!Ursula K. Le Guin - Lewa ręka ciemności.pdf - Ursula K. Le Guin - Lewa ręka ciemności - zck68

Ursula K. LeGuin

Lewa Ręka Ciemności

. 1 .

Uroczystość w Erhenrangu

Z archiwów Hain. Zapis astrogramu Ol - Ol 1O1 - 934 - 1 Gethen. Do Stabila na Ollul.

Raport od Genly Ai, Pierwszego Mobila na Gethen (Zima) , cykl hainski 93, rok

ekumenalny 1490 - 97.

Nadam mojemu raportowi formę opowieści, bo kiedy byłem jeszcze dzieckiem na mojej

macierzystej planecie, nauczono mnie, że prawda to kwestia wyobraźni. Najbardziej

niepodważalny fakt może zwrócić uwagę lub przepaść bez echa. W zależności od formy, w

jakiej został podany: jak ten jedyny w swoim rodzaju organiczny klejnot naszych mórz,

który błyszczy na jednej kobiecie, a na innej traci blask i rozsypuje się w proch. Fakty nie są

wcale bardziej namacalne, spoiste i realne niż perły. I są równie delikatne.

Nie jest to opowieść tylko o mnie i nie tylko ja ją opowiadam. Prawdę mówiąc nie mam

jasności, czyja to jest opowieść, osądzicie to sami. Ważne, że jest ona całością i jeżeli w

pewnych miejscach fakty wydają się zmieniać w zależności od narratora, wybierzcie te

fakty, które wam najbardziej odpowiadają, pamiętając jednak, że wszystkie są prawdziwe i

że składają się na jedną opowieść.

Zaczyna się ona w dniu 44 roku 1491, który na planecie Zimie, w kraju o nazwie Karhid,

był odharhahad tuwa, czyli dwudziestym drugim dniem trzeciego miesiąca wiosny roku

pierwszego. Tutaj zawsze jest rok pierwszy. Za to w dniu Nowego Roku zmienia się

numeracja wszystkich przeszłych i przyszłych lat liczonych wstecz lub w przód od

podstawowego Teraz. Była więc wiosna roku pierwszego w stolicy Karhidu, Erhenrangu, i

moje życie było w niebezpieczeństwie, o czym nie wiedziałem.

Uczestniczyłem w uroczystym pochodzie. Szedłem bezpośrednio za gossiworami i tuż

przed królem. Padał deszcz.

Deszczowe chmury nad ciemnymi wieżycami, deszcz lejący w wąwozy ulic, wysmagane

burzami kamienne miasto, przez które powoli wędruje pojedyncza żyła złota. Najpierw

kupcy, potentaci i rzemieślnicy miasta Erhenrang, szereg za szeregiem, olśniewająco

ubrani, posuwają się wśród deszczu ze swobodą ryb pływających w oceanie. Ich twarze są

ożywione i spokojne. Nie idą w nogę. To nie jest defilada wojskowa ani żadna jej imitacja.

Następnie idą książęta, burmistrzowie i reprezentanci, jeden albo pięciu, czterdziestu

pięciu albo czterystu z każdej domeny Karhidu, wielka ozdobna procesja, która kroczy pod

głos metalowych rogów, instrumentów drążonych w kości i drewnie, pod czysty dźwięk

elektrycznych fletów. Różnorakie sztandary domen pod strugami deszczu zlewają się w

barwny chaos z żółtymi proporcami znaczącymi trasę, a muzyka poszczególnych grup

zderza się i splata w wielość rytmów odbijających się w głębokich kamiennych ulicach.

Dalej trupa żonglerów z polerowanymi złotymi kulami, które podrzucają wysoko po

świecących torach, łapią i znów rzucają, tworząc złociste fontanny. Nagle, jakby dosłownie

zapłonęły, złote kule rozbłyskują ogniem: to wyjrzało zza chmur słońce.

I zaraz czterdziestu ludzi w żółtych szatach dmie w gossiwory. Gossiwor, odzywający się

wyłącznie w obecności króla, wydaje niesamowity, posępny odgłos. Czterdzieści grających

razem mąci zmysły, wstrząsa wieżami Erhenrangu, strąca ze skłębionych chmur ostatnie

krople deszczu. Jeżeli taka jest królewska muzyka, to nic dziwnego, że wszyscy królowie

Karhidu są szaleni.

Dalej posuwa się orszak królewski, straż i oficjele, dygnitarze miejscy i nadworni, radni i

senatorowie, kanclerz, ambasadorowie, książęta dworu. Nikt nie trzyma kroku ani nie

przestrzega rangi, ale wszyscy kroczą z wielką godnością, a wśród nich król Argaven XV, w

białej kurcie, koszuli i krótkich spodniach, w nogawicach z szafranowej skóry i szpiczastej

żółtej czapie. Jego jedyną ozdobą i oznaką urzędu jest złoty pierścień. Za tą grupą ośmiu

krzepkich pachołków niesie wysadzaną żółtymi szafirami królewską lektykę, w której żaden

król nie siedział od stuleci, ceremonialny relikt zamierzchłych czasów. Obok lektyki kroczy

ośmiu gwardzistów uzbrojonych w garłacze, również zabytki bardziej barbarzyńskiej

przeszłości, ale tym razem nie puste, bo nabite kulami z miękkiego metalu. Za królem

kroczy więc śmierć. Za śmiercią idą uczniowie szkół rzemiosł i kolegiów oraz dzieci

Królewskiego Ogniska, długie szeregi dzieci i starszych chłopców w białych, czerwonych;

złotych i zielonych strojach. Pochód zamyka kilka cichych, ciemnych, wolno jadących

samochodów.

Orszak królewski, do którego i ja należałem, zgromadził się na podwyższeniu ze świeżych

desek przy nie dokończonym łuku bramy Rzecznej. Parada odbywa się z okazji zbudowania

tego łuku, kończącego Nowy Trakt i Port Rzeczny Erhenrangu, wielką operację pogłębiania

rzeki i budowy dróg, która zajęła pięć lat i miała wyróżniać panowanie Argavena XV w

annałach Karhidu. Stoimy na trybunie dość ciasno stłoczeni w naszym przemoczonym

przepychu. Deszcz ustał, świeci na nas słońce, wspaniałe, olśniewające, zdradzieckie słońce

Zimy.

- Gorąco. Naprawdę gorąco - mówię do sąsiada z lewej.

Sąsiad, przysadzisty ciemny Karhidyjczyk z gładkimi, mocnymi włosami; ubrany w grubą,

wyszywaną złotem kurtę z zielonej skóry, grubą białą koszulę i grube spodnie, z łańcuchem

z ciężkich srebrnych ogniw szerokości dłoni na szyi, pocąc się obficie odpowiada: - Oj, tak.

Wokół nas, stłoczonych na trybunie, masa zwróconych w górę twarzy mieszkańców

miasta, jak ławica brązowych, okrągłych kamyków, połyskująca niby drobinami miki

tysiącem bacznych oczu.

Teraz król wkracza na pochylnię z surowego drewna, prowadzącą z trybuny na szczyt

łuku, którego nie połączone jeszcze kolumny górują nad tłumem, nadbrzeżami i rzeką.

Wywołuje to w tłumie poruszenie i potężny szept: Argaven! - Król nie odpowiada.

Gossiwory odzywają się grzmiącym, niezgodnym rykiem i milkną. Cisza. Słońce świeci na

miasto, rzekę, mrowie ludzi i na króla. Budowniczowie puścili w ruch elektryczną windę i

podczas gdy król wchodzi coraz wyżej, ostatni, zwornikowy blok łuku wjeżdża na górę i

zostaje ułożony na swoim miejscu prawie bezgłośnie, choć waży koło tony, i zapełnia lukę

między dwiema kolumnami tworząc z nich jeden łuk. Murarz z kielnią i cebrzykiem czeka

na rusztowaniu, wszyscy pozostali robotnicy schodzą po drabinach sznurowych jak chmara

pcheł. Król i murarz klękają wysoko na rusztowaniu między rzeką a słońcem. Król bierze

kielnię i zaczyna murować końce zwornika. Nie chlapie zaprawą byle jak i nie oddaje kielni

murarzowi, ale na serio bierze się do roboty. Zaprawa, której używa, ma kolor różowawy,

inny niż w całej budowli, więc po pięciu czy dziesięciu minutach obserwacji króla pszczół

przy pracy pytam sąsiada z lewej, czy zworniki budowli zawsze osadza się w czerwonej

zaprawie, bo ten sam kolor widzę wokół zworników każdego łuku Starego Mostu, który tak

pięknie spina brzegi rzeki nie opodal.

Ocierając pot z ciemnego czoła mężczyzna - muszę go nazwać mężczyzną, skoro już go

nazwałem sąsiadem - odpowiada:

- Bardzo dawno temu zworniki zawsze osadzano w zaprawie z tłuczonych kości i krwi.

Ludzkich kości i ludzkiej krwi. Bez spoiwa krwi łuk mógłby się rozpaść. Teraz używamy

krwi bydlęcej.

Często tak mówi, szczerze ale ostrożnie, ironicznie, jakby zawsze pamiętał, że patrzę i

oceniam wszystko jako obcy: rzecz wyjątkowa jak na przedstawiciela tak izolowanej

cywilizacji i tak wysokiej rangi. To jeden z najpotężniejszych ludzi w tym kraju. Nie jestem

pewien dokładnie historycznego odpowiednika jego urzędu - wielki wezyr, premier czy

kanclerz. Karhidyjski termin oznacza "ucho króla". Jest panem domeny i księciem dworu,

sprawcą wielkich dzieł. Nazywa się Therem Harth rem ir Estraven.

Już się ucieszyłem, że król skończył swoją murarską robotę, ale on po pajęczynie

rusztowań przechodzi pod łukiem i bierze się do roboty po drugiej stronie zwornika, który

przecież ma dwa końce. W Karhidzie nie wolno się niecierpliwić. Ludzie nie są tu

bynajmniej flegmatykami, ale są uparci, zawzięci i jak murują, to murują. Tłumy na

nabrzeżu Sess są zadowolone z widoku króla przy pracy, ale ja się nudzę i jest mi gorąco.

Nigdy dotąd nie było mi gorąco na Zimie i nigdy już nie będzie, ale wtedy nie potrafiłem

tego docenić. Jestem ubrany na epokę lodowcową, a nie na upał, w wiele warstw odzieży,

tkane włókno roślinne, sztuczne włókno, futro, skóra, mam na sobie nieprzeniknioną

zbroję przeciwko mrozowi, w której teraz więdnę jak liść pietruszki. Dla rozrywki

przyglądam się tłumom widzów i uczestnikom procesji skupionym wokół trybuny,

sztandarom domen i klanów wiszącym nieruchomo i jaskrawo błyszczącym w słońcu, i z

nudów wypytuję Estravena, czyj jest który sztandar. Zna wszystkie, o które pytam, chociaż

są ich setki, niektóre z odległych domen, ognisk i szczepów z Burzliwego Pogranicza Pering

i z Kermu.

- Sam pochodzę z Kermu - mówi, kiedy wyrażam podziw dla jego wiedzy. - Zresztą moje

stanowisko wymaga znajomości domen. Karhid to domeny. Rządzić tym krajem to znaczy

rządzić jego książętami. Co nie znaczy, że ~o się kiedyś komuś udało. Czy zna pan

powiedzenie: "Karbid to nie naród, to jedna wielka rodzinna kłótnia"? - Nie znałem tego

powiedzenia i podejrzewam, że Estraven sam je wymyślił. Było w jego stylu.

W tym momencie przepycha się przez tłum inny członek kyorremy, wyższej izby

parlamentu, na której czele stoi Estraven, i zaczyna coś do niego mówić. To królewski

kuzyn Pemmer Harge rem ir Tibe. Mówi szeptem, jego postawa sugeruje brak szacunku,

często się uśmiecha. Estraven, pocąc się jak lód na słońcu, odpowiada na szept Tibe'a

głośno, tonem, którego zdawkowa uprzejmość ośmiesza rozmówcę. Słucham obserwując

jednocześnie króla przy robocie, ale nic nie rozumiem poza tym, że Tibe'a i Estravena dzieli

wrogość. Nie ma to bynajmniej nic wspólnego ze mną, ciekawi mnie po prostu zachowanie

tych ludzi, którzy rządzą narodem w pradawnym sensie tego słowa, którzy trzymają w ręku

losy dwudziestu milionów innych ludzi. W Ekumenie władza stała się czymś tak trudno

uchwytnym i skomplikowanym, że tylko subtelne umysły mogą śledzić jej działania. Tutaj

jest ona wciąż jeszcze ograniczona i namacalna. W Estravenie, na przykład, wyczuwa się

władzę jako przedłużenie jego charakteru: on nie może zrobić pustego gestu ani powiedzieć

słowa, które puszcza się mimo uszu. Wie o tym i ta wiedza przydaje mu szczególnej

realności, jakiejś materialności, namacalności, ludzkiej wielkości. Sukces rodzi sukces. Nie

mam zaufania do Estravena, którego pobudki są zawsze niejasne. Nie budzi we mnie

sympatii, ale odczuwam jego autorytet w sposób równie nie pozostawiający wątpliwości,

jak odczuwam ciepło słońca.

Ledwo zdążyłem to pomyśleć, kiedy słońce znika za ponownie zbierającymi się chmurami

i wkrótce rzadki, ale mocny deszcz przesuwa się w górę rzeki skrapiając tłumy na nabrzeżu,

zaciemniając niebo. Kiedy król schodzi z rusztowania, przebija się ostatni promień słońca i

biała postać króla oraz wspaniały łuk widoczne są przez chwilę w całym blasku i

wspaniałości na tle granatowo burzowego nieba. Gromadzą się chmury. Zimny wiatr

wdziera się w ulicę łączącą port z Pałacem, rzeka przybiera szarą barwę, drzewa na

nabrzeżu drżą. Ceremonia skończona. W pół godziny później pada śnieg.

Kiedy królewski samochód odjechał w stronę Pałacu i tłum zaczął się poruszać jak

nadmorskie kamyki popychane falą przypływu, Estraven odwrócił się znów w moją stronę i

powiedział:

- Czy zechce pan dziś zjeść ze mną kolację, panie Ai? Przyjąłem zaproszenie, bardziej

zdziwiony niż ucieszony. Estraven zrobił dla mnie bardzo dużo w ciągu ostatnich sześciu

czy ośmiu miesięcy, ale ani nie spodziewałem się, ani nie pragnąłem takiej demonstracji

osobistej sympatii jak zaproszenie do jego domu. Harge rem ir Tibe był nadal w pobliżu i

musiał słyszeć, zresztą miałem uczucie, że o to chodziło. Zdegustowany tymi babskimi

intrygami zszedłem z trybuny i wmieszałem się w tłum, garbiąc się nieco i idąc na ugiętych

nogach. Nie jestem dużo wyższy od getheńskiej przeciętnej, ale w tłumie ta różnica bardziej

rzuca się w oczy. "To on, patrzcie, wysłannik". Oczywiście było to częścią moich

obowiązków służbowych, ale w miarę upływu czasu ta ich część stawała się coraz bardziej

uciążliwa zamiast coraz łatwiejsza. Coraz częściej tęskniłem za anonimowością, chciałem

być taki jak wszyscy.

Przeszedłem kawałek ulicą Browarną, skręciłem do swojego domu i nagle, gdy tłum już

się przerzedził, stwierdziłem, że idzie obok mnie Tibe.

Piękna uroczystość - odezwał się królewski kuzyn, ukazując przy tym w uśmiechu długie,

czyste, żółte zęby w żółtej twarzy całej pokrytej siecią drobnych zmarszczek, mimo że nie

był starym człowiekiem.

Dobra wróżba dla nowego portu powiedziałem.

- To prawda. - Znów porcja zębów.

- Ceremonia wmurowania zwornika była rzeczywiście imponująca.

- To prawda. Ta ceremonia pochodzi z bardzo dawnych czasów. Ale zapewne książę

Estraven wszystko to panu objaśnił.

- Książę Estraven jest niezwykle uprzejmy.

!Ursula K. Le Guin - Lewa ręka ciemności.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: