TADEUSZ DREWNOWSKI- LITERATURA OLSKA 1944- 1989. PRÓBA SCALENIA
NASZA MAŁA STABILIZACJA 2- c.d.
****************************************************************
BIEGUN BEZ NAZWY
- sztuka światowa:
o nowa paryska awangarda teatralna → „teatr absurdu”
o „neoawangarda”-
§ kierunki
· pop-art
· malarstwo materii
· sztuka zerowa
· sztuka nieokreślona
· sztuka konceptualna
· alleateryzm
· happening
· hiperrealizm
· muzyka dodekafoniczna
§ w stosunku do awangardy 1910- 1930
· zwrócenie uwagi na to co odrzucone przez współczesną sztukę
· w stosunku do awangardy były to tematy poboczne
§ twórcy:
· Marcel Duchamp
· Anonin Artaud- twórca teatru okrucieństwa
· James Joyce
· Kurt Schwitters- dadaista
§ wpływy:
· powstanie społeczeństwa konsumpcyjnego
· kultura obrazkowo- muzyczna
· Marshal McLuhan „sam przekaz jest przesłaniem (ideologicznym)”
· młodzieżowe ruchy kontestatorskie
§ sprzeciw wobec:
· arcydziełu
· konteplacji i katharsis
· podważenie dogmatu sztuki jako jednego z niewielu pozostałych absolutów
§ postmodernizm- tendencje zwracania się przeciw dotychczasowej sztuce
§ modernizm- sztuka od przełomu antypozytywistycznego
o niewystarczalność religii, marksizmu i egzystencjalizmu
- krytycy o poezji lat 60-tych:
o Kwiatkowski i Wyka- podział na racjonalizm i irracjonalizm→ nie wytrzymuje jednak czasu, w większości oparty o osobę Harasymowicza
o Błoński 1973- wyróżnienie linie Przybosia i linii Miłosza→ niezgoda Sławińskiego, Balcerzana i Lama
o Edward Balcerzan Polaryzacja sztuki poetyckiej- wyznaczeni Przyposia i Różewicza (zanegowanie wiary w słowo poetyckie, dręczący wstyd pisania)
§ rozróżnienie na podstawie zaufania do literatury w ogóle
- charakterystyka:
o wpływ światowych tendencji
- twórcy:
o Tadeusz Różewicz
o Miron Białoszewski
o Tymoteusz Karpowicz
TADEUSZ RÓŻEWICZ
- historia:
o przed 1939- zafascynowanie Awangardą Krakowską i Przybosiem
o wojna- znika wiara w poetykę estetyzującą i elitarną
o po X 1956- uogólnienie, odejście od obsesji wojny; obserwacja industrializacji
§ poezja pop-artu
§ bohater- anonim, człowiek masowy
§ nowe realia i nowomowa
o prekursor i adept neoawangardy
o związany z nowoczesnymi malarzami krakowskimi (tzw. Grupa Krakowska)
o demaskowanie „małej stabilizacji”- ślamazarność, zanik moraliów i horyzontów duchowych
- metoda:
o prozaizacja
o stworzenie wiersza poawangardowego (M. Dłuska)
pop- art
o zwyrodniałe formy wiersza
o antywiersz, antypoezja
o agresywna forma
- tematyka:
o pustka nowej cywilizacji
o brak, śmierć Boga
o współczesność (obrazowana przez śmietnik i szczura)→ poeta śmietników jest bliżej prawdy niż poeta chmur (Opowiadanie dydaktyczne)
- twórczość:
o Zielona róża 1961-nowa industrializacja, rosną miasta
o Non-stop- shows- poemat, przedstawienie nowoczesnego molocha- metropolii zachodnioeuroejskiej
o Spadanie czyli o elementach wertykalnych i horyzontalnych w życiu człowieka współczesnego 1963
§ poemat
§ ukazanie niewinności niegdysiejszych upadków człowieka i jego dzisiejszych ogromnych
o Nic w płaszczu Prospera 1962
§ Nic przenika cały świat, ale jest szczególnie niebezpieczne w płaszczu władzy- Prospera
****************** SPRAWA JĘZYKA**********************
o Zbigniew Bieńkowski- życie zależne od mowy
o Jerzy Ficowski- zabawy słowne jak u Tuwima
o Tymoteusz Karpowicz, Witold Wirpsza- uczniowie Przybosia; nowe: „międzysłowia” i kondensacja poetycka)
ZBIGNIEW BIEŃKOWSKI (1913- 1994)
o poeta i krytyk literacki
o debiut w kręgu Przybosia
o poczucie zależności od mowy
o pieśni miłosne do mowy
o postulat „najmniej słów” a jednocześnie popadanie w ekstazę słów
o Trzy poematy 1959
§ Wstęp do poetyki (!!!!)- założycielski tekst dla poezji lingwistycznej
JERZY FICOWSKI
o zabawy słowne, jak u Tuwima
TYMOTEUSZ KARPOWICZ
- Trudny las- nowe reguły gramatyki, etymolgii, bliskodźwięczności
- Odwrócone światło- poemat składający się z mnóstwa eksperymentów lingwistycznych
WITOLD WIRPSZA
- teksty bardziej intelektualne
- poezja „gry znaczeń”
- językowe penetrowanie struktury świata
MIRON BIAŁOSZEWSKI (1922- 1983)
o poeta prowincji i codzienności
o rupiecie, odpadki, śmietnik
o poeta neoawangardy i pop- artu
o „Teatr na Tarczyńskiej”
o debiut ułatwiony przez Sandauera→ jego interpretacje debiutu→ poróżnił ich potem stosunek do języka
o konceptualizm lingistyczny
- język:
o w odróżnieniu od Przybosia nie upiększał i nie przekształcał języka codzienności
o język jednocześnie informuje o mówcy
o donosy, cytaty, przecieki, zapędy, ziewanny, wyrywki, szumy, zlepy, ciągi
o małe formy, narracje
o Obroty rzeczy 1956
§ Autobiografia- pop- art- „rzeczami pierwszej potrzeby” jest tutaj miejsca warszawiaka po zagładzie miasta
o Rachunek zachciankowy 1959
o Mylne wzruszenia 1961
o Pamiętnik z powstania warszawskiego
WISŁAWA SZYMBORSKA (ur. 1923)
o periodyzacja:
§ przed 1949- w czasopismach wiersze o ruchu oporu, powstaniu
§ okres socrealizmu
§ po 1957
o środki lingwistyczne do ukazania światów urojonych, zaprzeczonych
o uelastycznienie polszczyzny, liczne zabiegi językowe
o zachowanie indywidualizmu
o różnorodna i wielowymiarowa rzeczywistość
o Dlatego żyjemy 1952
o Pytani zadawane sobie 1954
o Wołanie do Yeti 1957
o Sól 1962
o Sto pociech 1967
o Wszelki wypadek 1972
o Wielka liczba 1976
o Ludzie na moście 1986
o ...
Scintilla