2008.03_PSpaw.pdf

Przegląd sPawalnictwa 3/2008

kacja osób

kacji

personelu

do napraw

uznany

PN-EN ISO 14001:2005, PN-N-18001:2004,

kacja spawaczy, zgrzewaczy metali i tworzyw sztucznych

certyfikacja systemów jakości w spawalnictwie wg normy

PN-EN ISO 3834:2007

kacja wyrobów

kacja

wyrobów na zgodno z dokumentami o

nymi

kowana w Polsce (nr 1433)

przez klienta

kacja wyrobów UDT-CERT

energetycznej, paliwowej, maszynowej, elektrotechniczne j i chemicznej

ponad 20000

katów od 1 maja 2004 roku

kacja do 11 dyrektyw

”UDT

kowany”

Akademia UDT

Wydawanie opinii dla wytwórcy energii elektrycznej w związku

z ubieganiem się o uzyskanie świadectwa z kogeneracji

10000 osób przeszkolonych w zakresie norm i przepisów prawnych,

Badania i ekspertyzy techniczne

kacji rmy, opracowywane

730 rzeczoznawców

laboratorium CLDT

weryfikacja maszyn

zgodnie z sugestiami klienta

w dyrektywie 89/655/EWG

UDT-CERT

Al. Jerozolimskie 136, 02-305 Warszawa, tel. 022 5722110, fax. 022 5722129

www.udt-cert.pl, e-mail: cert@udt.gov.pl

Przegląd sPawalnictwa 3/2008

Wydawca

FORUM SPAWALNIKÓW POLSKICH

Redakcja PRZEGLĄD SPAWALNICTWA

agenda wydawnicza siMP ul. Świętokrzyska 14a, 00-050 warszawa

tel./fax: (0-) 87 5 4, (0-) 336 4 79

e-mail: pspaw@ps.pl, http://www.pspaw.ps.pl

adres do korespondencji:

00-950 warszawa 1, skr. poczt. 56

Redaktor naczelny

MIESIęCZNIK NAUKOWO-TEChNICZNy AGENDA WyDAWNICZA SIMP

prof. dr hab. inż. Jerzy nowacki – Politechnika szczecińska

Zastępca redaktora naczelnego ds. naukowych

rok założenia 19 28

dawniej

prof. dr hab. inż. andrzej Klimpel – Politechnika Śląska

Zastępca redaktora naczelnego ds. wydawniczych

nr 3/2008

Pl issn 0033-2364

lXXX

mgr inż. irena wiśniewska

Redaktorzy działów

Spis treści – Contents

dr h.c. prof. dr hab. inż. leszek a. dobrzański – Politechnika Śląska

(Materiały);

dr h.c. prof. dr hab. inż. władysław Karol włosiński – Polska akademia

nauk (zaawansowane technologie);

dr hab. inż. zbigniew Mirski prof. Pwr – Politechnika wrocławska

(lutowanie i klejenie);

dr hab. inż. Jacek słania – instytut spawalnictwa (Praktyka spawalnicza);

dr inż. Kazimierz Ferenc – Politechnika warszawska (Konstrukcje spawane);

dr inż. gracjan wiśniewski – Urząd dozoru technicznego (Przepisy, normy,

szkolenia).

ExpoWelding ...............................................................................................

Jolanta Matusiak

Zagrożenia zdrowia spawaczy podczas spawania stali nierdzewnych

The health hazard of welders during welding of stainless steels .................

Krzysztof Nosek

Zasady zabezpieczenia przeciwpożarowego prac spawalniczych

Fire protection rules in welding processes ...................................................

Sebastian Kotecki, Jerzy Nowacki

Bezpieczeństwo i higiena pracy w procesie lutowania indukcyjnego

Occupational safety and health in inductive welding process .....................

XVI Miedzynarodowa konferencja „Spawanie w energetyce” .....................

Pierwsza Warmińsko-Mazurska Biesiada Spawalników .............................

Ryszard Szefler

Jak optymalnie zabezpieczyć dłonie przed zagrożeniami termicznymi? ....

Jacek Borowiec

Nowa technologia kompensacji zależności optycznej – ADC,

w automatycznym filtrze spawalniczym MOST V913 DS ADC ....................

Krzysztof Gora

WITT strzeże bezpieczeństwa .....................................................................

Jerzy Pawliński

Przyszłość spawalnictwa tkwi w zdrowiu pracowników ................................

Ryszard Pakos

Podstawowe zagrożenia, profilaktyka i ochrona w radiografii przemysłowej

Basic hazards, prophylaxis and protection in industrial radiography ...........

Grzegorz Padula, Adam Jastrzębski, Mieczysław Cenin

Co należy wiedzieć, aby bezpiecznie ciąć i spawać

What you must be familiar with to cut and weld safety.................................

Ryszard Pakos

Podstawowe środki bezpieczeństwa i wymagania bhp w badaniach

nieniszczących metodami penetracyjnymi i magnetyczno-proszkowymi

Elementary safety measures and OSH requirements

for non-destructive testing by penetration and magnetic-powder methods ..

Listy do redakcji............................................................................................

Lila Szczepańska

Bezpieczeństwo i higiena pracy przy spawaniu i cięciu materiałów

Occupational safety and health during welding and cutting

process of materials .....................................................................................

Barbara Tyburska-Tokarska

Posiedzenie Rady Programowej ,,Przeglądu Spawalnictwa” ......................

Andrzej Kolasa

Recenzja rocznika ,,Przeglądu Spawalnictwa” 2007.....................................

Informacje Wydawcy ...................................................................................

Sekretarz redakcji

mgr Barbara tyburska-tokarska

Przewodniczący Rady programowej

prof. dr hab. inż. Jan Pilarczyk – instytut spawalnictwa

Rada programowa

dr hab. inż. andrzej ambroziak prof. Pwr – Politechnika wrocławska

prezes Marek Bryś – Messer eutectic castolin sp. z o.o.

dr inż. Hubert drzeniek – euromat

dyrektor eugeniusz idziak – KwB Bełchatów sa

prof. dr hab. inż. andrzej Kolasa – Politechnika warszawska

prof. dr hab. inż. Jerzy Łabanowski prof. Pg – Politechnika gdańska

prezes Mirosław nowak – technika spawalnicza Poznań

prezes zbigniew Pawłowski – lincoln electric Bester

dr inż. Jan Plewniak – Prezes zg sekcji spawalniczej, Pol. częstochowska

dr inż. anna Pocica – Politechnika Opolska

prezes lesław Polak – esab Polska

prezes Jacek rutkowski – Kemppi Polska

prof. dr hab. inż. Jacek senkara – Politechnika warszawska

prezes andrzej siennicki – cloos Polska

prof. dr hab. inż. andrzej skorupa – akademia górniczo-Hutnicza Kraków

prof. dr hab. inż. edmund tasak – akademia górniczo-Hutnicza Kraków

mgr inż. włodzimierz Jacek walczak – linde gaz Polska

prezes Marek walczak – Urząd dozoru technicznego

dyrektor Jan wójcik – Polski rejestr statków

Redaktor techniczny

Michał dudziński

Skład i druk

skład i łamanie: redakcja „Przegląd spawalnictwa” aw siMP

druk: drukarnia Piotra włodarskiego – warszawa

Stała współpraca

Firmy prezentujące się w numerze

CLOOS Polska Sp. z o.o.

58-100 Świdnica

ul. Stawki 5,

www.cloos.pl

Grupa RYWAL RHC

Toruń

ul Polna 140 B,

tel. (052) 66 93 800

INSTYTUT SPAWALNICTWA

44-100 Gliwice

ul. Bł. Czesława 16/18,

www.is.gliwice.pl

KEMPPI Sp. z o. o

05-091 Ząbki

ul. Piłsudskiego 2,

www.kempi.com

Linde Gaz Polska Sp. z o.o.

31-864 Kraków

Al. Jana Pawła II 41a,

www.linde-gaz.pl

ROBOD S.A.

80-017 Gdańsk

ul. Trakt św. Wojciecha 223/225,

www.robod.pl

3M POLAND Sp. z o. o.

05-830 Nadarzyn

Al. Katowicka 117,

www.3m.pl

Urzad Dozoru Technicznego

02-305 Warszawa,

Al. Jerozolimskie 136,

www.udt-cert.pl

WiTT Polska Sp. z o. o.

54-204 Wrocław

ul. Legnicka 62,

www.wittgas.com

Przegląd sPawalnictwa 3/2008

W dniach od 21 do 23 października 2008 roku

w Centrum Targowo-Wystawienniczym Expo Silesia odbędą się

Międzynarodowe Targi Spawalnicze ExpoWELDING 2008

oraz

Międzynarodowe Targi Metali i Stali STEELMET 2008

Organizatorem – odbywających się w dwuletnim cyklu targów

– jest spółka Kolporter EXPO

Na targach ExpoWELDING swoją ofertę zaprezentują

producenci i dystrybutorzy urządzeń i osprzętu do: spawania

i napawania, spajania, cięcia, zgrzewania, firmy oferujące

gazy spawalnicze, sprzęt kontrolno-pomiarowy i sterujący.

Jednym słowem wszystko to, co wiąże się z szeroko pojętym

spawalnictwem. Dodatkowo na targach zostaną wydzielone

ekspozycje specjalne:

Wentylacja i Klimatyzacja oraz Bezpieczeństwo Pracy.

Partnerem wystawy jest Instytut Spawalnictwa z Gliwic -

organizator konferencji naukowo-technicznej nt.: „Nowoczes-

ne Spawalnictwo”. Jubileuszowa, 50. konferencja poświęco-

na będzie najistotniejszym problemom branży spawalniczej.

Udział w niej zapowiedziało kilkuset specjalistów zarówno

z Polski, jak i z zagranicy.

Już teraz, 8 miesięcy przed targami, można śmiało mó-

wić, że to będą największe targi branży spawalniczej w Pol-

sce. Swoją obecność na targach – rezerwacją 2500 m 2 stoisk

– potwierdzili najważniejsi liderzy rynku. Biorąc pod uwagę

ogromne zainteresowanie wystawą, śmiało można przypusz-

czać, iż ponownie na Śląsku powstanie impreza spawalnicza

z silną marką. Targom ExpoWELDING towarzyszyć będą

Międzynarodowe Targi Metali i Stali STEELMET.

Impreza poświecona przemysłowi metali nieżelaznych

i branży stalowej ma na celu przedstawienie tych dziedzin

jako bardzo nowoczesnej gałęzi przemysłu oraz uświa-

domienie, jak powszechne jest zastosowanie stali i metali

w naszym codziennym życiu. Zwiększenie w ostatnich latach

zapotrzebowania na te surowce w budownictwie, drogowni-

ctwie, jak i perspektywy EURO 2012 zwiastują rozwój bran-

ży, co pomyślnie rokuje targom STEELMET.

Potencjalnymi odbiorcami targów STEELMET są niemal

wszystkie dziedziny przemysłu, począwszy od budowlanego,

maszynowego i transportowego, poprzez sektor AGD, spo-

żywczy, aż do precyzyjnej branży medycznej.

Targi STEELMET i ExpoWELDING odbędą się w no-

woczesnym, doskonale skomunikowanym Centrum Targo-

wo-Wystawienniczym Expo Silesia – bezpośrednia bliskość

dwóch lotnisk międzynarodowych, autostrady, dróg szybkie-

go ruchu i ogromnej aglomeracji przemysłowej, już na starcie

dają Expo Silesia pozycję targowego lidera w południowej

Polsce. Jesteśmy przekonani, że wszyscy targowi Goście

będą zadowoleni z pobytu w Centrum Expo Silesia – ośrodku

spełniającym oczekiwania nawet najbardziej wymagających

Wystawców.

Zapraszamy

Kontakt:

ExpoWELDING 2008

STEELMET 2008

Marta Wesołowska - Dyrektor Projektu

tel. (032) 78 87 507, fax (032) 78 87 503, kom. 510 031 691

e-mail: expowelding@kolporter.com.pl

Małgorzata Sosna - Dyrektor Projektu

tel. 032 78 87 511, fax 032 78 87 526, kom. 510 031 690

e-mail: steelmet@kolporter.com.pl

Przegląd sPawalnictwa 3/2008

Jolanta Matusiak

Zagrożenia zdrowia spawaczy

podczas spawania stali nierdzewnych

the health hazard of welders

during welding of stainless steels

Streszczenie

Abstract

Spawanie metali określane jest jako proces 3D: dirty

(ang.) – brudny, dusty (ang.) – zapylony, dangerous (ang.)

– niebezpieczny i szkodliwy dla zdrowia. Przy spawaniu

materiały podstawowe i dodatkowe oraz procesy fizyko-

chemiczne związane z temperaturą i promieniowaniem

UV są źródłem dymu spawalniczego, w którego skład

wchodzą cząstki stałe (pył spawalniczy) oraz gazy. W pyle

spawalniczym powstającym przy spawaniu stali nierdzew-

nych występują znaczące ilości pierwiastków charaktery-

stycznych dla tych materiałów: zwłaszcza chromu i niklu,

które powodują szczególne zagrożenie dla zdrowia spa-

waczy. Niektóre związki chemiczne chromu i niklu zostały

zaliczone do substancji o udowodnionym działaniu kance-

rogennym.

The welding processes are identified as dirty, dusty

and dangerous process. The base materials, welding

consumables materials and physical and chemical phe-

nomena, which are connected with high temperature and

UV radiation, are emission source of welding fumes. The

particulate solids and various gases are included in wel-

ding fumes. During welding of stainless steels the forming

welding fume includes the significant amount of typical

of stainless steels elements, mainly chromium and nickel.

These elements cause particular health hazard of welders.

Some chemical compounds of chromium and nickel are

classified as carcinogenic pollutants.

Wstęp

nuklearnej lub kosmicznej. Główne gałęzie przemysłu, usze-

regowane według stopnia wykorzystania stali odpornych na

korozję na różne konstrukcje, są następujące:

– przemysł chemiczny, paliw płynnych i gazowych,

– przemysł energetyczny,

– przemysł celulozowy i papierniczy,

– przemysł spożywczy,

– przemysł stoczniowy (zbiornikowce),

– budownictwo i architektura,

– ochrona środowiska.

Stale nierdzewne są materiałem wyjątkowo trwałym i prak-

tycznym, a jednocześnie szlachetnym. Dzięki różnorodności

gatunków i rodzajów powierzchni oraz szerokiej palecie pro-

duktów są w stanie spełnić wzrastające wymagania stawiane

materiałom budowlanym i wykończeniowym przez architektów

oraz dekoratorów wnętrz. Pełne wykorzystanie zalet stali nie-

rdzewnych możliwe jest tylko przy właściwym doborze techno-

logii spawania, materiałów dodatkowych i urządzeń spawal-

niczych. Parametry technologiczne i materiałowe spawania

stali nierdzewnych decydują o przebiegu i wynikach spawania,

w tym również o tworzeniu substancji pyłowych i gazowych

szkodliwych dla zdrowia ludzi i dla środowiska [5]. Obecnie

uważa się, że procesy spawalnicze są najbardziej rozwiniętą

technologią łączenia powszechnie wykorzystywaną przy wy-

twarzaniu wyrobów ze stali nierdzewnych. Znajdują one zasto-

sowanie do łączenia przeważającej większości gatunków stali

nierdzewnych, całego zakresu grubości – od poniżej jedne-

go, do setek milimetrów oraz wszystkich dostępnych postaci:

blach, taśm, kształtowników drutów, rur, również odlewów.

Stale nierdzewne to szeroka i zróżnicowana grupa stopów

żelaza z węglem i innymi pierwiastkami, których wspólną ce-

chą jest odporność na korozję zarówno chemiczną jaki i elek-

trochemiczną w środowisku kwasów, zasad i roztworów soli

[1]. Pierwsze stale odporne na korozję zostały wprowadzone

do praktyki przemysłowej w 1913 roku i od tego momentu na-

stąpił wzrost wielkości ich produkcji oraz dynamiczny rozwój

pod względem liczby gatunków z uwzględnieniem zarówno

ich właściwości, a także coraz lepszego dostosowania cha-

rakterystyk do różnych warunków eksploatacji [2, 3]. Obecnie

światowa roczna produkcja stali nierdzewnych przekracza 28

mln ton (rok 2006), co daje ok. 2% udziału w całkowitej pro-

dukcji stali [4]. Występuje też systematyczny wzrost produkcji

stali nierdzewnych w skali 5÷8% rocznie. Związane jest to

z rosnącym zapotrzebowaniem przemysłu i gospodarki świa-

towej między innymi na urządzenia i instalacje do ochrony

środowiska.

W stosunkowo krótkim czasie stale nierdzewne stały się

materiałem niezbędnym w wielu różnych gałęziach prze-

mysłu. Praktyczne ich wykorzystanie obejmuje zarówno

przedmioty codziennego użytku, urządzenia i instalacje prze-

mysłowe, jak i środki transportu, a także obiekty inżynierii

Dr inż. Jolanta Matusiak – Instytut Spawalnictwa

w Gliwicach.

Przegląd sPawalnictwa 3/2008

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: