2006.08_PSpaw.pdf

MIESIĘCZNIK NAUKOWO-TECHNICZNY

Rok założenia 1928 PLISSN 0033-2364 Index 37125 Cena 14,- zł Nr 8/2006

��

� � � ��

��

Wydawca

F O R U M S P A W A L N I K Ó W P O L S K I C H

Redakcja „PRZEGLĄD SPAWALNICTWA”

Agenda Wydawnicza SIMP

ul. Świętokrzyska 14a, 00-050 Warszawa

tel./fax: (0-22) 827 25 42, (0-22) 336 14 79

e-mail: pspaw@ps.pl, www.pspaw.ps.pl

adres do korespondencji:

00-950 Warszawa 1, skr. poczt. 56

Redaktor naczelny

MIESIĘCZNIK NAUKOWO-TECHNICZNY AGENDA WYDAWNICZA SIMP

prof. dr hab. inż. Jerzy Nowacki

Zast ę pca redaktora naczelnego

rok założenia 1928

dawniej

mgr inż . Ire na Wi śniew ska

Redaktorzy działów

prof. dr hab. inż . Je rzy Dziu biń ski ,

prof. dr hab. inż. Włodzi mierz Wal czak ,

prof. dr hab. inż. Wła dy sław Wło siń ski .

Nr 8/2006

PLISSN 0033-2364

LXXVIII

S P I S T R E Ś C I

ARTYKUŁY GŁÓWNE

Sekretarz redakcji

3 Wł odzimierz Walczak

Prace badawcze realizowane w Katedrze Technologii Materiałów

Maszynowych i Spawalnictwa Politechniki Gdańskiej

10 Pr zemysław Cukrowski, Jerzy Nowacki

Naprawa zbiorników i kotłów ciśnieniowych

18 Zb igniew Szefner

Rozważania nad zaleceniami doboru wydatku gazu osłonowego

23 Kr zysztof Rosochowicz, Dariusz Duda

Technologie spawalnicze w okrętownictwie

WYWIADY

mgr Magdalena Brzuszkiewicz

Redaktor

inż . Barbara Akszak-Okińczyc

Rada programowa

przewodniczący

prof. dr hab. inż . An drzej Za jąc

prof. dr hab. inż. Piotr Ada miec, doc. dr inż. Henryk

Grzy bow ski, prof. dr hab. inż. An drzej Klim pel,

dr inż. Le sław Kry nic ki, prof. dr hab. inż. Jerzy Nowacki,

mgr inż. Andrzej Ra doń, mgr inż. Ma rek Sa per ski,

dr inż. Jan Sit ko, prof. dr hab. inż. An drzej Sko ru pa,

prof. dr hab. inż. Ed mund Tasak, prof. dr hab. inż. An drzej

We roń ski, mgr inż. Jan Wój cik.

Je rzy Nowacki

Jubileusz Spotkań Spawalników Wybrzeża i Szczecińskich

Seminariów Spawalniczych

ARTYKUŁY PROMOCYJNE

2 3M - Innowacyjne narzędzia ścierne firmy 3M

Współpracują

25 Li nde Gas - TIG kontra PLAZMA

dr inż . Jan Plewniak – prezes Za rzą du Głów nego

Sek cji Spa wal ni czej SIMP,

dr inż . Edward Do baj – prezes Za rzą du Głów ne go

Pol skie go To wa rzy stwa Spa wal ni cze go.

28 RO BOD S.A. - Jak skutecznie i optymalnie dokonać doboru

odzieży i rękawic ochronnych dla spawaczy?

30 AB ICOR BINZEL - Technika Spawalnicza Sp. z o.o.

31 Wi tt Gasetechnik - Technika zabezpieczeń gazowych

Druk i skład

P.H. Z

Spółka Jawna, Szczecin

Nakład do 2000 egz.

32 3 M Welding - Automatyczne przyłbice spawalnicze mają 30 lat

34 Li ncoln Electric Europe - POWERTEC 280C, 350C, 420C Pro.

IDEALARC CV 420&CV505. POWERTEC 300, 360, 420 i 500S, LF22,

24 i 24 Pro

40 FI GEL - Wsparcie dla nadzoru i spawaczy

Nowy partner handlowy

42 ES AB - Urządzenie do spawania metodą TIG, prądem stałym

DC/PULS. Urządzenie do profesjonalnego spawania metodą TIG

wszystkich materiałów. Wysoce wydajne półautomaty spawalnicze

przeznaczone do spawania metodą MIG/MAG i MMA, wyposażone

w funkcję Qset TM

48 CL OSS Polska Sp. z o.o.

INFORMACJE DLA CZYTELNIKÓW

Ar ty ku ły opu bli ko wa ne w „ Prze glą dzie Spa wal nic twa“

są tłu ma czo ne na ję zyk an giel ski i za miesz cza ne

w cza so pi śmie We lding In ter na tio nal wy da wa nym

przez Wo odhe ad Pu bli shing Ltd. (Wiel ka Bry ta nia)

na mo cy pod pi sa ne go po ro zu mie nia o wza jem nej

współ pra cy.

Zamówienia na ogłoszenie prosimy kierować

bezpo ś rednio do redakcji. Informacji o cenach

ogłoszeń udziela redakcja, gdzie również można

nabywać egzemplarze archiwalne. Redakcja nie

odpowiada za treść ogłoszeń i nie zwraca materiałów

nie zamówionych. Zastrzegamy sobie prawo skracania

i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów.

9 W arunki prenumeraty

48 O głoszenia w Przeglądzie Spawalnictwa, Wskazówki dla autorów

P.P.H. ZAPOL Dmochowski, Sobczyk

Innowacyjne narzędzia ścierne firmy 3M

Firma 3M może zaproponować całą gamę produktów do usuwa-

nia spawów, oczyszczania czy też zacierania rysy w jednym kroku po

zgrubnym szlifowaniu. Materiały te można stosować z dużym powo-

dzeniem zarówno do stali nierdzewnej, jak również do stali konstruk-

cyjnej.

Bez wątpienia najpopularniejszym narzędziem na rynku jest

szliﬁerka kątowa, dokładniej elektryczna szliﬁerka kątowa. Mnogość

zastosowań, możliwość wywarcia dużego nacisku, prędkość pozwa-

lająca na zastosowanie agresywnych materiałów ściernych, to tylko

niektóre cechy powszechnego produktu. Powszechnego, bo dostęp-

nego w każdym sklepie.

Dyski szliﬁerskie do agresywnej pracy szlifowania, ukosowania,

usuwania spawów i nadlewek. Są to popularne dyski zespolone typu

„ﬂex”, w charakterystycznym kolorze zielonym, ze specjalną pod-

kładką tłumiącą drgania. Produkt nazywa się Green Corps.-elastyczny

i agresywny. Ziarnistość P36 lub delikatniejsza P80, najbardziej po-

pularne średnice 125 mm i 178 mm, grubość 3 mm.

Następnym narzędziem do agresywnej obróbki są dyski lamelko-

we, zwane listkowymi. Firma 3M ma pełną ofertę wyboru ziarnistości

średnicy oraz minerału, dedykowane do stali nierdzewnej lub stali

konstruktywnej. Najbardziej popularny materiał z tej grupy to 947D w

charakterystycznym marchewkowym kolorze, dostępny w granulacji

P-40, P-60 i P-80 orazśrednicy 125mm i 178 mm.

Kolejnym narzędziem do wstępnej obróbki jest dysk ﬁbrowy prze-

znaczony także na szliﬁerkę kątową. Przy zakupie dysku ﬁbrowego

należy pamiętać o żebrowanej podkładce z tworzywa sztucznego, do

której mocujemy dysk. Podkładka 3M dzięki swojej sztywnej i żebro-

wanej konstrukcji w połączeniu z ﬁbrą z ziarnem kubitronowym działa

bardzo szybko i agresywnie - usuwa nawet duży spaw w jednym kro-

ku, dodatkowo użebrowanie powoduje szybkie odprowadzenie ciepła,

dzięki czemu zmniejszamy ryzyko przegrzanie materiału.

Jest to bardzo uniwersalne narzędzie, dzięki bardzo dużej rozpię-

tości granulacji (od P-24 do P-120) oraz doboru średnicy jak również

przeznaczenia, czyli dopasowania minerału do rodzaju stali (nie-

rdzewnej, konstrukcyjnej).

Warto w tym miejscu opisać ogólną charakterystykę ww. narzę-

dzi, które zawierają zmodyﬁkowany minerał tlenek glinu Cubitron.

Cubitron dzięki swojej unikalnej budowie jest zbudowany z wielu

pojedynczych ziarenek, które podczas pracy skrawania szybko po

stępieniu odpadaja odkrywając nowe ostre krawędzie następnych

ziarenek, co zapewnia szybką i agresywną pracę. Ponadto każdy ww.

materiał zawiera dodatek chłodzący, który obniża temperaturę pod-

czas szlifowania.

Dyski sprasowane EXL. Najlepszy na rynku produkt do doszli-

fowywania spoin pachwinowych, ale także gratowania, oczyszczania

i zacierania rys po dyskach ﬁbrowych. Nie przebarwiają, nie przeszli-

fują, a jest to bardzo ważne przy usuwaniu bardzo delikatnych spawów

na cienkich blachach, nie pokaleczą sąsiadującej powierzchni. Szli-

fowanie i polerowanie w jednym ruchu! Dzięki przestrzennej budowie

materiałem tym trudno przegrzać obrabiany detal a nie zapominając

o tym, ze jest to włóknina można je samemu dowolnie formować.

Prawdopodobnie szliﬁerka kątowa jest najchętniej używanym na-

rzędziem do wszelkich prac związanych z usuwaniem nadmiaru meta-

lu na spoinach, krawędziach a także do oczyszczania i wyrównywania

powierzchni. Nie zawsze jednak da się podejść kątówką ze względu na

wąski dostęp do połączonych elementów. Często również mamy do

czynienia z wykończeniem „na rysę”, niezależnie od tego, czy proﬁl

był pierwotnie zakupiony w wersji szlifowanej, czy też zimnowalco-

wanej.

W przypadku konieczności nadania końcowego wzdłużnego szlifu

bezsensem wydaje się używanie dwóch różnych narzędzi do obróbki

tego samego kawałka płaskownika lub proﬁlu. Chętniej skłaniamy się

wtedy w kierunku napędów pasków ściernych, oponek lub… materia-

łów ściernych na trzpieniu, najczęściej 6 mm.

Wśród kilku najpopularniejszych form narzędzi ściernych obec-

nych na rynku „od zawsze” i dostępnych w każdym dosłownie sklepie

metalowych, są ściernice trzpieniowe do mocowania na szliﬁerkach

prostych o obrotach nieprzekraczających 9000 obr/min. Trzpieniówki

występują w trzech najpopularniejszych średnicach: 40, 60,80 i 100

mm. Wydaje się, że ziarnistość P60 jest najgrubszą z zalecanych

w takiej formie, jako iż w wypadku wskazania do agresywniejszego

zdzierania metalu powinno się raczej użyć szliﬁerki kątowej lub pasa

ściernego. Szczególnie godne polecenia są szczotki z kubitronowego

płótna ściernego w najpopularniejszych ziarnistościach P60 i P80.

Cubitron, którego zalety poznali już użytkownicy popularnych, ma-

łych dysków ﬁbrowych Roloc™, cechuje się specyﬁcznym procesem

kruszenia, pozostając dłużej dużym, twardym i ostrym. Użytkownicy

korundowych szczotek P60 zostają zaskoczeni efektami pracy drob-

niejszym ziarnem P80 szczotek 3M947D.

Dla tych, którzy potrzebują usunąć szlif po „zbieraniu” ziarnisto-

ścią P60 lub P80 a chcą pozostawić wyraźną, acz delikatną rysę po-

lecamy szczotki z włókniny C&S. Czarna włóknina za pomocą węglika

krzemu drapieżnie wybiera resztki wtórnego gradu po szlifowaniu

i zagładza powierzchnię nadając miłego połysku, charakterystyczne-

go dla każdej włókniny Scotch Brite™.

W dalszym ciągu opcją do agresywnego szlifowania pozostają

trzpieniówki z włókniny sprasowanej. Półelastyczne kółka w ziarnisto-

ści MED nie tylko oczyszczają, ale i lekko podbierają powierzchnię

metalu. Doskonałe do delikatnego poprawiania kształtu i gratowania.

Ziarnistość FIN niezmiennie pozostaje rewelacyjną jako mocno pole-

rująca przy minimalnej zdolności wyciągania rys i wżerów.

Dla zwolenników szliﬁerki prostej lub jej substytutu, praktycznie

używanego w pracy, jest jeszcze jedno narzędzie średnicy 75 mm

lub 150 mm. Wykonane w technologii Bristle™ szczotki wąsikowe

z miękkich włosków żywicznych wypełnionych ścierniwem. Fanta-

styczne produkt o zdumiewających właściwościach czyszczących.

Występują w ziarnistościach od P36 do 1 µm. Niech nie zwiedzie

nowicjuszy, jednak nominalna ziarnistość! Szczotki pozostawiają

chropowatość o wiele, wiele niższą, niż by to wynikało z porównania

efektów pracy materiału nasypowego. Rewelacyjny produkt znany już

w Europie od roku w postaci szczotek o większych wymiarach. Inno-

wacyjność – coś, z czego słynie tylko ﬁrma 3M.

PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 8/2006

Prace badawcze realizowane w Katedrze Technologii Materiałów

Maszynowych i Spawalnictwa Politechniki Gdańskiej

Niniejsza publikacja ma na celu prezentację prac naukowo

-badawczych prowadzonych aktualnie w Katedrze Technologii

Materiałów Maszynowych i Spawalnictwa Politechniki Gdańskiej.

Prezentacja obejmie tytuły robocze prac, nazwiska prowadzących

oraz krótkie opisy uwzględniające zaawansowanie badań i dalsze

zamierzenia.

Badania procesów wytwarzania i przetwórstwa

blach zgrzewanych wybuchowo

– prof. Włodzimierz Walczak

Prace nad zgrzewaniem wybuchowym metali zostały

zapoczątkowane w Katedrze Spawalnictwa PG w 1962 r. Kontynuacją,

wymienionej działalności badawczej, są realizowane obecnie

doświadczenia z zakresu technologii wytwarzania i łączników do

spawania stopów aluminium ze stalą, a także badania wpływu podłoża na

jakim przeprowadzane jest zgrzewanie na budowę i własności połączeń

zgrzanych wybuchowo oraz badania porównawcze prób ścinania ASTM

i GOST stosowanych do blach platerowanych wybuchowo.

W odniesieniu do łączników stwierdzono, że ze względu na

małą odporność łączników stal-Al-AlMg4,5 na działanie wysokich

temperatur, konieczne jest wprowadzenie dodatkowej przekładki z

innych materiałów. Materiałami takimi mogą być: tytan, nikiel lub

miedź. Podjęto próby zgrzewania wybuchowego wymienionych metali

ze stalą okrętową i aluminium. Uzyskane połączenia poddano badaniom

wpływu temperatury wyżarzania (15 min w zadanej temperaturze) na

wytrzymałość połączeń na odrywanie. Wyniki badań przedstawiono

w formie wykresów (rys.1). Wyniki te, przy spełnionych pozostałych

warunkach wytrzymałościowych, w sposób jednoznaczny wskazują, że

zastosowanie przekładki z blachy tytanowej w istotny sposób poprawia

własności użytkowe łączników.

Dalsze badania w zakresie tej tematyki, prowadzone przy

współpracy z firmą EXPLOMET, są w toku [1] i zostały ukierunkowane

na wytwarzanie i badania własności łączników z przekładką tytanową.

W obszernych badaniach [2] wpływu podłoża na budowę i

własności połączeń zgrzewanych wybuchowo stwierdzono, że w

warunkach poligonowych, podłoże (stal, grunt, piasek, powietrze,

woda, gips) na jakim przeprowadzane jest zgrzewanie nie wpływa

na wymiary fal zmierzonych na przekroju wzdłużnym połączenia oraz

na jego wytrzymałość, (tabl. I). Wpływ powierzchni kontaktowych

płyty platerowanej i podłoża na budowę połączeń zgrzewanych

wybuchowo uwidacznia się jedynie w przypadku, gdy płyta platerowana

ma „idealny” kontakt ze stalową płytą podłoża, przy czym proces

zgrzewania przebiega w tym przypadku tak, jak gdyby zwiększona

została grubość płyty platerowanej o grubość stalowej płyty podłoża

Prof. dr hab. inż. Włodzimierz Walczak, Kierownik Katedry Technologii

Materiałów Maszynowych i Spawalnictwa Politechniki Gdańskiej (jednostki

współorganizującej Spotkania Spawalników Wybrzeża)

Rys. 1. Wykresy zależności wytrzymałości na odrywanie R o od temperatury

nagrzania T o

(g 2 →∞ ). Ta ostatnia teza została jedynie częściowo potwierdzona

i wymaga dodatkowych prób, które są w trakcie realizacji.

Do oceny własności mechanicznych połączeń zgrzanych

o ) połączeń

stali St3S/St0S (g 1 =6 mm, g 2 =2 mm) zgrzanych na różnych podłożach

materiałem wybuchowym o prędkości detonacji D=2400 m/s i wysokości

warstwy H=60 mm [2]

γ i A) oraz wytrzymałość na odrywanie (R

Prof. dr hab. inż. Włodzimierz Walczak jest kierownikiem Katedry Technologii

Materiałów Maszynowych i Spawalnictwa w Politechnice Gdańskiej

PRZEGLĄD SPAWALNICTWA 8/2006 3

– prof. Włodzimierz Walczak

–

nagrzania T połączeń aluminium ze stalą, miedzią, niklem i tytanem w

łącznikach zgrzanych wybuchowo

Tablica I. Parametry fal ( γ i A) oraz wytrzymałość na odrywanie (R

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: