Współwłasność

Jest to rodzaj prawa własności; nie stanowi odrębnego prawa rzeczowego.

Cechy:

⇨           jedna rzecz

⇨           wielu właścicieli

⇨           niepodzielność, i.e. rzecz jest fizycznie niepodzielona, prawo każdego ze współwłaścicieli obejmuje całą rzecz

⇨           podzielone jest natomiast prawo własności

Ä                       poszczególne części prawa własności nazywają się udziałami; na prawo własności składa się suma udziałów współwłaścicieli.

Wspólność – nie jest tym samym, co współwłasność; wyróżnia się:

⇨           wspólność praw innych niż własność (e.g. współużytkowanie wieczyste)

⇨           wspólność masy majątkowej (e.g. wspólność majątku wspólnego małżonków xD)

Do wspólności odpowiednio stosuje się przepisy o współwłasności.

Rodzaje współwłasności:

⇨           w częściach ułamkowych – uregulowana w prawie rzeczowym

Ä                       składa się z udziałów o określonej wysokości (domyślnie – w częściach równych)

Ä                       samodzielna

Ä                       nietrwała

Ä                       zbywalna, bez wymogu zgody współwłaścicieli

⇨           łączna[1] (zwykła) – uregulowana w różnych miejscach

Ä                       Jedni twierdzą, że jest bezudziałowa, inni zaś utrzymują, że składa się z udziałów nieokreślonej wysokości

Ä                       niesamodzielna – zawsze wynika z innych praw; w związku z tym wygasa wraz z wygaśnięciem stosunku podstawowego.

ü              przekształca się wonczas we współwłasność w częściach ułamkowych

ü              nie może być podzielona w dowolnej chwili.

Ä                       trwała – trzeba zlikwidować stosunek podstawowy, żeby się podzielić rzeczą ;p

Ä                       niezbywana (nie można zbyć udziałów, bo nie istnieją; ew. bo są nieokreślone xD)

Inne cechy szczególne:

Może istnieć od początku istnienia własności (e.g. współzasiedzenie xDD). Ale z drugiej strony każdy właściciel może zbyć część ze swoich 100% udziałów xD.

Stosunki między współwłaścicielami[2]:

⇨           zawarcie umowy tworzy zobowiązanie realne[3]

⇨           zarząd (ustawowy) – gospodarowanie rzeczą, na które składają się zarówno czynności prawne, jak i faktyczne

Ä                       zasada jednomyślności (Veto!! xD) – dla czynności przekraczających zwykły zarząd obowiązuje, gdy chodzi o istotne przekształcenia rzeczy zmieniające jej przeznaczenie

ü              wszyscy muszą wyrazić zgodę

ü              lub mogą jednego spośród siebie wybrać pełnomocnika.

ü              sprzeciw chociaż jednego powoduje bezwzględna nieważność

Ä                       zasada woli większości – dot. zwykłego zarządu – bieżące czynności związane z eksploatacją i utrzymaniem rzeczy

ü              większość oblicza się wg. wielkości udziałów

Ä                       zasada kompetencji każdego współwłaściciela – dot. czynności zachowawczych, a więc „zmierzających do ochrony wspólnego prawa” - e.g. żądanie eksmisji, zgłoszenie roszczenia windykacyjnego, złożenie wniosku o stwierdzenie zasiedzenia, złożenie wniosku o wpis do księgi wieczystej etc.

Ingerencje sądu w zarząd:

⇨           doraźne – zmierzające do zażegnania chwilowych problemów.

Ä                       e.g. z art. 201 KC – w razie, gdy nie da się uzyskać zgody większości na czynność, jeden ze współwłaścicieli może żądać od sądu wydania mu upoważnienia.

ü              vide KC w sprawie innych przykładów, które masz znać :/

⇨           trwałe – zmiana zasad zarządu – w celu ich racjonalizacji:

ü              gdy nie ma zgody w sprawach bieżących

ü              gdy większość krzywdzi mniejszość

ü              gdy większość ignoruje zasady prawidłowej gospodarki

Ä                       w takiej sytuacji sąd ustanawia zarządcę spośród współwłaścicieli lub osobę trzecią.

ü              zarządca otrzymuje zwykły zarząd

ü              dla czynności przekraczających z.z. musi uzyskać jednomyślność lub zgodę sądu.

ü              zarząd sądowy należy wpisać do księgi wieczystej

ü              zarządca przedstawia rachunek z zarządu na żądanie każdego ze współwłaścicieli.

ü              co roku składa on sprawozdanie sadowi – w razie naruszenia terminu grozi mu grzywna

ü              zarządca niestaranny – ma obowiązek odszkodowawczy

Ä                       uprawnienia zarządcy

ü              wynagrodzenie współmierne do nakładu pracy; opłacają go współwłaściciele

ü              roszczenie o zwrot wydatków wyłożonych ze środków własnych

ü              ma wyłączne uprawnienie do czynności zwykłego zarządu[4]

ü              pożytki w pierwszej kolejności przeznacza na koszty zarządu, a resztę wypłaca się właścicielom.

Korzystanie z rzeczy (art. 206 KC) – Każdy ze współwłaścicieli może korzystać z rzeczy jednocześnie i przy poszanowaniu wzajemnych uprawnień. Jest to oczywiście ius dispositivum – umowa może to zmienić i najczęściej tak się dzieje. Przykładowe umowy:

⇨           podział czasowy – właściciele korzystają z rzeczy na zmianę w określonych czasookresach.

⇨           podział podmiotowy – tylko niektórzy mają prawo korzystania za wynagrodzeniem pozostałych.

⇨           podział użytkowy – e.g. jeden z właścicieli używa rzeczy do celów gospodarczych, a drugi – rekreacyjnych (gospodarstwo)

⇨           podział częściowy[5] – każdy korzysta z części rzeczy. Bardzo częste w odniesieniu do nieruchomości.

Umowa taka może mieć również charakter dorozumiany.

Zniesienie współwłasności (roszczenie o zniesienie współwłasności nie przedawnia się[6]):

⇨           umownie – tzw. umowa działowa musi być zawarta przez wszystkich właścicieli

Ä                       jeśli dot. nieruchomości, musi być dokonana w formie aktu notarialnego

⇨           orzeczeniem sądu – może nastąpić nawet, jeśli nie ma sporu – w takiej sytuacji opłata sądowa wynosi 300 PLN, a nie 1000 PLN ;p

Sposoby podziału:

⇨           kodeksowe:

Ä                       podział fizyczny pomiędzy wszystkich współwłaścicieli – wg. orzecznictwa SN jest to preferowany sposób podziału i winien być stosowany, jeśli tylko jest to możliwe.

ü              wskutek podziału powstają odrębne rzeczy

ü              każdy otrzymuje część odpowiadającą jego udziałowi we współwłasności

ü              jeśli nie da się podzielić dokładnie, to przysługują dopłat dla pokrzywdzonych.

Ä                       przyznanie własności jednemu z właścicieli

ü              oczywiście za spłatą pozostałych

Ä                       podział cywilny – sprzedaż i podział ceny

ü              dokonuje się przez ...