Pastores gregis.pdf

POSYNODALNA

ADHORTACJA APOSTOLSKA

«PASTORES GREGIS»

OJCA ŚWIĘTEGO

JANA PAWŁA II

O BISKUPIE SŁUDZE EWANGELII

JEZUSA CHRYSTUSA

DLA NADZIEI ŚWIATA

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Dziesiąte Zgromadzenie Synodu Biskupów [2]

Nadzieja oparta na Chrystusie [3]

Nadzieja w obliczu braku nadziei [4]

Słudzy Ewangelii dla nadziei świata [5]

ROZDZIAŁ I. TAJEMNICA I POSŁUGA BISKUPA

«... i wybrał spośród nich Dwunastu» (Łk 6, 13) [6]

Trynitarny fundament posługi biskupiej [7]

Kolegialny charakter posługi biskupiej [8]

Charakter misyjny i wewnętrzna jedność posługi biskupiej [9]

«... przywołał do siebie tych, których sam chciał» (Mk 3, 13) [10]

ROZDZIAŁ II. ŻYCIE DUCHOWE BISKUPA

«... ustanowił Dwunastu, aby Mu towarzyszyli...» (Mk 3, 14) [11]

Powołanie do świętości w Kościele naszych czasów [12]

Duchowa droga biskupa [13]

Maryja, Matka nadziei i mistrzyni życia duchowego [14]

Powierzyć się Słowu [15]

Karmić się Eucharystią [16]

Modlitwa i Liturgia Godzin [17]

Droga rad ewangelicznych i błogosławieństw [18]

Cnota posłuszeństwa [19]

Duch i praktyka ubóstwa biskupa [20]

Służyć w czystości Kościołowi odzwierciedlającemu czystość Chrystusa [21]

Animator duchowości komunii i misji [22]

Droga, która wchodzi w codzienność [23]

Stała formacja biskupa [24]

Przykład świętych biskupów [25]

ROZDZIAŁ III. NAUCZYCIEL WIARY I HEROLD SŁOWA

«Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię» (Mk 16, 15) [26]

Chrystus w sercu Ewangelii i człowieka [27].

Biskup jako słuchacz i strażnik Słowa [28]

Autentyczna i wiarygodna służba Słowu [29].

Posługa biskupa dla inkulturacji Ewangelii [30]

Głosić słowem i przykładem [31]

ROZDZIAŁ IV. SZAFARZ ŁASKI NAJWYŻSZEGO KAPŁAŃSTWA

«Uświęceni w Jezusie Chrystusie i powołani do świętości» (1 Kor 1, 2) [32]

Z´ródło i szczyt życia Kościoła partykularnego [33]

Znaczenie kościoła katedralnego [34]

Biskup - moderator liturgii jako pedagogii wiary [35]

Centralny charakter dnia Pańskiego i roku liturgicznego [36]

Biskup jako szafarz celebracji eucharystycznej [37]

Biskup odpowiedzialny za inicjację chrześcijańską [38]

Odpowiedzialność biskupa w zakresie dyscypliny pokutnej [39]

Troska o pobożność ludową [40]

Propagowanie świętości wszystkich wiernych [41]

ROZDZIAŁ V. PASTERSKIE RZĄDY BISKUPA

«Dałem wam bowiem przykład» (J 13, 15) [42]

Władza w posłudze pasterskiej biskupa [43].

Styl pasterskich rządów i wspólnota diecezjalna [44]

Struktury Kościoła partykularnego [45]

Wizytacje duszpasterskie [46]

Biskup ze swym prezbiterium [47]

Formacja kandydatów do kapłaństwa [48]

Biskup i diakoni stali [49]

Troska biskupa o osoby konsekrowane [50].

Troska pasterska biskupa o wiernych świeckich [51]

Troska biskupa o rodzinę [52]

Młodzi - pasterski priorytet wobec przyszłości [53]

Duszpasterstwo powołaniowe [54]

ROZDZIAŁ VI. W KOMUNII KOŚCIOŁÓW

Troska o wszystkie Kościoły (por. 2 Kor 11, 28) [55]

Biskup diecezjalny w relacji do najwyższej władzy [56]

Wizyty ad limina Apostolorum [57]

Synod Biskupów [58]

Komunia pomiędzy biskupami i pomiędzy Kościołami na poziomie partykularnym [59].

Katolickie Kościoły wschodnie [60]

Kościoły patriarchalne i ich Synod [61]

Organizacja Metropolii i Prowincji kościelnych [62]

Konferencje Episkopatów [63]

Jedność Kościoła i dialog ekumeniczny [64].

Misyjność w posłudze biskupiej [65]

ROZDZIAŁ VII. BISKUP WOBEC AKTUALNYCH WYZWAŃ

«Odwagi! Jam zwyciężył świat» (J 16, 33) [66]

Biskup jako wprowadzający sprawiedliwość i pokój [67]

Dialog międzyreligijny, przede wszystkim służący pokojowi na świecie [68]

Życie obywatelskie, społeczne i ekonomiczne [69]

Poszanowanie środowiska i ochrona stworzenia [70]

Posługa biskupa w odniesieniu do zdrowia [71]

Troska pasterska biskupa wobec migrujących [72]

Zakończenie

WPROWADZENIE

1. Pasterze owczarni ( Pastores gregis ), w wypełnianiu swojej posługi biskupiej są świadomi, iż mogą liczyć

na szczególną łaskę Bożą. W Pontyfikale Rzymskim, podczas uroczystej modlitwy w czasie święceń,

główny konsekrator po prośbie o wylanie Ducha Świętego, który wspiera i prowadzi, powtarza słowa

istniejące już w dawnym tekście Tradycji Apostolskiej : «o Ojcze, który znasz tajemnice serca, udziel Twemu

słudze, wybranemu przez Ciebie do godności episkopatu, łaski, aby pasł Twoją świętą owczarnię bez

zarzutu». 1 W ten sposób wypełniana jest wciąż wola Pana Jezusa, Wiecznego Pasterza, który posłał

Apostołów, tak jak On sam został posłany przez Ojca (por. J 20, 21) i pragnął, aby ich następcy, czyli

biskupi, byli pasterzami Jego Kościoła po wieki wieków. 2

Wizerunek Dobrego Pasterza, tak ceniony również przez wczesną ikonografię chrześcijańską, mieli przed

oczyma biskupi z całego świata, którzy zebrali się w dniach od 30 września do 27 października 2001 r., aby

uczestniczyć w X Zwyczajnym Zgromadzeniu Ogólnym Synodu Biskupów. Przy grobie Apostoła Piotra

kontemplowali wraz ze mną figurę Biskupa sługi Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata . Wszyscy

zgodzili się, że postać Jezusa Dobrego Pasterza stanowi wizerunek szczególny, do którego należy wciąż

nawiązywać. Nikt w istocie nie może być uznany za pasterza godnego takiego tytułu « nisi per caritatem

efficiatur unum cum Christo ». 3 Jest to zasadniczy powód, dla którego «ideałem biskupa, na którego Kościół

nadal opiera swoje nadzieje, jest pasterz, który upodabniając się do Chrystusa przez świętość życia,

wielkodusznie oddaje swoje siły powierzonemu sobie Kościołowi, a zarazem nosi w sercu troskę o wszystkie

Kościoły, rozproszone po całej ziemi (por. 2 Kor 11, 28)». 4

Dziesiąte Zgromadzenie Synodu Biskupów

2. Dlatego też jesteśmy wdzięczni Panu za otrzymany dar celebrowania raz jeszcze zgromadzenia Synodu

Biskupów oraz za wynikłe z tego spotkania głębokie doświadczenie istoty Kościoła . Celebrowane we wciąż

żywym klimacie Wielkiego Jubileuszu Roku 2000, na początku trzeciego tysiąclecia chrześcijaństwa, X

Zwyczajne Ogólne Zgromadzenie Synodu Biskupów miało miejsce po długiej serii zgromadzeń:

specjalnych, których wspólną cechą jest perspektywa ewangelizacji na różnych kontynentach, od Afryki

przez Amerykę, Azję, Oceanię aż po Europę, oraz zwyczajnych, z których ostatnie poświęcone były refleksji

nad obecnym w Kościele wielkim bogactwem różnorodnych powołań wzbudzanych przez Ducha Świętego

w Ludzie Bożym. W takiej perspektywie uwaga poświęcona posłudze właściwej biskupom uzupełniła obraz

eklezjologii komunii i posłannictwa, którą zawsze należy mieć na względzie.

W związku z tym prace synodalne miały nieustannie na uwadze doktrynę dotyczącą episkopatu i posługi

biskupów, nakreśloną przez Sobór Watykański II, w szczególności w trzecim rozdziale Konstytucji

dogmatycznej o Kościele Lumen gentium oraz w Dekrecie o pasterskich zadaniach biskupów Christus

Dominus . Mając na myśli tę wspaniałą doktrynę, która podsumowuje i rozwija tradycyjne elementy

teologiczne i prawne, mój czcigodny poprzednik Paweł VI mógł słusznie stwierdzić: «Wydaje się nam, że

Sobór przywrócił świadomość, że władza biskupia posiada Boski fundament, potwierdził jej niezastąpioną

funkcję, utrwalił znaczenie jej duszpasterskiej władzy nauczania, uświęcania i rządzenia, uczcił jej

rozszerzenie na Kościół powszechny poprzez kolegialną komunię, sprecyzował jej strukturę hierarchiczną,

umocnił ją w braterskiej współodpowiedzialności z innymi biskupami w odniesieniu do powszechnych i

szczególnych potrzeb Kościoła, a także jeszcze ściślej złączył ją w duchu podporządkowanej jedności i

solidarnej współpracy z głową Kościoła, podstawowym centrum Kolegium Biskupów». 5

Równocześnie, według wyznaczonego tematu, Ojcowie synodalni rozważyli ponownie własną posługę w

świetle nadziei teologalnej. Także to zadanie okazało się szczególnie ważnym dla misji pasterza, który w

Kościele jest przede wszystkim powiernikiem paschalnego i eschatologicznego świadectwa.

Nadzieja oparta na Chrystusie

3. Zadaniem każdego biskupa jest w rzeczywistości głoszenie światu nadziei, poczynając od głoszenia

Ewangelii Jezusa Chrystusa: nadziei «nie tylko w odniesieniu do rzeczy przemijających, lecz także i przede

wszystkim nadziei eschatologicznej, tej, która oczekuje bogactwa Bożej chwały (por. Ef 1, 18), która

przewyższa wszystko to, co serce człowieka zdolne jest pojąć (por. 1 Kor 2, 9), do której nie można

przyrównać cierpień teraźniejszych (por. Rz 8, 8)». 6 Perspektywa nadziei teologalnej wraz z perspektywą

wiary i miłości musi całkowicie przenikać posługę duszpasterską biskupa.

Należy do niego w szczególności zadanie, by być prorokiem, świadkiem i sługą nadziei. Powinien wzbudzać

ufność i uzasadniać wobec wszystkich nadzieję chrześcijańską (por. 1 P 3, 15). Biskup jest prorokiem,

świadkiem i sługą tej nadziei przede wszystkim tam, gdzie silniejsza jest presja kultury immanentystycznej,

spychającej na margines każde otwarcie na transcendencję. Tam, gdzie brak nadziei, sama wiara podawana

jest w wątpliwość. Zanik tej cnoty pociąga za sobą również osłabienie miłości. Nadzieja, szczególnie w

czasach wzrastającego niedowierzania i obojętności, jest bowiem ważną podporą dla wiary i skutecznym

bodźcem dla miłości. Bierze swoją moc z pewności, że Bóg pragnie powszechnego zbawienia (por. 1 Tm 2,

3), oraz z ciągłej obecności Pana Jezusa, Emmanuela - Boga zawsze z nami, aż do skończenia świata (por.

Mt 28, 20).

Jedynie przy pomocy światła i pociechy pochodzących z Ewangelii biskup jest w stanie podtrzymywać swą

nadzieję (por. Rz 15, 4) i ożywiać ją w tych, którzy zostali powierzeni jego trosce duszpasterskiej. Będzie

zatem naśladował Dziewicę Maryję, Mater spei , która uwierzyła, że spełnią się słowa Pana (por. Łk 1, 45).

Opierając się na słowie Bożym i uchwyciwszy się mocno nadziei, która jest jak bezpieczna i silna kotwica

przenikająca w głąb nieba (por. Hbr 6, 18-20), biskup jest pośród swojego Kościoła czujnym strażnikiem,

odważnym prorokiem, wiarygodnym świadkiem i wiernym sługą Chrystusa, «nadziei chwały» (por. Kol 1,

27), dzięki któremu «nie będzie odtąd śmierci, ani żałoby, ni krzyku, ni trudu» (por. Ap 21, 4).

Nadzieja w obliczu braku nadziei

4. Jak wszyscy pamiętamy, sesje Synodu Biskupów odbywały się w czasie bardzo dramatycznym. W sercach

Ojców synodalnych żywe było wciąż jeszcze echo strasznych wydarzeń z 11 września 2001 roku wraz z ich

bolesną konsekwencją w postaci niezliczonych niewinnych ofiar i pojawianiem się na świecie nowych,

bardzo poważnych sytuacji pełnych niepewności oraz obaw o samą cywilizację ludzką i pokojowe

współżycie narodów. W ten sposób zarysowywały się coraz wyraźniej kolejne horyzonty wojny i śmierci, i

dołączając do już istniejących sytuacji konfliktowych pokazywały z całą naglącą koniecznością potrzebę

zwrócenia się do Księcia Pokoju z błaganiem, aby serca ludzkie otworzyły się na pojednanie, solidarność i

pokój. 7

Wznosząc głos w modlitwie, zgromadzenie synodalne równocześnie potępiło wszelkie formy przemocy i

wskazało na grzech człowieka jako jej zasadnicze korzenie. Wobec upadku nadziei ludzkich, które, opierając

się na ideologiach materialistycznych, immanentystycznych i ekonomistycznych, chcą mierzyć wszystko w

kategoriach skuteczności oraz układów sił i rynku, Ojcowie synodalni potwierdzili swoje przekonanie, że

jedynie światło Zmartwychwstałego i natchnienie Ducha Świętego pomagają człowiekowi oprzeć własne

oczekiwania na nadziei, która nie zawodzi. Stąd ich oświadczenie: «Nie możemy (...) poddać się i zastraszyć

różnym formom negacji żywego Boga, które mniej lub bardziej jawnie próbują podważyć chrześcijańską

nadzieję, czyniąc z niej parodię lub ośmieszając ją. Pełni radości Ducha Świętego: Chrystus prawdziwie

zmartwychwstał! W swoim uwielbionym człowieczeństwie otworzył perspektywę życia wiecznego

wszystkim ludziom, którzy się nawracają». 8

Pewność tego wyznania wiary musi być tej miary, aby mogła z dnia na dzień coraz bardziej umacniać

nadzieję biskupa, rodząc w nim ufność, że miłosierna dobroć Boża nigdy nie przestanie budować dróg

zbawienia i otwierać ich ku wolności każdego człowieka. To nadzieja ma zachęcać go, aby w kontekście, w

którym pełni swą posługę, rozpoznawał znaki życia zdolne do pokonania szkodliwych i śmiercionośnych

zalążków zła. Także nadzieja ma podtrzymywać go, aby nawet konflikty stawały się okazją do wzrostu i

prowadziły do pojednania. To również nadzieja, złożona w Jezusie Dobrym Pasterzu, wypełni jego serce

współczuciem i skłoni go do pochylenia się nad cierpieniem każdego człowieka, aby uśmierzyć ból jego ran,

zachowując zawsze ufność, że zagubiona owca może być odnaleziona.

W ten sposób biskup będzie stawał się coraz bardziej jaśniejącym znakiem Chrystusa, Pasterza i Oblubieńca

Kościoła. Postępując jak ojciec, brat i przyjaciel każdego człowieka, będzie towarzyszył każdemu jako żywy

obraz Chrystusa, naszej nadziei, w której spełniają się wszystkie obietnice Boże i zaspokojone zostają

wszystkie oczekiwania stworzenia . 9

Słudzy Ewangelii dla nadziei świata

5. Przygotowując się zatem do przedstawienia mojej Adhortacji apostolskiej, w której podejmuję

dziedzictwo przemyśleń dojrzewających podczas X Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu

Biskupów, od pierwszych Lineamenta do Instrumentum Laboris , od wystąpień Ojców synodalnych w Auli

do dwóch relacji, które je wprowadziły i podsumowały, od ubogacenia myśli i duszpasterskiego

doświadczenia w circuli minores aż do Propositiones , które zostały mi przedstawione na zakończenie prac

synodalnych, abym całemu Kościołowi mógł przekazać odpowiedni dokument poświęcony tematowi

synodalnemu: Biskup, sługa Ewangelii Jezusa Chrystusa dla nadziei świata , 10 zwracam się z braterskim

pozdrowieniem i przesyłam pocałunek pokoju wszystkim biskupom w komunii z tą Katedrą, powierzoną

najpierw Piotrowi, aby stała się rękojmią jedności oraz — co jest przez wszystkich uznawane — aby

przewodził w miłości. 11

«Do Was, czcigodni i drodzy Bracia, zwracam się z ponowną zachętą, którą na początku nowego tysiąclecia

skierowałem do całego Kościoła: Duc in altum ! Właściwie to sam Chrystus powtarza je następcom

Apostołów, którzy usłyszeli to zaproszenie z Jego ust i pokładając w Nim ufność podjęli swą misję na

drogach świata: Duc in altum ( Łk 5, 4). W świetle tego usilnego zaproszenia Pana «możemy na nowo

odczytać potrójne munus powierzone nam przez Kościół: munus docendi, sanctificandi et regendi (...). Duc

in altum docendo ! „Głoś naukę — powiemy z Apostołem — nastawaj w porę i nie w porę, wykazuj błąd,

napominaj, podnoś na duchu z całą cierpliwością, w każdym nauczaniu” ( 2 Tm 4, 2). Duc in sanctificando !

Sieci, jakie na mocy naszego powołania mamy zarzucać wśród ludzi to przede wszystkim sakramenty,

których jesteśmy głównymi szafarzami, krzewicielami i stróżami. One to tworzą swego rodzaju zbawczą

„sieć”, która uwalnia od złego i prowadzi ku pełni życia. Duc in altum regendo ! Jako pasterze i prawdziwi

ojcowie, wspomagani przez kapłanów i innych współpracowników, mamy obowiązek gromadzić rodzinę

wierzących i krzewić w niej miłość i jedność braterską (...). Jeżeli misja ta jest trudna i wymaga wysiłku,

niech nikt nie traci odwagi. Wraz z Piotrem i pierwszymi uczniami, pełni nadziei odnawiamy nasze szczere

wyznanie wiary: Panie, na Twoje słowo zarzucę sieci ( Łk 5, 5)! Na Twoje słowo, Chryste, chcemy służyć

Twojej Ewangelii dla nadziei świata!» . 12

W ten sposób, żyjąc jak ludzie nadziei i odzwierciedlając we własnej posłudze eklezjologię komunii i

posłannictwa, biskupi będą prawdziwie świadkami nadziei dla swych owczarni. Wiemy, że świat potrzebuje

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: