biomechanika_czynnosciowa.pdf
(
78 KB
)
Pobierz
Microsoft Word - miednica.doc
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
1.1
Biomechanika czynno
Ļ
ciowa. Chód
Aby zrozumie
ę
jak
Ģ
rol
ħ
odgrywa stabilno
Ļę
miednicy nale
Ň
y pokrótce przybli
Ň
y
ę
biomechanik
ħ
okolicy l
ħ
d
Ņ
wiowo-miedniczno-biodrowej podczas wykonywania ruchów
czynno
Ļ
ciowych.
1.1.1
Biomechanika czynno
Ļ
ciowa
Zgi
ħ
cie tułowia powoduje,
Ň
e miednica jako cało
Ļę
przesuwa si
ħ
do tyłu. Ko
Ļ
ci
miednicze obracaj
Ģ
si
ħ
do przodu na głowach ko
Ļ
ci udowych wokół osi poprzecznej
przechodz
Ģ
cej przez stawy biodrowe. Pi
ħę
kr
ħ
gów l
ħ
d
Ņ
wiowych zgina si
ħ
do przodu od kr
ħ
gu
L1 do czasu a
Ň
L5 ulegnie zgi
ħ
ciu i przedniemu
Ļ
lizgowi wzgl
ħ
dem ko
Ļ
ci krzy
Ň
owej. Ko
Ļ
ci
miedniczne wzgl
ħ
dem siebie nie ruszaj
Ģ
si
ħ
, co powoduje
Ň
e KBTG powinny równo, płynnie
przemie
Ļ
ci
ę
si
ħ
w tym samym zakresie ruchu w gór
ħ
i przy
Ļ
rodkowo (ze wzgl
ħ
du na
niewielk
Ģ
rotacj
ħ
zewn
ħ
trzn
Ģ
ko
Ļ
ci miednicznych- otwieranie si
ħ
miednicy). Podczas stania
ko
Ļ
ci krzy
Ň
owa znajduje si
ħ
w niewielkiej nutacji ustalona przez wcze
Ļ
niej opisane grupy
mi
ħĻ
ni, co sprzyja ryglowaniu wymuszonemu. Podczas ruchu zginania czasami nutacja ko
Ļ
ci
krzy
Ň
owej pogł
ħ
bia si
ħ
(pierwsze 60 ruchu). Ruch ten zale
Ň
ny jest od rozci
Ģ
gliwo
Ļ
ci
gł
ħ
bokiego układu podłu
Ň
nego (ta
Ļ
my powierzchownej tylnej). Gdy elastyczno
Ļę
tego układu
zostanie wykorzystana to wzgl
ħ
dna elastyczno
Ļę
ko
Ļ
ci krzy
Ň
owej okazuje si
ħ
mniejsza ni
Ň
ko
Ļ
ci miednicznych. Te obracaj
Ģ
c si
ħ
dalej do przodu powoduj
Ģ
,
Ň
e ko
Ļę
krzy
Ň
owa znajdzie
si
ħ
w kontrnutacji. Moment, w którym nast
ħ
puje odwrócenie nutacji ko
Ļ
ci krzy
Ň
owej wydaje
si
ħ
mie
ę
kluczowe znaczenia dla stabilno
Ļ
ci SKB. Nutacja bowiem, ułatwia kompresj
ħ
SKB,
a wi
ħ
c jego stabilno
Ļę
natomiast pojawienie si
ħ
kontrnutacji sprzyja zaburzeniom stabilno
Ļ
ci.
Ko
Ļ
ci krzy
Ň
owa powinna przez cały ruch zginania do przodu pozostawa
ę
w nutacji. SKB jest
wtedy
Ļ
ci
Ļ
ni
ħ
ty i skutecznie mo
Ň
e przenosi
ę
obci
ĢŇ
enia przez miednic
ħ
na ko
ı
czyn
ħ
doln
Ģ
.
Silnie napi
ħ
te mi
ħĻ
nie tylnej grupy uda powoduj
Ģ
,
Ň
e podczas zginania ko
Ļę
krzy
Ň
owa szybko
znajdzie si
ħ
w kontrnutacji i układ mo
Ň
e sta
ę
si
ħ
niewydolny, gdy
Ň
słabiej
Ļ
ci
Ļ
ni
ħ
ty SKB
wymaga znacznie wi
ħ
kszej kontroli motorycznej, aby mógł bezpiecznie przenosi
ę
obci
ĢŇ
enia.
W praktyce zadarza si
ħ
,
Ň
e wiele urazów kr
ħ
gosłupa l
ħ
d
Ņ
wiowego zdarza si
ħ
wła
Ļ
nie w tej
pozycji. Według Vleeminga pojawienie si
ħ
kontrnutacji nawet na ko
ı
cu ruchu zginania jest
nieprawidłowo
Ļ
ci
Ģ
. Mi
ħĻ
nie uczestnicz
Ģ
ce w ruchu zginania tułowia do przodu to: mi
ħ
sie
ı
prostownik grzbietu, wielodzielny, czworoboczny l
ħ
d
Ņ
wi, po
Ļ
ladkowy wielki i mi
ħĻ
nie tylnej
grupy uda. S
Ģ
to mi
ħĻ
nie, które wykonuj
Ģ
ten ruch, a wła
Ļ
ciwie kontroluj
Ģ
go ekscentrycznie
przeciwstawiaj
Ģ
c si
ħ
sile grawitacji. Jednak by doszło do tego ruchu najpierw niezb
ħ
dna jest
1
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
stabilizacja odcinka l
ħ
d
Ņ
wiowego i ko
Ļ
ci krzy
Ň
owej poprzez układ wewn
ħ
trzny, szczególnie
przez mi
ħ
sie
ı
poprzeczny brzucha, wielodzielny i mi
ħĻ
nie dna miednicy. W stabilizacji i
koordynacji tego ruchu pomi
ħ
dzy odcinkiem l
ħ
d
Ņ
wiowym, a miednic
Ģ
i biodrem udział maj
Ģ
równie
Ň
rotatory, odwodziciele i przywodziciele stawu biodrowego [8].
Zgi
ħ
cie tułowia w tył powoduje,
Ň
e miednica przemieszcza si
ħ
w przód, a rzut
Ļ
rodka
ci
ħŇ
ko
Ļ
ci do przodu płaszczyzny podparcia. Kr
ħ
gosłup piersiowo-l
ħ
d
Ņ
wiowy prostuje si
ħ
pocz
Ģ
wszy od górnych segmentów, a
Ň
do momentu gdy kr
ħ
g L5 ulegnie wyprostowi i tylnej
translacji wzgl
ħ
dem S1. Oba KBTG przemieszczaj
Ģ
si
ħ
w tym samym zakresie w dół, a ko
Ļ
ci
krzy
Ň
owa znajduje si
ħ
w nutacji. Mi
ħĻ
nie które od
Ļ
rodkowo kontroluj
Ģ
ten ruch to mi
ħĻ
nie
brzucha, mi
ħ
sie
ı
czworogłowy, napr
ħŇ
acz powi
ħ
zi szerokiej i biodrowo-l
ħ
d
Ņ
wiowy.
Oczywi
Ļ
cie aby ruch mógł by
ę
wykonany bezpiecznie, skutecznie przenosz
Ģ
c obci
ĢŇ
enia i
zu
Ň
ywaj
Ģ
c przy tym jak najmniej energii, niezb
ħ
dna jest aktywno
Ļę
mi
ħĻ
ni stabilizuj
Ģ
cych,
jak podczas zgi
ħ
cia. Ró
Ň
nica polega jedynie na odpowiednio zmodyfikowanej kontroli
motorycznej [8].
Podczas ruchów asymetrycznych (naprzemiennych), chodzenia czy wspinania si
ħ
w
miednicy dochodzi do ruchów skr
ħ
tnych. Obie ko
Ļ
ci miedniczne rotuj
Ģ
si
ħ
wzgl
ħ
dem siebie.
Podczas ugi
ħ
cia prawej nogi w pozycji stoj
Ģ
cej prawa ko
Ļę
miedniczna ulega tylnej rotacji, a
ko
Ļę
krzy
Ň
owa obraca si
ħ
w prawo. W tym momencie ko
Ļę
krzy
Ň
owa znajduje si
ħ
w
kontrnutacji wzgl
ħ
dem lewej ko
Ļ
ci miednicznej oraz w nutacji wzgl
ħ
dem prawej ko
Ļ
ci
miednicznej. Ruch uniesienia jednej ko
ı
czyny dolnej wymaga skoordynowanego torowania i
hamowania wła
Ļ
ciwych grup mi
ħĻ
niowych. Aby było to mo
Ň
liwe potrzebna jest prawidłowa
informacja do
Ļ
rodkowa z mechanoreceptorów stawowych. Przyj
ħ
cie pozycji stania na jednej
nodze wymaga ustabilizowania najpierw miednicy w płaszczy
Ņ
nie czołowej, co nast
ħ
puje
dzi
ħ
ki mi
ħĻ
niowi po
Ļ
ladkowemu
Ļ
redniemu, małemu i napr
ħŇ
aczowi powi
ħ
zi szerokiej po
stronie nogi nie uniesionej. Dzieje si
ħ
tak, poniewa
Ň
podczas ruchu uniesienia drugiej nogi
nast
ħ
puje
Ļ
ci
Ļ
ni
ħ
cie głowy ko
Ļ
ci udowej w dole panewki, co powoduje,
Ň
e receptory
znajduj
Ģ
ce si
ħ
w wi
ħ
zadle obłym wysyłaj
Ģ
impulsy i nast
ħ
puje odruchowe napi
ħ
cie tych
mi
ħĻ
ni [8].
Ruch opisane powy
Ň
ej to ruchy, które ka
Ň
dy człowiek wykonuje ka
Ň
dego dnia
wielokrotnie. Dzi
ħ
ki prawidłowemu mechanizmowi stabilizuj
Ģ
cemu ruchy te wykonywane s
Ģ
wła
Ļ
ciwie bez wi
ħ
kszego wysiłku, bezpiecznie i mo
Ň
liwe do powtórzenia wiele razy dziennie
(np. chód). Niewydolno
Ļę
mechanizmu stabilizacyjnego powoduje,
Ň
e wszelkie czynno
Ļ
ci w
Ň
yciu codziennym nadmiernie obci
ĢŇ
aj
Ģ
stawy, tkanki mi
ħ
kkie i zwi
ħ
kszaj
Ģ
koszty
2
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
energetyczne tych ruchów. Pierwszym objawem tej niewydolno
Ļ
ci odczuwanym przez
pacjenta jest ból.
1.1.2
Chód
Dla pełnego zrozumienia zagadnienia roli stabilno
Ļ
ci miednicy niezb
ħ
dna jest równie
Ň
wiedza na temat jej funkcji i pracy podczas chodu. W zwi
Ģ
zku z tym,
Ň
e temat ten jest bardzo
rozległy poni
Ň
ej aspekt ten przedstawiony został w du
Ň
ym skrócie.
Podczas fizjologicznego chodu miednica porusza si
ħ
asymetrycznie we wszystkich
trzech płaszczyznach. Wszystkie ruchy miednicy podczas chodu s
Ģ
niewielkie. W
płaszczy
Ņ
nie czołowej miednica opada/unosi si
ħ
w zakresie 7 . W płaszczy
Ņ
nie strzałkowej
dochodzi do 4 przodo/tyło pochylenia. W płaszczy
Ņ
nie poprzecznej miednica rotuje si
ħ
w
prawo/lewo o około 10 (ryc.49) [12].
Ryc.49 Ruchy miednicy podczas fizjologicznego chodu. Pelvic drop- opadanie miednicy, Anterior tilt-
przodopochylenie, rotation- rotacja [12].
Tu
Ň
przed faz
Ģ
pierwszego kontaktu pi
ħ
ty z podło
Ň
em miednica jest ustawiona w
pozycji neutralnej w płaszczy
Ņ
nie czołowej i strzałkowej oraz jest zrotowana o około 5 w
płaszczy
Ņ
nie poprzecznej w kierunku nogi podporowej. Dochodzi wtedy równie
Ň
do
pobudzenia tylnej grupy mi
ħĻ
ni uda. Skurcz mi
ħĻ
nia dwugłowego powoduje napi
ħ
cie
wi
ħ
zadła krzy
Ň
owo-guzowego, przyczyniaj
Ģ
c si
ħ
do nasilenia mechanizmu ryglowania
wymuszonego. Przej
ħ
cie ci
ħŇ
aru przez ko
ı
czyn
ħ
powoduje zmian
ħ
ustawienia miednicy we
wszystkich trzech płaszczyznach. Jest to zwi
Ģ
zane z funkcj
Ģ
amortyzuj
Ģ
c
Ģ
. Podczas fazy
podparcia na prawej nodze miednica obraca si
ħ
w prawo, przesuwa si
ħ
do przodu i odwodzi
na prawej ko
Ļ
ci udowej. Prawa ko
Ļę
miedniczna obraca si
ħ
do przodu, a lewa do tyłu, ko
Ļę
krzy
Ň
owa obraca si
ħ
w lewo. Tym samym mamy kontrnutacj
ħ
prawego SKB i nutacj
ħ
lewego.
3
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
Mi
ħĻ
nie kulszowo-goleniowe rozlu
Ņ
niaj
Ģ
si
ħ
, bardziej aktywny staje si
ħ
mi
ħ
sie
ı
po
Ļ
ladkowy
wielki. Jednocze
Ļ
nie nast
ħ
puje kontrrotacja tułowia i pobudzenie kontralateralnie le
ŇĢ
cego
mi
ħĻ
nia najszerszego grzbietu. Oba te mi
ħĻ
nie napinaj
Ģ
powi
ħŅ
piersiowo-l
ħ
d
Ņ
wiow
Ģ
i
wspomagaj
Ģ
mechanizm ryglowania wymuszonego w SKB. Podczas fazy wykroku miednica
w cało
Ļ
ci przesuwa si
ħ
na głowach ko
Ļ
ci udowych w płaszczy
Ņ
nie poprzecznej, w stron
ħ
nogi
obci
ĢŇ
onej. Powoduje to,
Ň
e zmniejszeniu ulega zakres wymaganego zgi
ħ
cia i wyprostu w
stawie biodrowym. Równocze
Ļ
nie miednica ulega odwiedzeniu na nodze która jest obci
ĢŇ
ona,
redukuje to szczyt uniesienia pionowego
Ļ
rodka ci
ħŇ
ko
Ļ
ci. Bior
Ģ
c pod uwag
ħ
,
Ň
e w fazie
wykroku znajduje si
ħ
prawa ko
ı
czyna dolna, miednica obraca si
ħ
poprzecznie w lewo,
przesuwa do przodu i ulega odwiedzeniu na lewej głowie ko
Ļ
ci udowej (jako cało
Ļę
przesuwa
si
ħ
w prawo w płaszczy
Ņ
nie czołowej). W tym samym momencie prawa ko
Ļę
miedniczna
obraca si
ħ
do tyłu, lewa do przodu. Ko
Ļę
krzy
Ň
owa obraca si
ħ
w prawo. Dochodzi do nutacji
w prawym SKB i kontrnutacji w lewym. To powoduje,
Ň
e wi
ħ
zadło krzy
Ň
owo-guzowe i
mi
ħ
dzykostne napina si
ħ
, jest to przygotowanie do maj
Ģ
cego za chwil
ħ
nast
Ģ
pi
ę
kontaktu
pi
ħ
ty z podło
Ň
em. Wzrost napi
ħ
cia nasila kompresj
ħ
i stabilno
Ļę
SKB. Cykl si
ħ
powtarza [8,
12].
Pi
Ļ
miennictwo
:
1. Błaszczyk W.: „Biomechanika kliniczna. Podr
ħ
cznik dla studentów medycyny i
fizjoterapii”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2004,
2. Bochenek A., Reicher M.: „Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna, ko
Ļ
ci, stawy i
wi
ħ
zadła, mi
ħĻ
nie”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2006,
3. Gnat R., Saulicz E., Kokosz M., Kuszewski M.: „Biomechaniczne aspekty nowoczesnych
modeli stabilizacji miednicy. Cz
ħĻę
I: staw krzy
Ň
owo-biodrowy i mechanizm
autoryglowania”. „Fizjoterapia Polska”, 2006, 6, 280-288,
4
Physiotherapy & Medicine
www.pandm.org
4. Gnat R., Saulicz E., Kokosz M., Kuszewski M.: „Biomechaniczne aspekty nowoczesnych
modeli stabilizacji miednicy. Cz
ħĻę
II: spojenie łonowe i przednia uko
Ļ
na ta
Ļ
ma mi
ħĻ
niowa”.
„Fizjoterapia Polska”, 2006, 6, 328-333,
5. Gnat R., Saulicz E., Kuszewski M.: „Współczesne pogl
Ģ
dy na temat systemów
stabilizacyjnych kompleksu biodrowo-miedniczno-l
ħ
d
Ņ
wiowego”. „Fizjoterapia”, 2006, 14, 3,
68-81,
6. Gnat R., Saulicz E., Kuszewski M.: „Zaburzenia funkcjonowania systemów
stabilizacyjnych kompleksu biodrowo-miedniczno-l
ħ
d
Ņ
wiowego”. „Fizjoterapia”, 2006,14,3,
83-91,
7. Jorittsma W.
:
„Anatomia na
Ň
ywym człowieku. Wst
ħ
p do terapii manualnej”.
Urban&Partner, Wrocław, 2004,
8. Lee D.: „Obr
ħ
cz biodrowa”. DB Publishing, 2001,
9. Lee D.: „Principles of the Integrated Model of Function and its Application to the
Lumbopelvic-hip Region”.
http://dianelee.ca/articles/articles.php
,
10. Myers T. W.: „Anatomy trains. Myofacial Meridians for Manual and Movement
Therapists”. Churchill Livingstone, 2001,
11. Oatis C. A.: „Kinesiology. The Mechanics and Pathomechanics of Human
Movement”. Lippincott Williams & Wilkins, 2004,
12. Perry J.: „ Gait Analysis: Normal and Pathological Function”. Slack Inc 1992,
13. Richardson C., Hodges P. Hides J.: „Therapeutical Exercise for Lumbopelvic
Stabilization. A Motor Control Approach for the Treatment and Prevention of Low Back
Pain”.
Churchill Livingstone, 2004.
PrzygotowaĀ : Bartosz Kmita
5
Plik z chomika:
caroline058
Inne pliki z tego folderu:
praca o pomiarze sil w statyce_iin.pdf
(535 KB)
Ontogeneza sily - prezentacja_V2. ppt.ppt
(624 KB)
Fizjologiczne uwarunkowania siły mięśniowej dymorfizmu płciowego.ppt
(388 KB)
Zdjęcie0143.jpg
(590 KB)
Zdjęcie0142.jpg
(563 KB)
Inne foldery tego chomika:
!na wesoło
Anatomia
Bobath
Ćwiczenia
Fizjologia
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin