Dacyt

Dacyt

Dacyt - skała magmowa, obojętna, wylewna lub subwulkaniczna. Jego plutonicznym odpowiednikiem jest granodioryt.

Dacyt jest jasno- lub ciemnoszary, o porfirowej strukturze. Składa się głównie z bogatego w sód plagioklazu, piroksenu, kwarcu i biotytu. Często obecne jest szkliwo. Charakterystyczny dla lawy współczesnych i trzeciorzędowych wulkanów na wybrzeżach Oceanu Spokojnego. Dacyt występuje również w południowej Europie. Jest wykorzystywany jako materiał drogowy.

Diabaz

Diabaz

Diabaz - magmowa skała żyłowa o składzie mineralnym bazaltu ale o grubszym ziarnie. Zawiera dużo wapnia, plagioklazu i piroksenu. Posiada strukturę ofitową.

Skała jest zwykle wtórnie zmieniona wskutek przeobrażenia piroksenu w chloryt i plagioklazu w epidot, czym różni się od dolerytu. Te zmiany nadają skale barwę zielonawą.

Diabaz jest skałą pospolitą - w Polsce występuje w Sudetach i Górach Świętokrzyskich. Wykorzystywany jest jako materiał budowlany i drogowy.

Dawniej tą nazwą określano bazalty przedtrzeciorzędowe, zwykle znacznie przeobrażone.

Dioryt

Dioryt

Dioryt – obojętna skała plutoniczna, składająca się głównie z plagioklazów (zwykle andezynu i oligoklazu) i amfiboli (hornblenda), niekiedy z dodatkiem piroksenów (augit, hipersten), biotytu oraz skaleni potasowych (ortoklaz, mikroklin). Niektóre odmiany zawierają niewielkie ilości kwarcu bądź oliwinu. Jej nazwa pochodzi od gr. dioridzein = odróżniać, rozdzielać.

Dioryt jest koloru szarego, ciemnoszarego, szaroczarnego, lub rzadziej ciemnoszarozielonego – zawiera do 50% minerałów ciemnych. Ma strukturę jawnokrystaliczną: średnio- lub gruboziarnistą.

Występowanie

Francja – Korsyka, Norwegia – Laugendal, Szwecja – Orno, Finlandia, Włochy, Wielka Brytania, Niemcy, Czechy, Peru – Andy, USA – Kalifornia.

Występuje w Polsce na Dolnym Śląsku - okolice Kłodzka, Gromnik oraz na Wyż. Krakowsko-Wieluńskiej - okolice Myszkowa.

Zastosowanie

Wykorzystywany podobnie jak granit: jako materiał budowlany, drogowy i dekoracyjny, kamień nagrobkowy, z powodu dużej zawartości minerałów blaszkowych ma gorsze parametry techniczne.

Dunit

Dunit – ultrazasadowa głębinowa skała pochodzenia magmowego z rodziny perydotytów, nie zawierająca w swym składzie mineralnym wolnej krzemionki (SiO2), a jedynie krzemionkę związaną w innych minerałach, której zawartość jest niższa od 45% wagowych. Zasobna w żelazo, a uboga w alkalia: sód i potas. Zbudowana jest głównie z oliwinu z domieszką niewielkich ilości chromitu, z domieszką piroksenu, amfiboli, magnetytu i innych, których zawartość może przekraczać 90% objętościowych. Skała o barwie brunatnoczarnej lub zielonoczarnej .W skład mineralny niektórych dunitów wchodzą hornblenda oraz granaty.

W Polsce dunit występuje w Sudetach w Górach Bialskich , Rudawach Janowickich, oraz w okolicach Sobótki, gdzie występuje ze skałami z klasy gabra i bazaltu.

Zastosowanie: stosowana w przemyśle do wyrobu materiałów ogniotrwałych.

Ciekawostka: gleby powstałe ze skał dunitowych charakteryzują się dużą ilością magnezu w swym składzie, uwolnionego w procesie wietrzenia oliwinu.