PROGRAM PROFILAKTYKI I ROZWIĄZYWANIA
PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA GMINY OLKUSZ
NA ROK 2007.
Obowiązek opracowania i uchwalenia programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, a także prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu, należy do zadań własnych gminy i wynika z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r. (tekst jednolity Dz.U. z 2002r. Nr 147 poz. 1231 z późn. zm.).
W szczególności zadania te obejmują :
1. zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych
od alkoholu,
2. udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie,
3. prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególności dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych,
4. wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych,
5. podejmowanie interwencji w związku z naruszeniem przepisów określonych w art.13¹
i 15 ustawy oraz występowanie przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego,
6. wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów
integracji społecznej.
Cele programu :
1 Cele globalne :
- przeciwdziałanie powstawaniu nowych problemów alkoholowych na terenie gminy;
- zmniejszenie rozmiarów aktualnie istniejących problemów; zapobieganie negatywnym
następstwom nadużywania alkoholu i ich usuwanie poprzez wspieranie czynników
chroniących
2 Cele jednostkowe :
-tworzenie warunków sprzyjających realizacji potrzeb, których zaspokajanie motywuje,
do powstrzymywanie się od spożywania alkoholu (m.in. kształtowanie silnej więzi
rodzinnej, wzmacnianie skłonności do respektowania norm i wartości).,
-zmniejszenie indywidualnych zagrożeń zdrowotnych i ekonomicznych wynikających z
nadużywania alkoholu;
-obniżenie ryzyka wystąpienia uzależnień ; działalność informacyjno-edukacyjna,
- zmniejszenie ilości wypadków przy pracy i na drogach będących konsekwencją
spożywania alkoholu; działanie na rzecz trzeźwości w miejscu pracy;
-zwiększenie stabilności i bezpieczeństwa środowiska rodzinnego; przeciwdziałanie
przemocy w rodzinie
I DIAGNOZA STANU PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH
Alkoholizowanie się dzieci i młodzieży jest najbardziej typowym objawem demoralizacji, a potencjalne szanse stania się ofiarą lub sprawcą przestępstwa związane są z piciem alkoholu w ilościach przekraczających próg nietrzeźwości. W 2004 r. został zatrzymany nieletni w wieku 9 lat będący pod wpływem alkoholu. Świadczy to o obniżaniu się wieku inicjacji alkoholowej (50 % uczniów szkół podstawowych przyznaje, że miało kontakt z alkoholem przed 12 rokiem życia).
Przyczyną spożywania alkoholu przez młodzież i dzieci jest wychowywanie się w środowisku, w którym istnieje atmosfera akceptacji nadmiernego spożywania alkoholu. Młodzi ludzie spotykają się z tym zjawiskiem nie tylko w domu, ale także w miejscach publicznych.
Analizując utrzymujące się tendencje przestępczości nieletnich można wymienić: zachowania agresywne; brutalność działania; działanie przestępcze dla zabicia czasu bądź z chęci akceptacji ze strony grupy rówieśniczej; wykorzystywanie przewagi nad pokrzywdzonym, wynikające z racji wieku, siły lub przynależności do grupy subkulturowej. Częściej niż w latach ubiegłych przemoc wśród dzieci i młodzieży zgłaszana jest przez szkoły.
W MONITORINGU problemów alkoholowych Miasta i Gminy Olkusz, przeprowadzonym na populacji 900 os. nieletnich i 500 os. dorosłych, a także badaniach przeprowadzonych w okresie X – XI 2004 r. w losowo wybranych szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych na terenie Gminy Olkusz zwraca uwagę :
-stanowisko i przyzwolenie rodziny na spożywanie alkoholu (uczniowie szkół
podstawowych i gimnazjów głównie piją alkohol w swoim domu, najczęściej w
towarzystwie swoich rodziców),
-możliwość łatwego nabywania napojów alkoholowych przez nieletnich (powszechna
dostępność punktów sprzedaży, beztroska sprzedawców- 50% ankietowanych twierdzi, że
nie ma trudności z zakupieniem piwa),
-pojawienie się zjawiska picia alkoholu na terenie szkoły (ok. 5% ankietowanych przyznaje
się do takich zachowań); wraz ze wzrostem wieku zacieranie się różnicy pomiędzy piciem
alkoholu przez chłopców i dziewczęta,
-niedocenianie wagi problemów alkoholowych przez nauczycieli wśród dzieci i młodzieży,
co przekłada się na nikłą zauważalność faktu picia alkoholu na terenie szkoły (podczas gdy
przyznaje się do tego 5% uczniów szkół podstawowych, 15,3 % gimnazjalistów i 27 %
uczniów szkół ponadgimnazjalnych),
-niska wiedza dzieci i młodzieży na temat samego alkoholu (przeświadczenie, że alkohol
zawarty w piwie jest mniej szkodliwy, niż zawarty w wódce- 40% ankietowanych),
-fakt, iż dzieci i młodzież mają już za sobą doświadczenie upojenia alkoholowego (50%
ankietowanych, z czego co dziesiąta osoba, nawet kilkanaście razy w życiu),
-regularne picie alkoholu przez nieletnich (przyznaje się do tego 7% ankietowanych, a co
trzeci pytany ma kilku znajomych, którzy piją alkohol co najmniej raz w tygodniu),
-picie alkoholu z kolegami i koleżankami (60% ankietowanej młodzieży), niejednokrotnie u
siebie w domu,
-wychowanie dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym (co piąte ankietowane dziecko
było świadkiem przykrej sytuacji spowodowanej upojeniem alkoholowym, któregoś z
rodziców, a co trzecie co najmniej raz w tygodniu widzi jak któreś z rodziców pije lub jest
pod wpływem alkoholu, zwraca uwagę również fakt, iż uczniowie wychowujący się w
rodzinach pijacych, piją częściej, więcej i częściej się upijają),
- wzrost spożycia alkoholu przez rodziców w opinii dzieci i młodzieży.
Niestety, dorośli również nie posiadają wiedzy na temat szkodliwego wpływu alkoholu na
młody organizm.
Prawie wszyscy rodzice (97% ankietowanych) uważają, że zakup piwa powinien być możliwy od 16 roku życia, choć aż 60% pytanych uważa, że w ostatnich latach znacznie wzrosła liczba młodzieży nadużywającej alkoholu. Co trzeci ankietowany dorosły uważa, że alkohol zawarty w piwie jest mniej groźny niż w wódce. Dorośli przyzwalają również na spożywanie alkoholu przez nieletnich w domu i w swoim towarzystwie. Świadczy to o niewiedzy rodziców na temat tego, iż nawet niewielka ilość spożywanego alkoholu może być szkodliwa. Nie zdają sobie oni sprawy z faktu, iż dziecko może interpretować taką sytuację jako ogólne przyzwolenie na picie, a także, że w ten sposób obniżają u dziecka poczucie ryzyka i negatywnych konsekwencji związanych z piciem alkoholu.
II ŚRODKI DO REALIZACJI ZADAŃ.
Środki do realizacji programu pochodzą z opłat za korzystanie z zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych.
W celu inicjowania działań w zakresie zadań wynikających z ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz podejmowania czynności zmierzających do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu obowiązku poddania się leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego, Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz powołuje Gminną Komisję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Za udział w posiedzeniu ustala się wynagrodzenie dla członków Komisji w wysokości 10% najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników, ogłaszanego przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej, na podstawie zawartej z Gminą umowy cywilno-prawnej.
Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych dla Gminy Olkusz realizowany jest przez Urząd Miasta i Gminy oraz przez Ośrodek Pomocy Społecznej.
W celu zapewnienia sprawnej realizacji zadań Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz powołuje Pełnomocnika ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom.
Urząd zapewnia środki materialne i techniczne dla działalności w/w Pełnomocnika i Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
III PODSTAWOWE KIERUNKI DZIAŁAŃ.
Realizacja programu – oparta na 6 zadaniach określonych w ustawie.
1 Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych
od alkoholu:
- działanie Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych skierowane do
osób uzależnionych od alkoholu w celu zmotywowania ich do podjęcia leczenia
odwykowego:
- współpraca z istniejącą Placówką Odwykową współfinansowania zajęć
pozaprogramowych
- finansowanie dodatkowych zajęć terapeutycznych dla pacjentów uzależnionych i współuzależnionych (też z dziećmi) od alkoholu;
- dążenie do porozumienia międzygminnego, mającego na celu rozbudowę Poradni
Odwykowej celem wydłużenia jej czasu pracy, a co za tym idzie zwiększenie dostępności;
- prowadzenie Punktu Informacyjno – Konsultacyjnego dla Osób Uzależnionych i Ofiar
Przemocy w Rodzinie;
- dofinansowanie szkoleń i kursów podnoszących kwalifikację w zakresie pracy z osobami uzależnionymi, współuzależnionymi (w tym dziećmi) oraz ofiarami przemocy (różne grupy zawodowe min. członkowie komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, policja, straż miejska, pedagodzy, nauczyciele, pielęgniarki szkolne, pracownicy socjalni, kuratorzy sądowi; różne miejsca szkoleń wg potrzeb);
- doposażenie placówek istniejących, współpracujących w ramach działań profilaktycznych i zadań prewencyjnych (min. Klub Abstynenta, Punkt Informacyjno-Konsultacyjny, świetlice i kluby socjoterapeutyczno- wychowawczo - opiekuńcze, Zespół ds. Prewencji Kryminalnej i Nieletnich KPP, Pogotowie Opiekuńcze) w sprzęty i materiały niezbędne do prowadzenia zajęć i działań;
- terapeutyczne i alternatywne zajęcia dla dzieci i młodzieży (finansowanie zajęć, sprzętu np. materace, tablice, meble, artykuły papiernicze; też w sprzęt informatyczny itp.),
- pokrycie bieżących kosztów działalności Klubu Abstynenta i Punktu Informacyjno –
Konsultacyjnego (energia i woda, budynek przy ul. Szpitalnej 9),
- współpraca z Ośrodkiem Profilaktyki Uzależnienia od Alkoholu oraz Pobytu
Nietrzeźwych w Jaworznie w postaci partycypacji w jego kosztach utrzymania.
- prenumerata czasopism i zakup materiałów dydaktycznych (Klub Abstynenta,
pedagodzy szkolni, Punkt Informacyjno – Konsultacyjny i inne placówki wg potrzeb ),
- dofinansowanie zajęć terapeutycznych odbywających się w trakcie trwania obozów, kolonii i warsztatów terapeutycznych;
2 Udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy
psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie.
- tworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy;
- tworzenie i wspieranie pracy zespołów ds. przeciwdziałania przemocy;
- prowadzenie Punktu Informacyjno – Konsultacyjnego dla Osób Uzależnionych
i Ofiar Przemocy w Rodzinie (dyżury specjalistów, organizacja grup wsparcia, ew. telefonu zaufania itp.).
- tworzenie i współfinansowanie (wg potrzeb) i utrzymanie (w tym drobne remonty) świetlic i klubów oraz prowadzenie grup socjoterapeutyczno – wychowawczo - opiekuńczych dla dzieci i młodzieży dotkniętych współuzależnieniem, przemocą oraz patologią.
- współpraca z istniejącymi placówkami i instytucjami (w tym organizacjami pozarządowymi i środowiskami wzajemnej pomocy) mogącymi udzielić pomocy ofiarom przemocy w rodzinie oraz współpraca z innymi gminami celem zawarcia porozumienia mającego za zadanie utworzenie ośrodka wsparcia dla ofiar przemocy
- doposażenie ww. placówek i ewentualnie instytucji pomagających w sprzęty i materiały niezbędne przy udzielaniu pomocy i do prowadzenia zajęć;
- telefoniczne konsultacje specjalistyczne – psycholog, prawnik, lekarz, grupy wsparcia,
grupy terapeutyczne dla osób doznających przemocy domowej, grupy dla sprawców
przemocy, dla rodziców dzieci uzależnionych i inne wg potrzeb;
- dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych zwiększających kompetencje osób
pomagających.
- współpraca i organizacja szkoleń dla poszczególnych grup zawodowych związanych
z pomocą osobom doznającym przemocy oraz opracowanie strategii dla sprawców
przemocy ( programy terapeutyczno-korekcyjne).
- organizacja narad i konferencji dotyczących przemocy w rodzinie.
3 Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej w zakresie
rozwiązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii w szczególności
dla dzieci i młodzieży, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zajęć sportowych, a także działań na rzecz dożywiania dzieci uczestniczących w pozalekcyjnych programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych oraz dzieci z rodzin dysfunkcyjnych objętych opieką Ośrodka Pomocy Społecznej.
- organizowanie i prowadzenie na terenie szkół i innych placówek oświatowo –
wychowawczych programów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży, a także dla ich
rodziców. (np. II Elementarz, NOE, Debata, Odlot, Spójrz inaczej, itp. – realizacja wg
potrzeb – cały rok ), organizowanie konkursów profilaktycznych w szkołach, mających na
celu zaangażowanie dużych grup społecznych i poszerzenie wiedzy na temat uzależnień i ich
przeciwdziałaniu;
-organizowanie autorskich programów profilaktycznych (kompletny scenariusz zajęć,
profesjonalnie przygotowani realizatorzy), też profilaktycznych spektakli teatralnych;
-prowadzenie i dofinansowanie programów terapeutycznych dla dzieci i młodzieży z grup
ryzyka (obozy lub kolonie terapeutyczne w oparciu o pisemny program zajęć
terapeutycznych lub profilaktycznych)
-dofinansowanie zielonych kolonii i innych form wypoczynku (kolonie, zimowiska,
wycieczki) przede wszystkim dla dzieci i młodzieży z rodzin z problemem uzależnień oraz
w ramach promowania sportu jako zajęć alternatywnych;
- prowadzenie zajęć psychokorekcyjnych w placówkach przeznaczonych dla dzieci
z grup ryzyka, w szczególności dla dzieci z rodzin uzależnionych (tj. Zespół Placówek
Opiekuńczo – Wychowawczych, grupy dziecięce przy Klubie Abstynenta, świetlice i kluby
socjoterapeutyczno- wychowawczo - opiekuńcze, Pogotowie Opiekuńcze);
- współfinansowanie zajęć pozalekcyjnych w tym sportowych jako szeroko pojętej
profilaktyki dla dzieci i młodzieży przede wszystkim wywodzących się z rodzin z
problemem alkoholowym. Zajęć sportowych, uczących sportowej postawy, indywidualnego
podejście do drugiego człowieka, a nie agresji. Takie zajęcia jako spójny projekt
merytoryczny obejmujący w równym stopniu zajęcia seminaryjno-warsztatowe z
zakresu profilaktyki jak i zajęcia sportowe.
- dofinansowanie dożywiania dzieci i młodzieży biorących udział w pozalekcyjnych
programach opiekuńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych oraz dzieci z rodzin
dysfunkcyjnych objętych opieką Ośrodka Pomocy Społecznej.
- dofinansowanie szkoleń i kursów specjalistycznych w zakresie pracy terapeutycznej
z dziećmi z rodzin alkoholowych oraz umiejętności prowadzenia zajęć profilaktycznych –
organizowane dla pedagogów, psychologów, nauczycieli itp. wg potrzeb,
-prowadzenie lokalnych i regionalnych kampanii edukacyjnych na tematy związane z profilaktyką uzależnień,
- współpraca z instytucjami kultury (m. in. MOK, biblioteki) w tematyce profilaktyki
uzależnień (doposażenie w sprzęt potrzebny do prowadzenia zajęć; dofinansowanie
programów profilaktycznych itp.)
-wspieranie i dofinansowanie działań podejmowanych przez kluby sportowe i inne podmioty
w zakresie organizacji imprez (np. rekreacyjno-sportowych w tym obozów sportowych) dla
dzieci i młodzieży oraz dorosłych, które mają wyraźny cel profilaktyczny promujący
zdrowy styl życia;
-remont basenu w Szkole Podstawowej nr 2 w Olkuszu jako obiektu docelowych
zajęć sportowych i rekreacyjnych dla uczniów szkoły oraz społeczności lokalnej;
-współfinansowanie budowy nowych i remontów już istniejących obiektów sportowo-
rekreacyjnych i edukacyjnych (np. ścieżek rowerowych) w celu stworzenia miejsc
umożliwiających mieszkańcom Olkusza zdrowe spędzanie wolnego czasu ( zajęcia
alternatywne)
w celu stworzenia miejsc umożliwiających mieszkańcom Olkusza zdrowe spędzanie
wolnego czasu (zajęcia alternatywne);
- wspieranie działań podejmowanych przez lokalne koalicje trzeźwościowe (np. imprezy
mające wyraźne odniesienia profilaktyczne nie tylko odbywające się bez udziału alkoholu,
ale w szczególny sposób eksponujących ten fakt),
-organizowanie badań i sondaży opinii, lokalnych diagnoz i ekspertyz pozwalających ocenić
aktualny stan problemów alkoholowych,
- podejmowanie działań interwencyjnych wobec firm prowadzących promocję
i reklamę napojów alkoholowych, w szczególności skierowaną do młodzieży,
- kontrole punktów sprzedaży napojów alkoholowych na terenie Miasta i Gminy Olkusz
-organizowanie kompleksowych szkoleń dla różnych środowisk (np. szkolenie sprzedawców
alkoholu),
- zorganizowanie i prowadzenie stałego systemu informacji np. działań podejmowanych na
terenie gminy na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.
4 Wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych zwracających się o taką pomoc, a służących swą działalnością rozwiązywaniu problemów alkoholowych ( np. Klub Abstynenta).
- wynagrodzenie za pracę gospodarza w Klubie Abstynenta
- sfinansowanie programów wspierających proces zdrowienia osób uzależnionych
(realizowanych po zakończonym leczeniu w placówce odwykowej np. warsztat radzenia
sobie ze stresem, trening komunikacji małżeńskiej itp.)
- włączenie organizacji pozarządowych do wykonywania zadań wynikających z realizacji
Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych;
-współpraca z innymi organizacjami i jednostkami działającymi na rzecz rozwiązywania
problemów alkoholowych;
- zakup materiałów i pomocy oraz zatrudnienie osób niezbędnych do realizacji zadań ujętych
w Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
5 Wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez finansowanie pobytu w Centrach Integracji
Społecznej osób uzależnionych od alkoholu po zakończonym (udokumentowanym)
programie psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego.
IV KONTROLA PUNKTÓW SPRZEDAŻY NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH.
1 Kontrolę punktów sprzedaży napojów alkoholowych prowadzić będą :
- Członkowie Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych lub osoby upoważnione
przez Burmistrza Miasta i Gminy Olkusz
- Straż Miejska
2 Z przeprowadzonych kontroli każdorazowo sporządza się protokół.
3 O stwierdzonych w czasie kontroli nieprawidłowościach będzie pisemnie powiadamiany
Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz.
4...
kubeczek