Fala jest morzem_Willigis Jager OSB.pdf

Willigis Jager OSB

Fala jest morzem

rozmowy o mistyce

Rozmawiał Christoph Ouarch

Przekład: Zenon Mazurczak

JACEK SANTORSKI & CO

WYDAWNICTWO

SPIS TREŚCI

Przedmowa............................................3

Przedmowa do wydania polskiego.............................4

WPROWADZENIE

Na progu milenium ducha

Jak duch czasu budzi potrzebę mistyki?....................5

PODSTAWY DUCHOWOŚCI MISTYCZNEJ

Fala jest morzem

Co to jest doświadczenie mistyczne?........................16

Wiele dróg - ale tylko jeden szczyt

Jak religie odnoszą się do mistyki?.........................29

Bóg jest tancerzem i tańcem

Jak na nowo interpretować prawdy chrześcijańskie?..............39

Na dnie pucharu czeka Bóg

Jak nauki przyrodnicze potwierdzają doświadczenia mistyki?........50

DUCHOWOŚĆ MISTYCZNA W PRAKTYCE

Siedzenie, oddychanie, milczenie

Jakie kroki można podjąć na drodze duchowej?................56

W drodze do raju

Jak doświadczenie duchowe wpływa na działanie?...............65

Demony mogą być pomocne

Dlaczego mistyka służy dobru człowieka?...................74

Wdrażanie się w sztukę umierania

Czy duchowość mistyczna zmniejsza lęk przed śmiercią?..........82

Od wydawcy niemieckiego.................................90

Literatura.............................................91

PRZEDMOWA

Niniejsza książka powstała dla ludzi, którzy, co prawda, żyją w chrześcijańskim kręgu

kulturowym, ale nie zostali ochrzczeni albo nie czują (już) przynależności do

kościoła. Przyjmuję tu następujący punkt wyjścia: Boga widzę nie jako stwórcę

ontologicznie odrębnego świata, lecz jako jedność, w której nie ma rozdziału między

Bogiem a światem, między duchem a materią, między bytem a nie-bytem. To, co my,

ludzie Zachodu, nazywamy Bogiem, widzę jako Jedną Rzeczywistość. Objawia się

ona pod wieloma postaciami, a przy tym zawsze pozostaje sobą. Jest jak morze, które

objawia się w milionach fal, ale zawsze pozostaje tą samą wodą.

Podczas wieloletniego pobytu w Japonii uzyskałem bezpośredni wgląd we wschodni

sposób widzenia świata. Mogłem też z zewnątrz spojrzeć na gmach naszej

chrześcijańskiej wiary. Stwierdziłem, że religie są modelami, za pomocą, których

człowiek stara się zrozumieć siebie i świat. Modele nie są jednak rzeczywistością.

Często opierają się na postulatach, które się tylko powiela, a których się już nie

sprawdza. Jeżeli nauka tworzy model, by wyjaśnić jakieś skomplikowane procesy, to

wie, że jest to tylko model i nie jest on rzeczą samą, lecz tylko wyjaśnieniem. Model

zostaje zmieniony, gdy pojawiają się nowe fakty. Religie są modelami. Skoro zmienia

się widzenie świata, to religie także powinny mieć odwagę tworzenia nowych modeli

albo ponownego interpretowania starych. W przeciwnym wypadku raczej zagradzają

ludziom drogę, niż ją otwierają. Są osoby głęboko religijne, które nie czują się

związane z żadnym wyznaniem. Z myślą o nich spisane zostały te rozmowy.

Zdaję sobie sprawę, że myśli zawarte w tej książce mogą niektórych zaniepokoić, a

nawet sprowokować do zajęcia odmiennego stanowiska. Właśnie, dlatego mogą

prowadzić do rozmowy o religii i mistyce. Niczego nie absolutyzuję. Nikogo nie chcę

przekonać. Nie deprecjonuję istniejących wyobrażeń religijnych. Nie lekceważę

innych poglądów. Próbuję jedynie zobaczyć stare prawdy w innym świetle. Mam

nadzieję, że dzięki temu pojawiają się nowe wglądy w sens naszej ludzkiej

egzystencji. Moje długie doświadczenie duszpasterskie mówi mi, że wypowiadam to,

co ludzie noszą w sercach, i że dzięki tym myślom poczują się oni umocnieni na

swojej drodze. Nierzadko jest to droga chrześcijańska. Z myślą o nich została

napisana ta książka.

Od dziecka szukam odpowiedzi na najważniejsze pytanie:, Dlaczego żyję? Jaki jest

sens sześćdziesięciu, siedemdziesięciu, może osiemdziesięciu lat mojego życia na tej

absolutnie nieznaczącej drobinie pyłu na obrzeżach ogromnego wszechświata? Na

Wschodzie znalazłem drogi duchowe, które głębią dorównują mistyce

chrześcijańskiej. Uważam, że w mistyce Wschodu i Zachodu znalazłem rzeczywistą

odpowiedź na pytanie o sens życia. Czasami wydaje mi się, że mistyka jest ratunkiem

dla teologii. W buddyzmie i hinduizmie nieznana jest instytucja kongregacji wiary,

która podaje ludziom, w co mają wierzyć. Religia odnawia się wciąż dzięki

doświadczeniu mędrców i mistyków. Oczywiście, we wschodnich religiach istnieją

również wszelkie formy wyobrażeń i praktyk religijnych. Ale tam wiadomo, że

ostatecznie tylko doświadczenie rzeczywistości może być celem i że religia wyrosła z

mistycznego doświadczenia mędrców. I ja tak rozumiem objawienie. Przypadek czy

zrządzenie - słowa te piszę w Bursfelde, w dawnym klasztorze benedyktyńskim, gdzie

prowadzę kurs kontemplacji. Tu rozpoczął się w średniowieczu ruch reformatorski.

Dzięki przyjęciu mistycznych impulsów powstała wśród świeckich nowa forma

pobożności, devotio moderna. Na początku praktykowano ją tylko w kręgach

świeckich, dopiero potem weszła do klasztorów. W bursfeldzkim ruchu reformator-

skim kontemplacyjne formy modlitwy przejęli także benedyktyni. Do świętowania

liturgii oraz modlitwy chórowej dołączyli poranną i wieczorną medytację prywatną.

Dzisiaj znów przede wszystkim ludzie świeccy spotykają się, by pielęgnować

modlitwę kontemplacyjną. Rozmowy niniejsze im zwłaszcza mają dodać otuchy.

Willigis Jdger OSB

PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO

I w dziwnym widzeniu

i światłem byłem, i źrenica razem

Adam Mickiewicz

Od lat z zainteresowaniem obserwuję przemiany religijności i świadomości w Polsce

oraz w Europie Wschodniej, a wcześniej w tak zwanym bloku wschodnim. Myślę, że

moja książka trafia na dogodny moment. Po przełomie, po czasach obrony wiary i

wolności, kiedy zwłaszcza Polacy dawali niepospolite świadectwa odwagi wiary,

nastał wreszcie utęskniony czas pełnej otwartości.

Bogactwo życia religijnego w Polsce zdumiewa. Widać je także w mistyce, która w

Polsce zawsze była filarem wiary. Mam zwłaszcza na myśli pielgrzymki - zjawisko o

niezwykłej skali. Ze Wschodu zaczyna dziś znowu docierać do Europy medytacja w

chodzeniu. Na pielgrzymkach praktykuje się ją w Polsce od dawna. Nie mogę nie

wspomnieć o dziedzictwie chasydów, o ruchu mistycznym, który zawsze kojarzyć mi

się będzie z Polską, tak jak z Polską kojarzy mi się Solidarność - niebywały w naszych

czasach przykład przezwyciężenia egocentryzmu. A polska poezja! W antologii

tekstów mistycznych nie przypadkiem umieściłem trzy wiersze Wisławy

Szymborskiej. Nie znałem wtedy jeszcze, niestety, wiersza Adama Mickiewicza

„Widzenie", nadzwyczajnego zaiste świadectwa mistycznego.

Cieszę się, że w niespełna rok po wydaniu niemieckim, które ma już czwartą edycję,

rozmowy o duchowości mistycznej mogą się ukazać po polsku. To moja druga

książka przetłumaczona na język polski. Mam nadzieję, że niebawem uda się

zorganizować w Polsce kurs kontemplacji.

Bardzo zależy mi na tym, żeby był to kurs dla Polaków i Niemców. W pojednaniu

polsko-niemieckim powiedziano już wiele pamiętnych i doniosłych słów. Może

właśnie, dlatego tak ważne jest, żeby we wspólnym milczeniu otworzyć się przed

Bogiem i ludźmi. Jednając się, z Bogiem, jednamy się ze sobą i z innymi. Serdecznie

zapraszam.

Mojemu uczniowi na drodze kontemplacji, Zenonowi Mazurczakowi, pragnę bardzo

serdecznie podziękować za tłumaczenie. Mojemu przyjacielowi, Alexandrowi

Porajowi, za pomoc w autoryzowaniu przekładu. Wydawnictwu dziękuję za trud i

ryzyko wydania tej książki. Wiem z doświadczenia, że będzie ona pomocą dla wielu

poszukujących. Niemało dziś ludzi, którzy stali się bezdomni w swojej wierze.

Willigis Jager

Dom św. Benedykta, 9.08.2001

WPROWADZENIE

NA PROGU MILENIUM DUCHA

JAK DUCH CZASU BUDZI POTRZEBĘ MISTYKI

Jako założyciel i wieloletni kierownik Domu św. Benedykta - Ośrodka Duchowych

Dróg w Wurzburgu — ma Ojciec stale kontakt z ludźmi. Codziennie spotyka się

Ojciec z gośćmi, ze swoimi uczennicami i uczniami. Rozmawia Ojciec z nimi, zna

ich lęki i nadzieje. Co porusza tych ludzi?

Wiele kobiet i wielu mężczyzn, którzy przychodzą do mnie, czuje się obco w

odziedziczonym chrześcijańskim otoczeniu. Z wiarą, która jest nauczana w kościele,

nie potrafią począć nic albo już tylko niewiele. Ani nie pomaga im ona w trudach

życia codziennego, ani nie zgadza się z ich obrazem świata. Bo i jak? Astrofizyka już

dawno uświadomiła nam, że my, ludzie, nie jesteśmy pępkiem świata. Nasza Ziemia

to drobina pyłu na skraju uniwersum, umieszczona w stosunkowo małej Drodze

Mlecznej, jednej z dwustu pięćdziesięciu miliardów. Ten wszechświat zaczął się

prawdopodobnie niewyobrażalnie dawno od Wielkiego Wybuchu i rozszerza się z

prędkością bliską prędkości światła. Słyszymy o pulsujących kwazarach i o czarnych

dziurach. Przypuszcza się, że po niewyobrażalnie długim czasie wszechświat ten

znów stopi się w jeden punkt. To, co dzisiaj wiemy, nie pasuje zupełnie do tego,

czego uczył kościół przez wieki i czego wielu chrześcijan trzyma się do dzisiaj.

Prawie wszystkie dogmaty powstały przecież w czasach, w których wierzono, że

Ziemia jest płaska, a gwiazdy są dziurami w firmamencie.

Dlaczego ludzie wierzą w coś, co jest sprzeczne z ich wiedza?

Ponieważ potrzebują religijnych wyobrażeń. Pomagają one zachować poczucie sensu i

nadzieję, bez których ludzie nie potrafią żyć. Znamienną cechą naszego gatunku jest

zdolność zastanawiania się nad sobą. Myślenie o sobie prowadzi w sposób

nieunikniony do zastanawiania się nad sensem życia - nad cierpieniem, śmiercią i

życiem po śmierci. C.G. Jung widział to bardzo wyraźnie: „Nasze wyznania z ich

słusznie staroświeckimi rytuałami i formami wyobrażeń ukazują obraz świata, który,

co prawda, w średniowieczu nie stwarzał jeszcze poważniejszych trudności, ale dla

człowieka dzisiaj jest raczej niezrozumiały, chociaż głęboki instynkt wciąż jeszcze

skłania go do tego, żeby mimo konfliktu z nowoczesnym światopoglądem trzymać się

wyobrażeń, które, wzięte dosłownie, nie czynią zadość rozwojowi ducha w ostatnich

pięciu wiekach. Dzieje się tak niewątpliwie, dlatego, żeby człowiek nie popadł w

otchłań nihilistycznej rozpaczy". Ale dzisiaj dzieje się to coraz częściej: Stary obraz

świata nie spełnia już swojej funkcji, a ludzie popadają w rozpacz, ponieważ nie

wiedzą, dlaczego właściwie żyją.

I wtedy przychodzą do Ojca?

Tak, ale to nie jedyny powód. Przychodzą do mnie także wierzący i praktykujący

chrześcijanie, którzy popadli w zwątpienie, co do swej wiary. Uświadomili sobie, że

wiara dzieciństwa nie ma już siły, by poprowadzić ich przez życie - a przede

wszystkim przez śmierć. Mamy dużą liczbę gości, którzy nie należą do żadnego

kościoła czy wyznania, nie zostali ochrzczeni, ale jednak są głęboko religijni. Ludzie

ci przeczuwają, że jest coś, co w ich dotychczasowym życiu nie odegrało jeszcze

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: