
2. motele - hotele położone przy drogach, zapewniające możliwość korzystania z usług motoryzacyjnych i dysponujące parkingiem,
3. pensjonaty - obiekty posiadające co najmniej 7 pokoi, świadczące dla swoich klientów całodzienne wyżywienie,
4. kempingi - obiekty strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach i przyczepach samochodowych, domkach turystycznych lub innych obiektach stałych, oraz przyrządzanie posiłków i parkowanie samochodów,
5. domy wycieczkowe - obiekty posiadające co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowane do samoobsługi klientów oraz świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów,
6. schroniska młodzieżowe - obiekty przeznaczone do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowane do samoobsługi klientów,
7. schroniska - obiekty zlokalizowane poza obszarami zabudowanymi, przy szlakach turystycznych, świadczące minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów,
8. pola biwakowe - obiekty nie strzeżone, umożliwiające nocleg w namiotach.

Art. 37. Ustala się dla:

1. hoteli, moteli i pensjonatów - pięć kategorii oznaczonych gwiazdkami,
2. kempingów - cztery kategorie oznaczone gwiazdkami,
3. domów wycieczkowych i schronisk młodzieżowych - trzy kategorie oznaczone cyframi rzymskimi."

Rodzaje obiektów zbiorowego zakwaterowania

W badaniu wyodrębnia się następujące grupy turystycznych obiektów zbiorowego zakwaterowania badanych przez GUS:

·         HOTEL - obiekt hotelarski zlokalizowany głównie w zabudowie miejskiej dysponujący co najmniej 10 pokojami, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych, świadczący szeroki zakres usług związanych z pobytem gości. Każdy hotel musi świadczyć usługi gastronomiczne. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się pięć kategorii hoteli: najwyższa - 5 gwiazdek, najniższa - 1 gwiazdka.

·         MOTEL - obiekt hotelarski zlokalizowany przy trasach komunikacji drogowej, który poza usługami hotelarskimi przystosowany jest również do świadczenia usług motoryzacyjnych i dysponuje parkingiem. Motel musi posiadać co najmniej 10 pokoi, w tym większość miejsc w pokojach jedno- i dwuosobowych. Każdy motel musi świadczyć usługi gastronomiczne. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się pięć kategorii moteli: najwyższa- 5 gwiazdek, najniższa - 1 gwiazdka.

·         PENSJONAT - obiekt hotelarski, który świadczy usługi hotelarskie łącznie z całodziennym wyżywieniem i dysponuje co najmniej 7 pokojami. Musi świadczyć usługi gastronomiczne. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się pięć kategorii pensjonatów: najwyższa - 5 gwiazdek, najniższa - 1 gwiazdka.

·         INNY OBIEKT HOTELOWY - obiekt noclegowy, podzielony na pokoje, podlegający jednemu zarządowi, świadczący pewne usługi, w tym przynajmniej codzienne sprzątanie pokoi, słanie łóżek i mycie urządzeń sanitarnych (np. obiekt spełniający zadania hotelu, motelu lub pensjonatu, któremu nie została nadana kategoria).

·         DOM WYCIECZKOWY - obiekt położony na obszarze zabudowanym lub w pobliżu zabudowy, posiadający co najmniej 30 miejsc noclegowych, dostosowany do samoobsługi klientów oraz świadczący minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów. Każdy dom wycieczkowy musi posiadać przynajmniej jedną placówkę gastronomiczną. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się trzy kategorie domów wycieczkowych: najwyższa - kat. I, najniższa - kat. III.

·         SCHRONISKO - obiekt położony poza obszarem zabudowanym, przy szlakach turystycznych, świadczący minimalny zakres usług związanych z pobytem klientów. Schronisko posiada przynajmniej jedną palcówkę gastronomiczną. Pojęcie "schronisko" nie obejmuje schronisk młodzieżowych.

·         SCHRONISKO MŁODZIEŻOWE - obiekt przeznaczony do indywidualnej i grupowej turystyki młodzieżowej, dostosowany do samoobsługi klientów. Schronisko młodzieżowe jest placówką zlokalizowaną w samodzielnym budynku lub w wydzielonej części budynku. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się trzy kategorie schronisk młodzieżowych: najwyższa - kat. I, najniższa - kat. III.

·         SZKOLNE SCHRONISKO MŁODZIEŻOWE - placówka oświatowo-wychowawcza umożliwiająca rozwijanie zainteresowań i uzdolnień oraz korzystanie z różnych form wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

·         OŚRODEK WCZASOWY - obiekt (lub zespół obiektów) noclegowy przeznaczony i przystosowany do świadczenia wyłącznie lub głównie usług związanych z wczasami.

·         OŚRODEK KOLONIJNY - obiekt (lub zespół obiektów) noclegowy przeznaczony i przystosowany do świadczenia wyłącznie lub głównie usług związanych z koloniami.

·         OŚRODEK SZKOLENIOWO-WYPOCZYNKOWY - obiekt (lub zespół obiektów) noclegowy przeznaczony i przystosowany do przeprowadzania kursów, konferencji, szkoleń, zjazdów itp. Może być także przystosowany do świadczenia usług wczasowych.

·         DOM PRACY TWÓRCZEJ - obiekt, w którym są zapewnione właściwe warunki do wykonywania pracy twórczej i wypoczynku twórców, wykorzystywany również (głównie przez ich rodziny) jako ośrodek wczasowy.

·         ZESPOŁY OGÓLNODOSTĘPNYCH DOMKÓW TURYSTYCZNYCH - domek turystyczny - budynek niepodpiwniczony, posiadający nie więcej niż cztery pokoje, dostosowany do świadczenia usług typu hotelarskiego. Domki turystyczne mogą tworzyć zespoły ogólnodostępnych domków turystycznych a także organizacyjnie wchodzić w skład innych obiektów noclegowych. W grupie zespoły ogólnodostępnych domków turystycznych mogą znajdować się również miejsca kempingowe.

·         KEMPING - teren zwykle zadrzewiony, strzeżony, oświetlony, mający stałą obsługę recepcyjną i wyposażony w urządzenia (sanitarne, gastronomiczne, rekreacyjne) umożliwiające turystom nocleg w namiotach, mieszkalnych przyczepach samochodowych, a także przyrządzanie posiłków oraz parkowanie pojazdów samochodowych. W zależności od wyposażenia i zakresu świadczonych usług wyróżnia się cztery kategorie kempingów: najwyższa - 4 gwiazdki, najniższa - 1 gwiazdka.

·         POLE BIWAKOWE - wydzielone miejsce w terenie zadrzewionym, niestrzeżone, oznakowane i ogrodzone prowizorycznie, umożliwiające turystom nocleg w namiotach. Na polu biwakowym znajdują się punkty poboru wody pitnej, podstawowe urządzenia sanitarne i tereny rekreacyjne.

·         OŚRODEK WYPOCZYNKU SOBOTNIO-NIEDZIELNEGO I ŚWIĄTECZNEGO - zespół obiektów i urządzeń zlokalizowanych w niedużej odległości od aglomeracji miejskiej w bezpośrednim sąsiedztwie terenów o walorach przyrodniczych korzystnych dla rekreacji, w strefach z zapewnioną komunikacją środkami przewozu publicznego. Ośrodek wyposażony jest zgodnie z potrzebami krótkotrwałego wypoczynku i rekreacji. Umożliwia obsłużenie jednocześnie znacznej liczby osób o różnych upodobaniach. Obiekty noclegowe wchodzące w skład ośrodka mogą być wykorzystywane na potrzeby wczasów.

·         ZAKŁAD UZDROWISKOWY - zakład opieki zdrowotnej położony na terenie uzdrowiska i wykorzystujący przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych naturalne zasoby lecznicze uzdrowiska i świadczący usługi noclegowe.

·         POZOSTAŁE NIESKLASYFIKOWANE - obiekty, które w czasie niepełnego wykorzystania zgodnie z ich przeznaczeniem lub w części, pełnią funkcję obiektu noclegowego dla turystów. Są to m.in. internaty, domy studenckie, hotele robotnicze itp. Do 2004 roku do tej grupy tej zaliczano również obiekty, które nie spełniają wymogów kategoryzacyjnych dla poszczególnych rodzajów obiektów.

Źródło: GUS Turystyka w 2004 r.

Copyright (c) 1998 - 2005 Instytut Turystyki
Pytania i uwagi techniczne na temat tych stron kieruj do: Witolda Bartoszewicza.
Ostatnio modyfikowano: 19 sierpnia 2005

Schroniska turystyczne z definicji to po prostu miejsce (budynek), którego zadaniem jest świadczenie usług turystycznych polegających m.in. na: udostępnieniu miejsca służącego do wypoczynku lub schronienia, noclegów, gastronomii, wypożyczaniu sprzętu turystycznego, itp. Najczęściej spotykane są schroniska górskie, które na ogół skierowane są dla potrzeb ruchu turystycznego. W schroniskach górskich zazwyczaj znajdują się pokoje od 2 osobowych, aż po 16 osobowe.

Odmianą schroniska turystycznego jest schronisko młodzieżowe, przeznaczone w głównej mierze na kieszeń przeciętnego ucznia lub studenta. Standard wyposażenia takich schronisk jest dość podobny, gdyż pokoje są tu również wieloosobowe i często posiadających piętrowe łóżka. Na ogół łazienki i toalety są wspólne dla kilku pokoi lub całego piętra. Poza tym w schronisku znajduje się pomieszczenie kuchenno-jadalne, które wyposażone jest w lodówkę, kuchenkę oraz zestaw podstawowych naczyń. Nie jest to oczywiście standard, więc nie spodziewaj się, iż wszędzie znajdziesz miejsce do samodzielnego przygotowywania posiłków.

Ogólnie schroniska to sposób na tani nocleg, zwłaszcza jeśli planujesz długie wędrówki po górskich szczytach. Ilość schronisk i tym samym miejsc noclegowych wpływa na rozwój turystyki w danym regionie.

Wyróżniamy następujące rodzaje schronisk:

·         niezagospodarowane schrony, które umożliwiają nocleg, lecz w dość podstawowych warunkach. Poza tym w kwestii posiłków, odbywa się to samodzielnie i na własną rękę. Schrony zazwyczaj zlokalizowane są na odludnych terenach i służą jako schronienie w razie nagłej potrzeby.

·         schroniska górskie – położone w pobliżu szlaków turystycznych na obszarach górskich.

·         w terenie górskim, gdzie można otrzymać schronienie, np. pasterskie „bacówki”.

·         schroniska-hotele, które posiadają dużą liczbą miejsc noclegowych. Poza tym charakteryzują się łatwą dostępnością, gdyż zlokalizowane są przy traktach komunikacyjnych.

·         schroniska turystyczne

·         schroniska młodzieżowe

·         schroniska górskie

·         rodzaje schronisk

·         pojęcie schroniska