Kurt Vonnegut - Losy gorsze od śmierci.pdf - Kurt Vonnegut - Medialite

2274

Kurt Vonnegut

Losy gorsze od śmierci

przekład Jan Rybicki

Tytuł oryginału:

Fates Worse than Death

Projekt graficzny okładki Maciej Sadowski

Projekt graficzny serii i fotografia na okładce

Redakcja merytoryczna Mirella Remuszko

Redakcja techniczna Anna Wardzała

Original English language edition

or in part in any form.

This edition published by arrangement with G.P. Putnam’s Sons, a

division of The Putnam Berkeley Group, Inc.

For the Polish edition

ISBN 8370827411

Strona 1

2274

Wszelkie postacie tak Ŝywe, jak umarłe, są całkowicie

przypadkowe i jako takie nie powinny być brane

dosłownie. Autor nie zmienił ani jednego nazwiska Ŝadnej

z występujących tu osób, bo Bóg Wszechmogący i tak

chroni niewinnych.

Pamięci Kurta Vonneguta seniora

Strona 2

2274

BoŜe, który wspierałeś mnie dotąd, pozwól mi nadal prowadzić to

dzieło i wszystko, co czynię w obecnym wcieleniu, bym gdy ostatniego

dnia będę zdawać sprawę z powierzonych mi talentów otrzymał

przebaczenie w imię Jezusa Chrystusa, Pana Naszego. Amen

SAMUEL JOHNSON

zapis w dzienniku z dnia 3. kwietnia 1753,

podczas pracy nad

Słownikiem języka angielskiego *

* I dlatego 3. kwietnia moŜna uwaŜać za „Dzień Pisarza”.

Przedmowa

Strona 3

2274

Na zdjęciu obok, zrobionym przez Jill Krementz (moją Ŝonę) jestem z wielkim pisarzem

niemieckim, Heinrichem Bóllem (byłym szeregowcem piechoty, podobnie jak ja, Norman Mailer,

James Jones i Gore Vidal). Jedziemy autobusem turystycznym na zwiedzanie Sztokholmu w czasie

międzynarodowego zjazdu PENklubu, organizacji pisarzy (Poetów, Powieściopisarzy, Eseistów,

Nowelistów) odbywającego się w 1973 roku. Właśnie opowiedziałem Böllowi o pewnym

niemieckim weteranie drugiej wojny światowej (moim znajomym stolarzu z przylądka Cod), który

przestrzelił sobie udo, Ŝeby go nie wysłali na front wschodni. Rana zagoiła się, zanim jeszcze

dojechał do szpitala (była mowa o sądzie wojennym i plutonie egzekucyjnym, ale tymczasem

Armia Czerwona wzięła do niewoli cały szpital). Böll odparł na to, Ŝe najlepiej postrzelić się przez

bochenek chleba, Ŝeby w skórze nie zostały spalone ziarenka prochu. Z tego właśnie śmiejemy się

na zdjęciu. (Trwała wówczas wojna wietnamska, podczas której na pewno wielu piechurów

zastanawiało się, czy nie zranić się własnoręcznie, a potem udać, Ŝe dokonał tego wróg).

Później (kiedy juŜ przestaliśmy się śmiać) stwierdził, Ŝe po wojnie francuscy pisarze, Jean

Paul Sartre i Albert Camus, uganiali się za niemieckimi kolegami po piórze, Ŝeby ich zapytać: „A

jak wyście to widzieli?” (Podobnie jak Sartre i Camus, Böll takŜe miał otrzymać literacką nagrodę

Nobla). Na rok przed śmiercią w 1984 Böll, który skończył wówczas sześćdziesiąt siedem lat (ja

osiągnąłem ten wiek rok temu, a nadal palę tyle, co on), zaprosił mnie do telewizyjnego dialogu o

niemieckości, nagrywanego i opracowywanego dla BBC. Poczułem się zaszczycony, bo

uwielbiałem i tego człowieka, i jego twórczość. Zaproszenie przyjąłem. Program był kompletnym

niewypałem, mglisty, melancholijny i dość bezsensowny, choć co jakiś czas wyświetlają go

w amerykańskiej telewizji kablowej, kiedy akurat nie mają nic lepszego. (SłuŜymy tam jako pakuły

owinięte wokół tandetnej biŜuterii w wielkim pudle, Ŝeby się nie obiła). Zapytałem go wtedy, jaka

jest najniebezpieczniejsza wada narodowa Niemców, a on odparł: „Posłuszeństwo”.

A oto ostatnie słowa, jakie wypowiedział do mnie za Ŝycia (chodził juŜ wtedy o dwóch

laskach, a dalej dymił jak komin; w zimnej, londyńskiej mŜawce wsiadał do taksówki na lotnisko):

„Och, Kurt, tak mi cięŜko, tak mi c i ę Ŝ k o”. Był jednym z ostatnich wśród swych rodaków, którzy

czuli jeszcze Ŝal i wstyd z powodu roli, jaką odegrał ich kraj w drugiej wojnie światowej i tego, co

ją poprzedziło. Na stronie wyznał mi, Ŝe nie cierpią go za to, Ŝe pamięta, gdy przyszedł czas

zapomnienia.

Czas zapomnienia.

Przedmowę pisze się zwykle na samym końcu, chociaŜ właśnie ją pierwszą ma zobaczyć

czytelnik. Minęło sześć miesięcy od ukończenia zasadniczej części niniejszej ksiąŜki. Dopiero

teraz, gdy wraz z moją redaktorką, Faith Sale*, szykujemy to stworzenie do spania, doszywam dla

niego taką kołderkę.

W tym czasie moja córka Lily zdąŜyła skończyć osiem lat. Zawaliło się imperium rosyjskie.

Całą broń, której, jak nam się zdawało, mogliśmy kiedyś uŜyć na ZSRR, stosujemy teraz bez

obciachu i oporu przeciwko Irakowi, państwu o szesnastokrotnie mniejszej liczbie ludności niŜ

USA. Mowa, wygłoszona wczoraj przez naszego prezydenta, na temat dlaczego nie było innego

wyjścia i musieliśmy zaatakować Irak, miała najwyŜszą oglądalność w historii telewizji, bijąc

wieloletni rekord, naleŜący, pamiętam, do Mary Martin w Piotrusiu Panu. Tak jest; równieŜ

wczoraj następująco wypełniłem kwestionariusz przedstawiony mi przez brytyjski tygodnik Weekly

Guardian:

Pytanie: Co jest dla pana doskonałym szczęściem?

Odpowiedź: WyobraŜanie sobie, Ŝe gdzieś jest coś, co chce, Ŝeby nam się tu podobało.

P: Kogo z Ŝyjących podziwia pan najbardziej?

O: Nancy Reagan.

P: Jakiej cechy najbardziej nienawidzi pan u innych?

Strona 4

2274

O: Darwinizmu społecznego.

P: Jakim samochodem pan jeździ?

O: Honda accord rocznik 1988.

P: Jaki jest pana ulubiony zapach?

O: Ten, który wydobywa się przez tylne drzwi piekarni.

P: Jakie jest pana ulubione słowo?

O: „Amen”.

P: Jaka jest pana ulubiona budowla?

O: Chrysler Building na Manhattanie.

P: Jakiego słowa lub zwrotu najbardziej pan naduŜywa?

O: „Przepraszam”.

P: Kiedy i gdzie czuł się pan najszczęśliwszy?

O: Jakieś dziesięć lat temu mój fiński wydawca zabrał mnie w swym kraju do małej gospody na

skraju wiecznej zmarzliny. Poszliśmy na spacer i znaleźliśmy dojrzałe jagody, zmroŜone na

krzaczkach. Roztapiały nam się w ustach. Było tak, jakby gdzieś istniało coś, co chce, Ŝeby nam się

tam podobało.

P: Jak chciałby pan umrzeć?

O: W katastrofie samolotowej na szczycie KilimandŜaro.

P: Jakiej umiejętności pragnąłby pan najbardziej dla siebie?

O: Gry na wiolonczeli.

P: Jaka jest pana najbardziej przeceniana zaleta?

O: Zęby.

K.V.

17. stycznia 1991.

* MoŜe rzeczywiście nazywa się tak pani redaktor tej ksiąŜki, ale warto wiedzieć,

Ŝe Faith to po angielsku wiara, zaś Sale sprzedaŜ.

Oto dalszy ciąg nie Ŝeby ktoś się szczególnie o niego upominał ksiąŜki zatytułowanej

Niedziela palmowa (1980), będącej zbiorem esejów i mów mojego autorstwa, opatrzonych

ulotnym, autobiograficznym komentarzem, słuŜącym za tkankę łączną, gips i bandaŜ. A więc

jeszcze raz przebieramy samo Ŝycie i poglądy za wielkie, nieprawdopodobne zwierzę,

przypominające wytwory bujnej wyobraźni doktora Seussa (wielkiego pisarza oraz ilustratora

ksiąŜek dla dzieci), takie jak odąg, trząśl, loraks, albo choćby świszcz.

Albo jednoroŜec, ale to juŜ nie jest wymysł Seussa.

(Doktor Seuss nazywał się naprawdę Theodor Geisel. Urodził się w roku 1904, a ja w 1922).

Gdy w roku 1940 poszedłem na uniwersytet Cornell, zapisałem się do studenckiej korporacji

Strona 5

Kurt Vonnegut - Losy gorsze od śmierci.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: