Artur Andrzejuk
Plan zajęć:
- Początki filozofii greckiej : szkoła mileacka, eleacka, szkoła sofistów.
- Sokrates i Platon
- Arystoteles
- Okres szkoły epikurejskiej, stoickiej, sceptycznej (szkoły życia)
- Neoplatonizm
- Filozofia chrześcijańska
Kolebką filozofii jest starożytne Grecja. Wszystko zaczęło się, i w zasadzie skończyło się tam – wszystko, co uważamy za „nowe” w filozofii wynika właśnie ze starych rozumowań. Trzeba wiedzieć, co działo się wcześniej na płaszczyźnie filozoficznej : historia filozofii jest w istocie warsztatem filozofa, stamtąd czerpie on swoje narzędzia.
Klasyczna koncepcja filozofii to „umiłowanie mądrości” – mianem człowieka, który miłuje mądrość pierwszy nazwał się Parmenides w swoich poematach. Ale czymże jest miłość, czymże jest mądrość? Czym się powinni cechować?
Mądrość :
- wiedza racjonalna – taka wiedza, która dotyczy i odnosi się do przyczyn zjawisk
- bezinteresowna
Miłość :
- przyczyna poszukiwań filozoficznych
- sens życia filozofa
Uzasadnieniem mądrości są racje rozumowe. Mit, aczkolwiek wygodny w obsłudze, nie tłumaczy nic. Sny również. Wiedza rozumowa natomiast jest lepsza, ponieważ dotyczy przyczyn, szuka odpowiedzi na pytanie „DLACZEGO?”, zamiast „Co?” i „Jak?”. Trzeba zauważyć, że nawet jeśli wiesz wszystko o skutkach, o zjawiskach, nie możesz z czystym sumieniem nazwać się filozofem – erudycja bowiem nie jest mądrością.
Dlaczego mądrość powinna być bezinteresowna? Grecy sądzili, że żądza wiedzy to naturalna potrzeba człowieka, którą trzeba zaspokajać tak samo, jak pragnienie, czy głód. De facto, wiedza powinna być a-pragmatyczna – zdobywa się ją tylko dlatego, że jest się człowiekiem. Ciekawy przykład połączenia wiedzy i erudycji pojawił się wraz z założeniem szkoły sofistycznej – nie nazywano ich już filozofami, lecz nie odmówiono respektu jako ludzi wykształconych.
Co z miłością? Jest ona siłą napędową, wyznacza jednocześnie cel w życiu. Dla filozofa ów cel to wiedza.
Jeśli filozofia jest „umiłowaniem mądrości”, to czymże zatem filozofia NIE JEST? Otóż, nie jest ona światopoglądem, nie jest koncepcją. Gdy ktoś twierdzi, że ma taką, a taką filozofię na życie, oznacza to tylko, że pewne rzeczy robi tak, a nie inaczej, ponieważ tak mu jest wygodnie, a nie dlatego, że uprawia jakąś filozofię.
Z czasem filozofia uległa dwóm procesom : emancypacji i parcelacji, czyli rozpowszechnienia, oraz zróżnicowania wewnętrznego, rozdzielenia na kilku odrębnych działów. Wszystkie te działy nadal mówią o przyczynach.
Dyscypliny w filozofii :
- Metafizyka
- Epistemologia
- Etyka
Epistemologia to nauka o poznawaniu, jakimi kryteriami, zasadami się rządzi, jakich problemów dotyczy, itd.
Etyka to nie mniej, nie więcej, jak tylko zasady dobrego życia jako obywatela. Grecy uznawali cnoty, które każdy dobry obywatel musiał posiadać : męstwo, umiarkowanie, sprawiedliwość, roztropność.
W historii filozofii spotykamy się z dwoma różnymi świadectwami o zapiskach – dwa różne typy pisania :
- Typ A : Platon cytuje, że Tales powiedział „uyoyguvyvivogoyg” – jest to świadectwo bezpośrednie
- Typ B : Arystoteles mówi : „w swoim dziele Tales wyjaśnia sprawę, twierdząc, że...” – świadectwo pośrednie.
XMedzik30