Postępowanie fizjoterapeutyczne po protezoplastyce stawu kolanowego.doc

Postępowanie fizjoterapeutyczne po protezoplastyce stawu kolanowego

W postępowaniu pooperacyjnym należy zapewnić choremu odpowiednie warunki do wygojenia się uszkodzonych tkanek oraz niedopuszczenie do występowania wczesnych

i późnych powikłań.

Celem leczenia usprawniającego jest przywrócenie w operowanym stawie kolanowym ruchomości w jak największym zakresie oraz pełnej nad nim kontroli mięśniowej.

Wyróżniamy 3 okresy leczenia po operacyjnego

1.)   Okres wczesny pooperacyjny do 2 tygodni po operacji

Ø      Rehabilitacja  w szpitalu, bezpośrednio po zabiegu uzależniona jest od przyczyn patologii w stawie, chorób towarzyszących, rodzaju endoprotezy oraz indywidualnych potrzeb pacjenta.

Ø      Rehabilitację prowadzi się do granicy bólu, a przechodzenie do kolejnego etapu leczenia zależy w ogromnej mierze od współpracy chorego z terapeuta

·         Chłodzenie kolana co 2-3 h (temperatury wyższe niż w krioterapii)

·         Pozycje ułożeniowe

·         Zapobieganie przykurczą zgięciowym – ręcznik pod piętę nogi operowanej  , kończyna powinna być zabezpieczona po bokach      

·         Ćwiczenia oddechowe

·         Ćwiczenia przeciw zakrzepowe

·         Ćwiczenia izometryczne głównie mm czworogłowego w cyklu20-30 serii po 10-15 napięć

·         Ćwiczenia na szynie CPM – ciągły ruch bierny , 0-40° , indywidualnie 

·         Zgięcie kolana do 95 º (  MAX !!! )

·         Czynna pionizacja 4-5 doba po operacji

·         Ćwiczenia odwodzenia i przywodzenia operowanej nogi

·         W tym okresie zdjęcie szwów ok. 11-12 doby po operacji

·         Nauka chodu markowanego o kulach , obciążenie kończyny to 10% , stopniowo zwiększamy – w zależności od postepów pacjęta

2.)   Okres poszpitalny 2-6 tygodni po zabiegu

Ø      Postępowanie usprawniające w tym okresie jest uzależnione od zdolności pacjenta do zgięcia operowanej nogi w stawie kolanowym i jej wyprostu , czynnego unoszenia kończyny i samodzielnego poruszania się za pomocą kul łokciowych

·         Intensywna rehabilitacja

·         Zwiększenie zakresów biernych i czynnych ruchów w operowanym stawie

·         Przywrócenie równowagi i siły mięśniowej  w operowanej kończynie , wzmocnienie napięcia mięśniowego , wzmacnianie mm pośladkowy wielki , mm z grupy kulszowo – goleniowej oraz czworogłowego uda –głowa prosta ,  brzuchaty łydki

·         Ćwiczenia czynne , czynne z oporem , poizometryczna relaksacja , stretching , szyny rehabilitacyjne  – rozciąganie przykurczonych mm czworogłowy uda - głowa prosta   , brzuchaty łydki, ćw. izometryczne , ćw. koordynacyjne , ćw. na rotatorach  , ćw. synergistyczne

·         Wyrobienie nawyku poprawnego i estetycznego chodu

·         Odzyskanie sprawności kończyny dolnej – w miarę możliwości

·         Stosujemy zabiegi fizykalne które maja na celu zmniejszające dolegliwości bólowych ,zmniejszające sztywność w stawie , regeneracie tkanek , przeciw zapalne

                  1. Krioterapia

2. Diatermia krótkofalowa   ( Terapuls ) ; magnetoterapia ; laseroterapia

3. Hydroterapia (np  wirówka  , masaż podwodny )

4. Masaż klasyczny

5. Masaż przyrządowy

·         Ćw. w wodzie ( ćw. indywidualne , ćw. grupowe )

3.)   Okres powyżej 8 tygodni po zabiegu

·         Utrwalenie efektów osiągniętych podczas II okresu

·         Ćw. ogólno sprawnościowe

·         Ćw. wzmacniające mm KD

·         Zabiegi z fizykoterapia ( według zaleceń lekarza – najczęściej zastosowanie przeciwbólowe , przeciw zapalne )

·         Zalecana jest umiarkowana aktywność fizyczna

·         Turnusy rehabilitacyjne , sanatoria – tyczy się to szczególnie osób w wieku starszym i podeszłym

·         Odstawiamy 1  kule potem drugą( około 3-4 m-ca )

Profilaktyka , styl życia , leczenie nie farmakologiczne po protezoplastyce stawu kolanowego i biodrowego

Staw kolanowy

PROFILAKTYKA

Leczenie nie farmakologiczne, profilaktyka :

Ø      Edukacja pacjenta

Ø      Zmiana stylu życia

Utrzymanie prawidłowej wagi ciała ; odpowiednie  odżywianie  ,  ćwiczenia , umiarkowana aktywność fizyczna , unikanie dużych obciążeń , unikanie ciężkiej pracy fizycznej.

Ø      Kinezyterapia

Ćw. wolne , ćw. w odciążeniu , ćw. w odciążeniu z dawkowanym oporem, relaksacja poizometryczna poprzedzona odpowiednim  masażem , ćwiczenia z oporem , ćwiczenia na rotatorach.

Ø      Fizykoterapia

Krioterapia , ciepłolecznictwo, laseroterapia, prądy interferencyjne, ultradźwięki , pole magnetyczne , masaż wodny  wirowy.

Ø      Zaopatrzenie ortopedyczne (laski , kule , wkładki , stabilizatory )

Stosuje się laski , kule w celu odciążenie kończyny , stabilizatory gdy występuje niestabilność stawu , wkładki do obuwia w celu wyrównania ewentualnych różnić w długości kończyn.

Staw biodrowy

Leczenie nie farmakologiczne , profilaktyka :

Ø      Edukacja pacjenta 

Ø      Zmiana stylu życia

Utrzymanie prawidłowej wagi ciała ; odpowiednie  odżywianie  ,  ćwiczenia , umiarkowana aktywność fizyczna , unikanie dużych obciążeń a jeżeli to nieuniknione ciężar powinien znajdować się jak najbliżej ciała w ręce po stronie „chorego” stawu , unikanie ciężkiej pracy fizycznej.

Nauka chodu o kulach łokciowych , trzymanie kuli po stronie przeciwnej do chorego stawu biodrowego , wchodzenie po schodach rozpoczynać zawsze kończyna  „ zdrowa „ a schodzenie w dół zawsze rozpoczynać kończyna „ chora „ .

Wszystkie prace kuchenne powinny być wykonywane na siedząco , przy pracach porządkowych należy używać sprzętu o przedłużonych rączkach .

Posługiwanie się przyrządami pomocniczymi np. szczypce do podnoszenia rzeczy z podłogi , lub do sięgania , łyżka do butów z przedłużona rączka , gąbka do mycia z wydłużoną rączka

Ø      Unikanie pozycji

Krzyżowania nóg, zakładania nogi na nogę – utrwalenie przykurczu zgięciowo -przywiedzionego , może doprowadzić do obluzowania protezy lub jej przemieszczenia.

Skrętów tułowia , obrotów na nodze operowanej , schylania się , schylania ze skręceniem tułowia, rotowania kończyny operowanej do wewnątrz -, może doprowadzić do obluzowania protezy lub jej przemieszczenia.

Siadania na niskich krzesłach , łóżkach , ; podczas siedzenia nie powinno się opierać rękami o kończynę operowana.

Ø      Odpowiednia pozycja

Kończyna operowana w lekkim zgięciu ok. 20 stopni i odwiedzeniu ok. 30 stopni . Leżenie na plecach z wałkiem ,  poduchą między nogami.

Leżenie na boku operowanym – kończyna operowana wyprostowana druga zgięta w stawie kolanowym , podłożona poducha wałek pod kolano nogi zgiętej .

Pozycja siedząca – stawy kolanowe znajdują się niżej niż stawy biodrowe ,  stosowanie krzesła z wysokim siedzeniem lub podkładanie  poduch. 

Pozycja na krześle - wyprostowana nie powinno pochylać się do przodu.

Wchodzenie do wanny – kd prosta w stawie kolanowym.

Powinno się jak najwięcej odpoczywać w pozycji leżenie na brzuchu podkładając pod niego poduszkę.

Ø      Nauka prawidłowego siadania i wstawania

    1. Należy zawsze wysuwać operowana KD do przodu

                2. W pierwszej kolejności należy przysunąć się blisko krzesła tak aby tyłem KD                  wyczuwać siedzisko

               3. Jedna ręką należy trzymać się balkonika, kuli a drugą ręką przenosimy na poręcz     krzesła

                4. Należy wysunąć operowaną KD w przód i usiąść

Ø      Dostosowanie mieszkania

Stosowanie specjalnych  podwyższonych siedzeń w wannach , przy toalecie , poręczy na ścianie w łazience , przy schodach .

Usunięcie małych dywaników, swobodnie leżących na podłodze .

Zaopatrzyć się w poduchy podwyższające siedzenie krzesła , twarde fotele , tapczany ,łóżko na odpowiedniej wysokości.

Źródła :

Małgorzata Paprocka – Borowicz , Marcin Zawadzki :

Fizjoterapia w chorobach układu ruchu