Sacrosanctum concilium.pdf

PAWEŁ BISKUP

PAULUS EPISCOPUS

SŁUGA SŁUG BOŻYCH

RAZEM Z OJCAMI ŚWIĘTEGO SOBORU

A WIECZĄ RZECZY PAMIĄTKĘ

SERVUS SERVORUM DEI

UA CUM SACROSACTI COCILII PATRIBUS

AD PERPETUAM REI MEMORIAM

KOSTYTUCJA O LITURGII ŚWIĘTEJ

SACROSACTUM COCILIUM

Wstęp

COSTITUTIO DE SACRA LITURGIA

SACROSACTUM COCILIUM

Praefatio

1. Ponieważ Sobór święty postawił sobie za cel: przyczynić się do coraz

większego rozwoju życia chrześcijańskiego wśród wiernych, lepiej

dostosować do potrzeb naszych czasów podlegające zmianom instytucje,

popierać to, co może ułatwić zjednoczenie wszystkich wierzących w

Chrystusa, i umocnić to, co prowadzi do powołania wszystkich ludzi na łono

Kościoła, dlatego uznał, że w szczególny sposób należy zatroszczyć się także

o odnowienie i rozwój liturgii.

1. Sacrosanctum Concilium, cum sibi proponat vitam christianam inter fideles

in dies augere; eas institutiones quae mutationibus obnoxiae sunt, ad nostrae

aetatis necessitates melius accommodare; quidquid ad unionem omnium in

Christum credentium conferre potest, fovere; et quidquid ad omnes in sinum

Ecclesiae vocandos conducit, roborare; suum esse arbitratur peculiari ratione

etiam instaurandam atque fovendam Liturgiam curare.

2. Albowiem liturgia, przez którą szczególnie w boskiej Ofierze

Eucharystycznej „dokonuje się dzieło naszego Odkupienia” 1 , w

największym stopniu przyczynia się do tego, aby wierni życiem swoim

wyrażali oraz ujawniali innym misterium Chrystusa i rzeczywistą naturę

prawdziwego Kościoła. Jest on bowiem ludzki i jednocześnie boski, widzialny

i wyposażony w dobra niewidzialne, żarliwy w działaniu i oddany

kontemplacji, obecny w świecie, a jednak pielgrzymujący. Wszystkie te

właściwości posiada w taki mianowicie sposób, że to, co ludzkie, jest

podporządkowane Bożemu i skierowane do Bożego, widzialne do

niewidzialnego, życie czynne do kontemplacji, a to, co doczesne do miasta

przyszłego, którego szukamy 2 . Skoro przeto liturgia codziennie z tych, którzy

należą do Kościoła, buduje przybytek święty w Panu, mieszkanie Boże w

Duchu 3 , na miarę pełnego wzrostu dojrzałości Chrystusowej 4 równocześnie

w przedziwny sposób umacnia ich siły do głoszenia Chrystusa, i tak

znajdującym się poza Kościołem ukazuje go jako sztandar wzniesiony dla

narodów 5 , aby rozproszone dzieci Boże zgromadziły się w jedno 6 , aż stanie

się jedna owczarnia i jeden pasterz 7 .

2. Liturgia enim, per quam, maxime in divino Eucharistiae Sacrificio, "opus

nostrae Redemptionis exercetur"(1), summe eo confert ut fideles vivendo

exprimant et aliis manifestent mysterium Christi et genuinam verae Ecclesiae

naturam, cuius proprium est esse humanam simul ac divinam, visibilem

invisibilibus praeditam, actione ferventem et contemplationi vacantem, in

mundo praesentem et tamen peregrinam; et ita quidem ut in ea quod humanum

est ordinetur ad divinum eique subordinetur, quod visibile ad invisibile, quod

actionis ad contemplationem, et quod praesens ad futuram civitatem quam

inquirimus(2). Unde, cum Liturgia eos qui intus sunt cotidie aedificet in

templum sanctum in Domino, in habitaculum Dei in Spiritu(3), usque ad

mensuram aetatis plenitudinis Christi(4), miro modo simul vires eorum ad

praedicandum Christum roborat, et sic Ecclesiam iis qui sunt foris ostendit ut

signum levatum in nationes(5), sub quo filii Dei dispersi congregentur in

unum(6) quousque unum ovile fiat et unus pastor(7).

3. Dlatego Sobór święty uważa, że należy podać do wiadomości niżej

wymienione zasady oraz ustanowić praktyczne normy rozwoju i odnowienia

liturgii.

3. Quare Sacrosanctum Concilium, de fovenda atque instauranda Liturgia

quae sequuntur principia censet in mentem revocanda et practicas normas

statuendas esse.

Niektóre spośród tych zasad i norm można i należy stosować zarówno do

obrządku rzymskiego, jak i do wszystkich innych obrządków, chociaż podane

niżej normy praktyczne należy uważać za wiążące tylko obrządek rzymski,

chyba że chodzi o takie sprawy, które z natury rzeczy odnoszą się także do

innych obrządków.

Inter haec principia et normas nonnulla habentur quae tum ad Ritum romanum

tum ad omnes alios Ritus applicari possunt ac debent, licet normae practicae

quae sequuntur solum Ritum romanum spectare intellegendae sint, nisi agatur

de iis quae ex ipsa rei natura alios quoque Ritus afficiant.

4. Na koniec trzymając się wiernie tradycji, Sobór święty oświadcza, że

święta Matka Kościół uważa za równe w prawach i godności, wszystkie

prawnie uznane obrządki i że chce je na przyszłość zachować i zapewnić im

wszelki rozwój, pragnie też, aby tam, gdzie zachodzi potrzeba, zostały one

roztropnie i gruntownie rozpatrzone w duchu zdrowej tradycji, oraz aby im

nadano nową żywotność, stosownie do współczesnych warunków i potrzeb.

4. Traditioni denique fideliter obsequens, Sacrosanctum Concilium declarat

Sanctam Matrem Ecclesiam omnes Ritus legitime agnitos aequo iure atque

honore habere, eosque in posterum servari et omnimode foveri velle, atque

optat ut, ubi opus sit, caute ex integro ad mentem sanae traditionis

recognoscantur et novo vigore, pro hodiernis adiunctis et necessitatibus,

donentur.

Rozdział I

Caput I

OGÓLE ZASADY ODOWY I ROZWOJU LITURGII

DE PRICIPIIS GEERALIBUS AD SACRAM LITURGIAM

ISTAURADAM ATQUE FOVEDAM

I. atura Liturgii świętej i jej znaczenie w życiu Kościoła

I. De sacrae Liturgiae natura eiusque momento in vita Ecclesiae

5. Bóg, który „chce, aby wszyscy ludzie byli zbawieni i doszli do poznania

prawdy” (1 Tm 2, 4), „po rozlicznych i przeróżnych sposobach, jakimi

niegdyś mówił do ojców przez proroków” (Hbr 1, 1), gdy nadeszła pełnia

czasu, posłał swego Syna, Słowo wcielone, namaszczone Duchem świętym,

aby głosił Ewangelię ubogim i uzdrawiał skruszonych sercem 8 , jako lekarz

„ciał i dusz” 9 oraz Pośrednika między Bogiem a ludźmi 10 . Jego bowiem

człowieczeństwo zjednoczone z osobą Słowa było narzędziem naszego

zbawienia. Dlatego w Chrystusie „dokonało się nasze całkowite pojednanie z

przebłaganym Bogiem i otrzymaliśmy pełnię kultu Bożego” 11 .

5. Deus, "qui omnes homines vult salvos fieri et ad agnitionem veritatis

venire" (1Tim 2,4), "multifariam multisque modis olim loquens patribus in

prophetis" (Hebr 1,1), ubi venit plenitudo temporis, misit Filium suum,

Verbum carnem factum, Spiritu Sancto unctum, ad evangelizandum

pauperibus, ad sanandos contritos corde (8), "medicum carnalem et

spiritualem"(9), Mediatorem Dei et hominum(10). Ipsius namque humanitas,

in unitate personae Verbi, fuit instrumentum nostrae salutis. Quare in Christo

"nostrae reconciliationis processit perfecta placatio, et divini cultus nobis est

indita plenitudo"(11).

Tego zaś dzieła odkupienia ludzi i doskonałego uwielbienia Boga, które

zapowiadały wielkie sprawy Boże spełnione wśród ludu Starego Testamentu,

dokonał Chrystus Pan głównie przez paschalne misterium swojej

błogosławionej Męki Zmartwychwstania i chwalebnego Wniebowstąpienia.

Przez to misterium „umierając, zniweczył naszą śmierć, i zmartwychwstając,

przywrócił nam życie” 12 . Albowiem z boku umierającego na krzyżu Chrystusa

zrodził się przedziwny sakrament całego Kościoła 13 .

Hoc autem humanae Redemptionis et perfectae Dei glorificationis opus, cui

divina magnalia in populo Veteris Testamenti praeluserant, adimplevit

Christus Dominus, praecipue per suae beatae Passionis, ab inferis

Resurrectionis et gloriosae Ascensionis paschale mysterium, quo "mortem

nostram moriendo destruxit, et vitam resurgendo reparavit"(12). Nam de latere

Christi in cruce dormientis ortum est totius Ecclesiae mirabile

sacramentum(13).

6. Dlatego jak Ojciec posłał Chrystusa, tak i On posłał Apostołów, których

napełnił Duchem Świętym nie tylko po to, aby głosząc Ewangelię

wszystkiemu stworzeniu 14 , zwiastowali, że Syn Boży swoją śmiercią i

zmartwychwstaniem wyrwał nas z mocy szatana 15 i uwolnił od śmierci oraz

przeniósł do królestwa Ojca, lecz także po to, aby ogłaszane dzieło zbawienia

sprawowali przez Ofiarę i sakramenty, stanowiące ośrodek całego życia

liturgicznego. I tak przez chrzest ludzie zostają wszczepieni w paschalne

misterium Chrystusa: z Nim współumarli, współpogrzebani i

współzmartwychwstali 16 , otrzymują ducha przybrania za dzieci, „w którym

wołamy: Abba, Ojcze!” (Rz 8, 15), i tak stają się prawdziwymi czcicielami,

jakich Ojciec szuka 17 . Podobnie ilekroć pożywają wieczerzę Pańską, śmierć

Pana zwiastują, aż On przybędzie 18 . W sam przeto dzień Zesłania Ducha

Świętego, kiedy Kościół ukazał się światu, „ci, którzy przyjęli mowę” Piotra,

„zostali ochrzczeni”. „I trwali w nauce Apostołów i uczestnictwie łamania

chleba i w modlitwach... chwaląc Boga i zyskując łaskę u całego ludu” (Dz 2,

4142. 47). Od tego czasu Kościół nigdy nie zaprzestawał zbierać się na

odprawianie paschalnego misterium, czytając to, „co było o Nim we

wszystkich pismach” (Łk 24, 27), sprawując Eucharystię, w której „uobecnia

się zwycięstwo i triumf Jego śmierci” 19 , i równocześnie składając dzięki

„Bogu za niewysłowiony dar” (2 Kor 9, 15) w Chrystusie Jezusie, „dla

uwielbienia Jego chwały” (Ef 1, 12), przez moc Ducha Świętego.

6. Ideoque, sicut Christus missus est a Patre, ita et ipse Apostolos, repletos

Spiritu Sancto, misit, non solum ut, praedicantes Evangelium omni

creaturae(14), annuntiarent Filium Dei morte sua et resurrectione nos a

potestate satanae(15) et a morte liberasse et in regnum Patris transtulisse, sed

etiam ut, quod annuntiabant, opus salutis per Sacrificium et Sacramenta, circa

quae tota vita liturgica vertit, exercerent. Sic per Baptismum homines paschali

Christi mysterio inseruntur: commortui, consepulti, conresuscitati(16); piritum

accipiunt adoptionis filiorum, "in quo clamamus: Abba, Pater" (Rom 8,15), et

ita fiunt veri adoratores, quos Pater quaerit(17). Similiter quotiescumque

dominicam cenam manducant, mortem Domini annuntiant donec veniat(18).

Idcirco, ipsa die Pentecostes, qua Ecclesia mundo apparuit, "qui receperunt

sermonem" Petri "baptizati sunt". Et erant "perseverantes in doctrina

Apostolorum et communicatione fractionis panis et orationibus... collaudantes

Deum et habentes gratiam ad omnem plebem" (Act 2,4142, 47). Numquam

exinde omisit Ecclesia quin in unum conveniret ad paschale mysterium

celebrandum: legendo ea "in omnibus Scripturis quae de ipso erant" (Lc

24,27), Eucharistiam celebrando in qua "mortis eius victoria et triumphus

repraesentantur"(19), et simul gratias agendo "Deo super inenarrabili dono"

(2Cor 9,15) in Christo Iesu, "in laudem gloriae eius" (Eph 1,12), per virtutem

Spiritus Sancti.

7. Dla urzeczywistnienia tak wielkiego dzieła Chrystus jest zawsze obecny w

swoim Kościele, szczególnie w czynnościach liturgicznych. Jest obecny w

ofierze Mszy świętej, czy to w osobie odprawiającego, gdyż „Ten sam, który

kiedyś ofiarował się na krzyżu, obecnie ofiaruje się przez posługę

kapłanów” 20 , czy też zwłaszcza pod postaciami eucharystycznymi. Obecny

jest mocą swoją w sakramentach tak, że gdy ktoś chrzci, sam Chrystus

chrzci 21 . Jest obecny w swoim słowie, albowiem gdy w Kościele czyta się

7. Ad tantum vero opus perficiendum, Christus Ecclesiae suae semper adest,

praesertim in actionibus liturgicis. Praesens adest in Missae Sacrificio cum in

ministri persona, "idem nunc offerens sacerdotum ministerio, qui seipsum

tunc in cruce obtulit"(20), tum maxime sub speciebus eucharisticis. Praesens

adest virtute sua in Sacramentis, ita ut cum aliquis baptizat, Christus ipse

baptizet(21). Praesens adest in verbo suo, siquidem ipse loquitur dum sacrae

Scripturae in Ecclesia leguntur. Praesens adest denique dum supplicat et

Pismo święte, wówczas On sam mówi. Jest obecny wreszcie, gdy Kościół

modli się i śpiewa psalmy, gdyż On sam obiecał: „Gdzie dwaj albo trzej są

zgromadzeni w imię moje, tam i ja jestem pośród nich” (Mt 18, 20).

psallit Ecclesia, ipse qui promisit: "Ubi sunt duo vel tres congregati in nomine

meo, ibi sum in medio eorum" (Mt 18,20).

Rzeczywiście, w tak wielkim dziele, przez które Bóg otrzymuje doskonałą

chwałę a ludzie uświęcenie, Chrystus zawsze przyłącza do siebie Kościół,

swoją Oblubienicę umiłowaną, która wzywa swego Pana przez Niego oddaje

cześć Ojcu wiecznemu.

Reapse tanto in opere, quo Deus perfecte glorificatur et homines

sanctificantur, Christus Ecclesiam, sponsam suam dilectissimam, sibi semper

consociat, quae Dominum suum invocat et per ipsum Aeterno Patri cultum

tribuit.

Słusznie przeto uważa się liturgię za wykonywanie kapłańskiego urzędu

Jezusa Chrystusa; w niej przez znaki widzialne wyraża się, i w sposób

właściwy poszczególnym znakom urzeczywistnienia uświęcenie człowieka, a

mistyczne Ciało Jezusa Chrystusa, to jest Głowa ze swymi członkami,

wykonuje całkowity kult publiczny.

Merito igitur Liturgia habetur veluti Iesu Christi sacerdotalis muneris

exercitatio, in qua per signa sensibilia significatur et modo singulis proprio

efficitur sanctificatio hominis, et a mystico Iesu Christi Corpore, Capite

nempe eiusque membris, integer cultus publicus exercetur.

Dlatego każdy obchód liturgiczny, jako dzieło Chrystusa Kapłana i Jego

Ciała, czyli Kościoła, jest czynnością w najwyższym stopniu świętą, a żadna

inna czynność Kościoła nie dorównuje jej skuteczności z tego samego tytułu i

w tym samym stopniu.

Proinde omnis liturgica celebratio, utpote opus Christi sacerdotis eiusque

Corporis, quod est Ecclesia, est actio sacra praecellenter, cuius efficacitatem

eodem titulo eodemque gradu nulla alia actio Ecclesiae adaequat.

8. Liturgia ziemska daje nam niejako przedsmak uczestnictwa w liturgii

niebiańskiej, odprawianej w mieście świętym Jeruzalem, do którego

pielgrzymujemy, gdzie siedzi po prawicy Bożej jako sługa świątyni i

prawdziwego przybytku 22 . W liturgii ziemskiej ze wszystkimi zastępami

duchów niebieskich wyśpiewujemy Panu hymn chwały. W niej wspominamy

ze czcią Świętych i spodziewamy się otrzymać jakąś cząstkę i wspólnotę z

nimi. W niej oczekujemy Zbawiciela, Pana naszego Jezusa Chrystusa, aż się

ukaże jako Ten, który jest życiem naszym, a my z Nim razem pojawimy się w

chwale 23 .

8. In terrena Liturgia caelestem illam praegustando participamus, quae in

sancta civitate Ierusalem, ad quam peregrini tendimus, celebratur, ubi Christus

est in dextera Dei sedens, sanctorum minister et tabernaculi veri(22); cum

omni militia caelestis exercitus hymnum gloriae Domino canimus; memoriam

Sanctorum venerantes partem aliquam et societatem cum iis speramus;

Salvatorem exspectamus Dominum nostrum Iesum Christum, donec ipse

apparebit vita nostra, et nos apparebimus cum ipso in gloria(23).

9. Liturgia nie wyczerpuje całej działalności Kościoła, gdyż zanim ludzie

mogą zbliżyć się do liturgii, muszą być wezwani do wiary i nawrócenia:

„Jakże wzywać będą tego, w kogo nie uwierzyli? Albo jak uwierzą temu,

którego nie usłyszeli? A jak posłyszą, skoro im nikt nie głosi? I jak będą

głosić, jakby nie byli posłani?” (Rz 10, 1415).

9. Sacra Liturgia non explet totam actionem Ecclesiae; nam antequam

homines ad Liturgiam accedere possint, necesse est ut ad fidem et

conversionem vocentur: "Quomodo invocabunt in quem non crediderunt? Aut

quomodo credent ei quem non audierunt? Quomodo autem audient sine

praedicante? Quomodo vero praedicabunt nisi mittantur?" (Rom 10,1415).

Dlatego Kościół niewierzącym głosi orędzie zbawienia, aby wszyscy ludzie

poznali jedynego prawdziwego Boga i Jego wysłannika Jezusa Chrystusa i

aby nawrócili się od swoich dróg i czynili pokutę 24 . Wierzącym zaś powinien

Kościół stale głosić wiarę i pokutę; ma nadto przygotować ich do

sakramentów, uczyć wypełniania wszystkiego, co nakazał Chrystus 25 ,

zachęcać do wszelkich dzieł miłości, pobożności i apostolstwa, aby one jasno

świadczyły, że jakkolwiek chrześcijanie nie są z tego świata, są jednak

światłością świata i oddają chwałę Bogu wobec ludzi.

Quare Ecclesia non credentibus praeconium salutis annuntiat, ut omnes

homines solum Deum verum et quem misit Iesum Christum cognoscant et a

viis suis convertantur, paenitentiam agentes(24). Credentibus vero semper

fidem et paenitentiam praedicare debet, eos praeterea debet ad Sacramenta

disponere, docere servare omnia quaecumque mandavit Christus(25), et

allicere ad omnia opera caritatis, pietatis et apostolatus, quibus operibus

manifestum fiat christifideles de hoc mundo quidem non esse, sed tamen esse

lucem mundi eosdemque Patrem glorificare coram hominibus.

10. Liturgia jednak jest szczytem, do którego zmierza działalność Kościoła, i

jednoczenie jest źródłem, z którego wypływa cała jego moc. Albowiem prace

apostolskie to mają na celu, aby wszyscy stawszy się dziećmi Bożymi przez

wiarę i chrzest, schodzili się razem, wielbili Boga pośród Kościoła,

uczestniczyli w Ofierze i pożywali Wieczerzę Pańską. Z drugiej strony

liturgia pobudza wiernych, aby „sakramentami wielkanocnymi” nasyceni,

„żyli w doskonałej jedności” 26 . Modli się, aby „zachowywali w życiu, co

otrzymali przez wiarę” 27 . Odnowienie zaś przymierza Boga z ludźmi w

Eucharystii pociąga i zapala wiernych do tym gorętszej miłości Chrystusa. Z

liturgii przeto, a głównie z Eucharystii jako ze źródła, spływa na nas łaska i z

największą skutecznością przez nią dokonywa się uświęcenie człowieka w

Chrystusie i uwielbienie Boga, które jest celem wszystkich innych dzieł

Kościoła.

10. Attamen Liturgia est culmen ad quod actio Ecclesiae tendit et simul fons

unde omnis eius virtus emanat. Nam labores apostolici ad id ordinantur ut

omnes, per fidem et Baptismum filii Dei facti, in unum conveniant, in medio

Ecclesiae Deum laudent, Sacrificium participent et cenam dominicam

manducent.

Vicissim, ipsa Liturgia impellit fideles ut "sacramentis paschalibus" satiati

fiant "pietate concordes"(26); orat ut "vivendo teneant quod fide

perceperunt"(27); renovatio vero foederis Domini cum hominibus in

Eucharistia fideles in urgentem caritatem Christi trahit et accendit. Ex Liturgia

ergo, praecipue ex Eucharistia, ut e fonte, gratia in nos derivatur et maxima

cum efficacia obtinetur illa in Christo hominum sanctificatio et Dei

glorificatio, ad quam, uti ad finem, omnia alia Ecclesiae opera contendunt.

11. Dla osiągnięcia tej pełnej skuteczności wierni mają przystępować do

liturgii z należytym usposobieniem duszy, myśli swoje uzgodnić ze słowami i

tak współpracować z łaską niebieską, aby nie otrzymywali jej na darmo 28 .

Dlatego duszpasterze powinni czuwać, aby czynności liturgiczne odprawiano

nie tylko ważnie i godziwie, lecz także aby wierni uczestniczyli w nich

świadomie, czynnie i owocnie.

11. Ut haec tamen plena efficacitas habeatur, necessarium est ut fideles cum

recti animi dispositionibus ad sacram Liturgiam accedant, mentem suam voci

accommodent, et supernae gratiae cooperentur, ne eam in vacuum

recipiant(28). Ideo sacris pastoribus advigilandum est ut in actione liturgica

non solum observentur leges ad validam et licitam celebrationem, sed ut

fideles scienter, actuose et fructuose eandem participent.

12. Lecz życie duchowe nie ogranicza się do udziału w samej tylko liturgii.

Chrześcijanin bowiem, choć powołany jest do modlitwy wspólnej, powinien

mimo to wejść także do swego mieszkania i w ukryciu modlić się do Ojca 29 , a

nawet jak uczy Apostoł, powinien modlić się nieustannie 30 . Ten sam Apostoł

poucza nas, że mamy zawsze nosić na ciele swoim umartwienie Jezusowe,

aby i życie Jezusowe przejawiło się w naszym ciele śmiertelnym 31 . Dlatego w

12. Vita tamen spiritualis non unius sacrae Liturgiae participatione continetur.

Christianus enim ad communiter orandum vocatus, nihilominus debet etiam

intrare in cubiculum suum ut Patrem in abscondito oret(29), immo, docente

Apostolo, sine intermissione orare(30). Et ab eodem Apostolo docemur

mortificationem Iesu semper circumferre in corpore nostro, ut et vita Iesu

manifestetur in carne nostra mortali(31). Quapropter Dominum in Missae

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: