Cierpienia młodego Wertera - opracowanie.txt

(26 KB) Pobierz
Cierpienia młodego Wertera: Geneza


Na powstanie dzieła miały wpływ wydarzenia z przeszłości Goethego.

We wrześniu 1772 roku wyjechał do Wetzlaru, gdzie poznał Charlotte Buff, która była pierwowzorem postaci Lotty oraz jej narzeczonego Johanna Christiana Kestnera - powieściowego Alberta. Dziewczyna zrobiła na nim ogromne wrażenie, aż się w niej zakochał. Jednak panna Buff nie odwzajemniała jego uczuć. Wtedy autor „Cierpień młodego Wertera” postanowił wyjechać bez pożegnania. Gdy wracał, zatrzymał się u pisarki Zofii von La Roche i zakochał się w jej szesnastoletniej córce, Maksymilianie. Niebawem dotarły do niego smutne wieści o samobójstwie jego przyjaciela Carla Wilhelma Jerusalema. Zastrzelił się pistoletem pożyczonym od Kestnera z powodu nieszczęśliwej miłości do zamężnej kobiety.

Wkrótce ukazały się „Cierpienia młodego Wertera”. Kestnerowie poczuli się dotknięci wykorzystaniem ich prywatnej historii w powieści. Nawet zerwali kontakty z pisarzem. Powieść powstała w ciągu dwóch miesięcy- lutego i marca 1774 roku.


Cierpienia młodego Wertera: Czas, miejsce akcji



Dzieło składa się z dwóch części oraz noty zatytułowanej Wydawca do czytelników. Akcja w pierwszej części toczy się od 4 maja 1771 do 10 września 1771 roku. Część druga zaś od 20 października 1771 do 14 grudnia 1772 roku.

Miejsce akcji zostało precyzyjnie opisane przez Goethego. Rzecz dzieje się w miejscowości Wahlheim, która

„Położona jest bardzo uroczo na wzgórzu, a dotarłszy ścieżyną na jego szczyt za wioską, można objąć spojrzeniem całą dolinę”.

W powieści tej pojawiają się również nazwy innych miejsc, ale znane są zaledwie z pierwszych liter, np. St., D. lub są całkiem zaszyfrowane***.


Cierpienia młodego Wertera: Plan wydarzeń



1. Pojawienie się Wertera w okolicach Wahlheim.
2. Przyjaźń z dziećmi nauczyciela i parobkiem.
3. Ujrzenie Lotty.
4. Bal.
5. Werter i Lotta odwiedzają proboszcza.
6. Wielkie uczucie Wertera do Lotty
7. Powrót Alberta.
8. Werter chce opuścić Wahlheim.
9. Rozmowa Wertera i Alberta o samobójstwie.
10. Ostatnie spotkanie młodzieńca z Lottą i Albertem.
11. Wyjazd Wertera.
12. Praca Wertera w poselstwie.
13. Znajomość Wertera z panną von B. i hrabim C.
14. Werter dowiaduje się o ślubie Alberta i Lotty
15. Werter rezygnuje z pracy w poselstwie.
16. Podróż w rodzinne strony.
17. Wizyta Wertera u księcia.
18. Powrót do Wahlheim.
19. Wiadomość o śmierci najmłodszego synka nauczycielki.
20. Spotkanie z parobkiem i wiadomość o tym, że został wyrzucony z pracy u wdowy.
21. Śmierć proboszcza i wycięcie orzechów rosnących obok plebani.
22. Bohater poznaje Henryka – parobka, który kiedyś kochał się w Lotcie.
23. Werter decyduje się na samobójstwo.
24. Lotta prosi Wertera, aby nie odwiedzał jej.
25. Ostatnie spotkanie Wertera i Lotty.
26. Werter pisze list pożegnalny do ukochanej.
27. Albert pożycza Werterowi pistolety.
28. Samobójstwo Wertera.



Cierpienia młodego Wertera: Cierpienia młodego Wertera jako powieść epistolarna



Powieść epistolarna, to inaczej powieść w listach. Gatunek ten rozpowszechnił się w XVII i XIX wieku. Tą formą wypowiedzi posługiwali się wtedy między innymi S. Richardson i J.J. Rousseau. W gatunku tym list jest elementem konstytutywnym powieści, służy przede wszystkim wyrażeniu wewnętrznych rozterek jednego lub kilku bohaterów. Dzięki temu powieść w listach skłaniała się coraz bardziej ku pogłębionej analizie psychologicznej głównych postaci. W Cierpieniach młodego Wertera każdy list opatrzony jest datą.

Księga pierwsza obejmuje listy od 4 maja 1771 roku do 10 września 1771 roku. Księga druga – listy od 20 października 1771 roku do 9 grudnia 1772 roku. Oprócz tego w części zatytułowanej „Wydawca do czytelnika” znajdują się jeszcze listy z 12, 14 i 20 grudnia 1772 oraz list do Lotty , który Werter napisał w ostatnich dniach życia. Księga druga zawiera ponadto fragmenty „Pieśni Osjana”, czytane przez Wertera Lotcie podczas ich ostatniego spotkania.

Listy te skłaniają czytelnika do refleksji, dają obraz psychologiczny bohaterów powieści. Dzięki nim możemy bezpośrednio śledzić przeżycia i losy głównego bohatera, a także zanalizować jego postępowanie. Z listów dowiadujemy się również o najskrytszych marzeniach i tajemnicach bohatera. Korespondencja, jaką Werter prowadzi z Wilhelmem, staje się szczegółową analizą motywów postępowania głównego bohatera, od momentu zakochania się w Lotcie począwszy, na jego samobójczej śmierci skończywszy.



Cierpienia młodego Wertera: Charakterystyka Wertera



WERTER - młody poeta i malarz. Przyjeżdża do małego miasteczka, aby uregulować sprawy spadkowe swojej matki.
Pewnego dnia poznaje miejscowego książęcego komisarza i jego rodzinę, a wśród niej Lottę. Zakochuje się w niej i nie chce przyjąć do wiadomości, że jest zaręczona z Albertem. Widując ją codziennie:

„Przeżywam dni tak szczęśliwe, jakie Bóg chowa dla swych świętych(...) jeszcze nigdy moje odczuwanie natury, każdego kamyczka, każdej trawki, nie było pełniejsze i głębsze”


Kiedy wraca narzeczony Lotty, Werter wyjeżdża do innego miasta i tam rozpoczyna pracę w poselstwie, ale to zajęcie nie daje mu satysfakcji. Wciąż wspomina minione dni, wie, że ciągle jest zakochany i rozpacza na wiadomość o ślubie ukochanej.

Po prawie dziesięciu miesiącach nie wytrzymuje rozstania i przyjeżdża, aby zamieszkać w sąsiedztwie i móc ją widywać. Widok jej i małżonka sprawia, że Werter popada w coraz większą depresję. Sytuacja dla trojga staje się coraz trudniejsza. Postanawia popełnić samobójstwo, obsesyjnie analizuje swoje stany psychiczne:

„od tygodnia jestem bez przytomności. Oczy moje są pełne łez”.
Udając, że chce się pożegnać przed rzekomą podróżą, odwiedza Lottę, mimo jej zakazu i , nie mogąc się opanować, porywa Lottę w ramiona. Ta nie zezwala mu na dalsze odwiedziny. Werter więc pisze do niej przejmujący pożegnalny list. Nocą, ubrany w niebieski frak i żółtą kamizelkę, strzela sobie w głowę, ale jego agonia trwa potem dwanaście godzin. Umiera w przeddzień wigilii Bożego Narodzenia.

Werter to człowiek zbuntowany przeciwko przesądom stanowym i obowiązującemu kodeksowi moralnemu, przesadnie uczuciowy, nieszczęśliwie zakochany, pesymista, zniechęcony do życia. Był wzorem dla modnego w literaturze romantycznej bohatera typu werterowskiego. Wierzył w miłość doskonałą, idealizował wybrankę swego serca, jej zalety podnosił niemalże do rangi boskiej.



Cierpienia młodego Wertera: Pozostali bohaterowie: Szarlota S (Lotta), Albert, Komisarz S., Poseł, Wilhelm , Córka nauczyciela, Parobek, Henryk, Panna von B., Hrabia C., Książę *




Szarlota S. (Lotta) – była córką komisarza książęcego i narzeczoną Alberta. To w niej bez pamięci zakochał się Werter. Była piękną kobietą, dobrą i opiekuńczą. Po śmierci matki sprawowała opiekę nad młodszym rodzeństwem. Interesowała się literaturą, muzyką i tańcem. Grała na fortepianie. Przyjaźniła się z Werterem, lubiła spędzać z nim czas, ale z biegiem czasu spostrzega, że ten zakochał się w niej i wcale się z tym nie krył.

Albert – był narzeczonym Lotty, z którą później się ożenił. Rozsądny, pracowity:

„dzielny, kochany chłop, którego nie można nie lubić”.
Tolerancyjny i wyrozumiały dla przyjaźni narzeczonej i Wertera. Początkowo darzył gościa sympatią, ale gdy ten natarczywie odwiedza ich w domu, zmienia do niego stosunek i zaczyna traktować z pogardą.

Komisarz S. – ojciec Lotty, wdowiec, wychowujący dziewięcioro dzieci. Bardzo ceni Wertera.

Poseł – pracodawca Wertera. Pedantyczny i wiecznie niezadowolony z jego pracy. W pewnym momencie Werter nie wytrzymuje jego uwag i składa dymisję.

Wilhelm – adresat listów Wertera, przyjaciel, z którym od dzieciństwa byli nierozłączni. Do właśnie do niego Werter pisze listy, w których informuje go o swoim życiu, problemach i uczuciu do Lotty.

Córka nauczyciela – kobieta, którą poznaje Werter w Wahlheim. Wychowuje trzech synów. Jej mąż wyjechał do Szwajcarii w sprawach majątkowych. Była dobrą matką, jej najmłodszy syn Jasiek umiera.

Parobek – chłopak służący u starszej wdowy, w której jest zakochany. Pragnie ponad wszystko, by kobieta została jego żoną. Uwielbia ją bezgranicznie. Oskarżony o gwałt, zostaje wyrzucony ze służby. Z zazdrości zabija nowego parobka wdowy, kiedy dowiaduje się, że ma on zamiar poślubić kobietę. Werter stara się mu pomóc, tłumacząc, że zrobił to z miłości, ale komisarz nie zgadza się z nim.

Henryk – młody chłopak będący pisarzem u ojca Lotty. Został wydalony ze służby, ponieważ zakochał się bez wzajemności, co jest przyczyną jego obłąkania. Chodzi po skałach i szuka kwiatów dla Lotty, a przecież jest zima.

Panna von B. – dziewczyna podobna do Lotty. Werter poznaje ją podczas pracy w poselstwie.

Hrabia C. – arystokrata, którego Werter poznaje w D.

Książę * - generał, u którego Werter spędza kilka tygodni.



Cierpienia młodego Wertera: Werteryzm



Jest to model postawy bohatera literackiego, charakteryzujący się określonym sposobem postrzegania świata. Ukształtował się on pod koniec XVIII i w pierwszym dwudziestoleciu XIX wieku. Pierwowzorem stały się losy tytułowego bohatera powieści Johanna Wolfganga Goethego Cierpienia młodego Wertera.

Bohatera werterowskiego charakteryzowała: nadmierna uczuciowość, skłonność do marzeń, poetyzacja rzeczywistości. Bohater buntował się wobec obowiązujących zasad i norm społecznych, odczuwał bezsens życia, ból istnienia- weltschmerz. Jest to poczucie bezcelowości, bezsensu życia. Bohater cierpiący na weltshmerz odczuwał smutek i melancholię. Bohater werteryczny to człowiek wykształcony, oczytany, obyty w towarzystwie. Jednak nie potrafił dostosować się do panujących reguł i zasad w społeczeństwie. Taki stan zazwyczaj doprowadzał go do samobójstwa.

Werteryzm wywarł ogromny wpływ na całą obyczajowość romantyzmu oraz literaturę tego okresu. Pod koniec XVIII wieku zrodziła się moda na życie w sposób werterowski. Młodzieńcy nosili niebieski fr...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin