Duszność w laryngologii
Duszność jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Upośledzenie drożności górnych dróg oddechowych powoduje wystąpienie duszności wdechowo-wydechowej. Jest to duszność spoczynkowo-wysiłkowa.
Do upośledzenia drożności dróg oddechowych powodujących duszność dochodzi najczęściej na poziomie krtani, ponieważ jest ona najwęższym miejscem w obrębie górnych dróg oddechowych. Wśród przyczyn duszności krtaniowej można wymienić: wady wrodzone ( przepona krtaniowa, wrodzona wiotkość krtani, torbiele wrodzone krtani, zaburzenia rozwojowe ), urazy krtani zewnętrzne i wewnętrzne ( rany postrzałowe i cięte krtani, urazy tępe krtani, urazy jatrogenne, oparzenia termiczne lub chemiczne ), zapalenia krtani (ostre stany zapalne wirusowe i bakteryjne, zapalenia swoiste krtani ), obrzęki ( zapalne, alergiczne, angioneurotyczne, ), niedowłady i porażenia strun głosowych ( pochodzenia ośrodkowego, obwodowego ), guzy krtani ( nienowotworowe, nowotwory pierwotne, naciekające z otoczenia bądź przerzutowe ), zmiany popromienne po leczeniu guzów szyi, ciała obce, oraz stany kurczowe krtani. Przyczyny duszności na poziomie tchawicy to zwężenie tchawicy wewnętrzne i zewnętrzne, tracheomalacje, urazy tchawicy, ciała obce, stany zapalne, nowotwory, powikłania po intubacji i tracheotomii.
Leczenie duszności w obrębie górnych dróg oddechowych powinno być przyczynowe. Na pierwszym miejscu większości przyczyn wystąpienia duszności jest tak zwana tracheotomia farmakologiczna ( leki sterydowe ) mająca na celu zmniejszenie reakcji obrzękowej. Natomiast mechaniczne udrażnianie górnych dróg oddechowych lub eliminację niedrożnego odcinka dokonuje się poprzez:
§ intubację
§ konikotomię
§ tracheotomię ( przezskórną, lub tradycyjną z lub bez intubacji,)
Ciała obce:
Ciało obce może znaleźć się w uchu, jamie ustnej, gardle, nosie, krtani, oskrzelach i oskrzelikach, przełyku Zachłyśnięcie się to ciało obce w drogach oddechowych, natomiast zadławienie to ciało obce w drogach pokarmowych. Zadławieniu może towarzyszyć duszność.
Przed usuwaniem ciała obcego z nosa należy obkurczyć i znieczulić błonę śluzową. Następnie usunąć ciało obce przy użyciu haczyka. Po usunięciu koniecznie skontrolować jamę nosa czy nie ma jeszcze jednego ciała obcego i czy nie ma innej patologii.
W obrębie jamy ustnej i gardła najczęstszą lokalizacją ciał obcych są nasada języka, migdałki podniebienne dołki nagłośniowe, zachyłki gruszkowate. Przed usunięciem należy znieczulić błonę śluzową. W przypadku obecności ciała obcego w obrębie gardła dolnego czasami konieczna laryngoskopia bezpośrednia w znieczuleniu ogólnym.
Ciało obce w krtani występuje rzadko. Pierwszym objawem jest kaszel, następnym jest duszność, stridor. Objawy późniejsze to krwioplucie, kłujące bóle w klatce piersiowej, odma podskórna, odma w obrębie śródpiersia, zapalenie krtani, zapalenie płuc. Ciało obce w krtani lub tchawicy jest w każdym przypadku bezpośrednim zagrożeniem życia. Konieczna jest jak najszybsza i sprawna akcja ratunkowa.
Postępowanie w przypadku ciała obcego w krtani i tchawicy:
• Laryngoskopia pośrednia, bezpośrednia, lub tracheoskopia z usunięciem ciała obcego
• Ew. tracheotomia
• Zwalczenie obrzęku, odessanie wydzieliny, zapobieganie lub zwalczanie zakażeń
• Hospitalizacja
Ciało obce w przełyku - postępowanie: konieczne jest ustalenie okoliczności zadławienia się, czas zadławienia, co zostało połknięte, dolegliwości i jaka jest ich dynamika, dane dotyczące stanu ogólnego ( przebyte choroby, operacje, aktualne schorzenia ) Należy u chorego przeprowadzić: badanie ogólne chorego, kompletne badanie laryngologiczne, zdjęcie przeglądowe klatki piersiowej AP i boczne, wykluczenie odmy śródpiersia ( JEŻELI JEST TO NATYCHMIASTOWA KONSULTACJA TORAKOCHIRURGA ), uwidocznienie ciała obcego cieniującego, konieczne stwierdzenie na jakim poziomie jest ciało obce, RTG przełyku z kontrastem, ezofagoskopia.
Zasady i metody usuwania ciała obcego przełyku:
• Ezofagoskopia metodą fiberoskopową w znieczuleniu miejscowym
• Ezofagoskopia przy użyciu ezofagoskopu sztywnego jest to zabieg operacyjny wykonywany w znieczuleniu ogólnym.
• Ciało obce powinno być usunięte jak najszybciej, konieczna jest potem kontrola przełyku ( czy nie ma perforacji jako następstwa zabiegu)
• Nie wolno przepychać ciała obcego do żołądka
• Kontrolne RTG po 6 godzinach w razie wątpliwość co do skaleczeń ściany przełyku
• Kontrola ambulatoryjna po tygodniu ( dolegliwości )
Ciało obce w uchu ( p. s. z. )
• Usunięcie powinno być przeprowadzone przez laryngologa
• Większość ciał obcych daje się wypłukać ( woda – ciała nieorganiczne, lub roztwór alkoholu – ciała organiczne
• Przed płukaniem ustalenie czy nie ma perforacji błony bębenkowej
• Niektóre ciała obce można usunąć tępym haczykiem usznym
• W niektórych sytuacjach konieczne jest znieczulenie ogólne
• Ciało obce powinno być usunięte jak najszybciej, po zabiegu konieczna kontrolna otoskopia
• W razie objawów uszkodzenia ucha środkowego albo wewnętrznego konieczna diagnostyka
Błędem w sztuce lekarskiej jest nierozpoznanie jatrogennego uszkodzenia ucha przy usuwaniu ciała obcego, lub zlekceważenie tego wypadku. Prowadzi to zazwyczaj do zaniechania właściwego leczenia, co zagraża całkowitą głuchotą ucha i porażenia błędnika.
siwyLKT