Toksykologia

W 3  08.04.2006 

Zatrucie cyjankami

Ostre zatrucie cyjankami

Objawy kliniczne:

·         bóle i zawroty głowy

·         ilościowe i jakościowe zaburzenia świadomości

·         drgawki

Mechanizm toksycznego działania cyjanków:

·         Działanie toksyczne cyjanków polega głównie na zdolności hamowania oksydacyjnej fosforylacji. Połączenie jonów cyjankowych z trójwartościowym żelazem oksydazy cytochromowej uniemożliwia wykorzystywanie tlenu przez komórki.

·         Jony cyjankowe hamują także inne enzymy (m.in. dekarboksylazę glutaminową, oksydazę ksnatynową, dysmutazę ponadtlenkową).

Leczenie:

·         Połączenie jonów cyjankowych z oksydazą cytochromową jest odwracalne, tak więc szybka i odpowiednia terapia daje wyleczenie chorego.

Powszechnie uważa się, że zatrucie cyjankami przebiega bardzo gwałtownie i szybko. Nie jest to jednak regułą. Okres latencji między narażeniem na związki cyjanowe a objawami intoksykacji zależy między innymi od rodzaj związku, drogi zatrucia, dawki i innych czynników takich jak wypełnienie żołądka pokarmem w przypadku zatrucia drogą doustną.

Z powodu zmniejszenia zużycia tlenu przez tkanki skóra chorego w przypadku intoksykacji ma barwę różową (nawet w czasie zatrzymania krążenia - niedotlenienie bez sinicy).

Najczęściej występującym objawem jest kwasica mleczanowa.

Klasyczny objaw: zapach gorzkich migdałów - występuje w małej części populacji.

Zatrucie związkami cyjankowymi w czasie pożaru można podejrzewać u chorych wówczas gdy:

·         pożar dotyczy zamkniętego pomieszczenia

·         w plwocinie, jamie ustnej i przedsionku nosa ofiary - sadza

·         liczne objawy neurologiczne

·         hipotonia

·         poziom kwasu mlekowego we krwi > 10 mmol/l

Detekcja podwyższenia poziomu kwasu mlekowego oraz objawy kliniczne potwierdzające zatrucie cyjankami występują zwykle późno.

Leczenie:

·         Dekontaminacja pp, skóry

·         Tlenoterapia

·         Wyrównanie zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej

·         Leczenie objawowe

Leczenie powinno być przeprowadzone już przy klinicznym podejrzeniu zatrucia cyjankami.

Tlen:

·         Podstawowa odtrutka w zatruciach cyjankami, reaktywacja oksydazy cytochromowej (jest szybsza przy wysokim stężeniu tlenu)

·         Leczenie 100% tlenem powinno się podejmować możliwie najszybciej

·         Hiperbaria tlenowa

Najczęstsze odtrutki:

·         Tlen

·         Hydroksokobalamina (c.z.)

·         Wersenian dikobaltowy (c.z.)

·         Tiosiarczan sodowy (podostre)

·         Azotyn amylu (podostre,  razem z tiosiarczanem w ciężkich)

Hydroksokobalamina jest szybko działającą i skuteczną odtrutka dla związków cyjanowych.. Bardzo skuteczna, pozbawiona prawie całkowicie działań ubocznych.

Pamiętać należy, podczas stosowania hydroksokobalaminy nie wolno stosować tiosiarczanu sodowego. Powstający kompleks hydroksokobolamina - tiosiarczan  sodowy nie może wiązać jonów cyjankowych.

Cyjanowodór:

·         Gaz ten odpowiada za wiele śmiertelnych przypadków zatrucia dymem w trakcie pożarów.

Sole rozpuszczalne:

·         Rozpuszczalne sole tak jak i cyjanek sodu, potasu, wapnia, amonu szybko powodują objawy zatrucia. Ich działanie wynika nie tylko z wchłaniania samych jonów cyjankowych ze światła jelita, ale także z tworzenia w kwaśnym środowisku żołądka cyjanowodoru, adsorbowanego następnie drogą wziewną.

Sole słabo rozpuszczalne:

·         Cyjanek rtęci, oksycjanek miedzi, cyjanek srebra, cyjanek złota mogą powodować zatrucia w wyniku połknięcia znacznych ilości lub w reakcji z silnymi kwasami nieorganicznymi.

Inne:

·         Chlorowcopochodne związki cyjanowe(bromki i chlorki) powodują ostre zatrucia cyjankami oraz dodatkowo mogą powodować toksyczne uszkodzenie płuc z ich obrzękiem włącznie.

Połknięcie substancji żrących

Kwasy i zasady

Powodują oparzenia chemiczne: jamy ustnej, przełyku, żołądka

·         Martwica koagulacyjna, denaturacyjna, skrzepowa

·         Martwica rozpływna

Zasady:

·         martwica rozpływna;

·         5-14 doba największe zagrożenie przebiciem.

Objawy ogólne:

·         kwasica, zaburzenia elektrolitowe, wstrząs.

Objawy:

·         ból w klatce piersiowej, ból brzucha, krwawe wymioty i stolce, odynofagia, dysfagia, ślinotok, zapalenie otrzewnej, wstrząs, zwężenie przełyku, odźwiernika.

Śmierć

·         Wstrząs krążeniowy, zapalenie otrzewnej, obrzęk głośni, zapalenie śródpiersia, niewydolność nerek, DIC

Ø      Endoskopia 12-24 godz.

Leczenie:

·         ABC

·         Do 30 minut płukanie wodą, odsysanie

·         Rozcieńczanie: mleko, białko surowych jajek, woda

·         Sterydy, środki p/bólowe, antybiotyki, żywienie pozajelitowe

·         Leczenie objawowe

·         Leczenie operacyjne.

Powikłania:

Ø      Krwotok

Ø      Perforacja

® 2006 AŁ

3