biuletyn11_46-kontrwywiad i dziennikarze.pdf

BIULETYN

INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

BIULETYN

INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

Kontrwywiad

i dziennikarze

IPN – powinni

tego zabronić!

ISSN 1641-9561

9771641 956001

numer indeksu 374431

nakład 3000 egz.

cena 6,50 zł (w tym 0% VAT)

NR 11 (46)

listopad

2004

ADRESY I TELEFONY ODDZIAŁÓW IPN W POLSCE

BIAŁYSTOK

ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok

tel. (0-85) 664 57 03

GDYNIA

ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia

tel. (0-58) 660 67 00

fax (0-58) 660 67 01

KATOWICE

ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice

tel. (0-32) 609 98 40

KRAKÓW

ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków

tel. (0-12) 421 11 00

LUBLIN

ul. Wieniawska 15, 20-071 Lublin

tel. (0-81) 534 59 11

ŁÓDŹ

ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź

tel. (0-42) 616 27 45

POZNAŃ

ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań

tel. (0-61) 835 69 00

RZESZÓW

ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów

tel. (0-17) 860 60 18

WARSZAWA

pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 Warszawa

tel. (0-22) 530 86 25

WROCŁAW

ul. Sołtysowicka 23, 51-168 Wrocław

tel. (0-71) 326 76 00

BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

Redaguje Biuro Edukacji Publicznej IPN

Zespół redakcyjny: Władysław Bułhak (redaktor naczelny),

Janusz Kotański, Paweł Machcewicz, Krzysztof Madej,

Bartłomiej Noszczak, Barbara Polak, Jan M. Ruman

Projekt graficzny: Krzysztof Findziński

Skład i łamanie: Wojciech Czaplicki

Korekta: Anna Kaniewska

Adres: ul Towarowa 28, 00-839 Warszawa

Tel. (0-22) 581 89 24, fax (0-22) 581 89 26

e-mail: Barbara.Polak@ipn.gov.pl

http://www.ipn.gov.pl

Druk: Instytut Technologii Eksploatacji

ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom

BIULETYN

NR 11 (46)

LISTOPAD

2004

SPIS TREŚCI

POLEMIKI

Krzysztof Persak –

Krzysztof Persak – IPN – Powinni tego zabronić! ........................................... 4

ROZMOWY BIULETYNU

Wszystko pod kontrolą o inwigilacji zachodnich korespondentów

o inwigilacji zachodnich korespondentów

z Krzysztofem Bobińskim, Bernardem Margueritt

o inwigilacji zachodnich korespondentów

z Krzysztofem Bobińskim, Bernardem Margueritte´em

eem

i Krzysztofem Persakiem rozmawia Barbara Polak

lak ............................................. 18

Janusz Wróbel – Powrót profesora Infelda ................................................... 37

Krzysztof Persak –

Krzysztof Persak – Kontrwywiad i dziennikarze ............................................ 48

Waldemar Franciszek Wilczewski –

Waldemar Franciszek Wilczewski – „Albion” i żubry ......................................... 62

Andrzej Paczkowski – Bardzo krótki słownik wywiadu ................................. 67

Robert Witalec –

Robert Witalec – „Kos” kontra UPA ................................................................ 72

Marek Gałęzowski –

Marek Gałęzowski – Literaci dla PPR ............................................................... 76

Chris Niedenthal – Fotoreporter komunizmu ................................................ 79

LISTY

Nie podawać – nie dopuszczać – eliminować... ....................................... 92

WSPOMNIENIA

Śp. Tomasz Strzembosz (1930–2004) ......................................................... 95

Zdjęcie na okładce: Tomasz Atkins w towarzystwie zagranicznego dziennikarza. Zdjęcie opera-

cyjne wykonane 19 marca 1959 r. pod Grand Hotelem w Warszawie przy ul. Kruczej, fot. AIPN.

INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ

■

Krzysztof Persak –

■

z Krzysztofem Bobińskim, Bernardem Margueritt

i Krzysztofem Persakiem rozmawia Barbara Po

lak

■

Janusz Wróbel –

KOMENTARZE HISTORYCZNE

Janusz Wróbel –

Krzysztof Persak –

Waldemar Franciszek Wilczewski –

■

Andrzej Paczkowski –

DOKUMENTY

Andrzej Paczkowski –

Robert Witalec –

Marek Gałęzowski –

■

Chris Niedenthal –

RELACJE

Chris Niedenthal –

■

Wrzesień 2004

1 września

Wystawa „»Z największą brutalnością...«. Zbrodnie Wehrmachtu w Polsce, wrzesień–październik 1939 r.”,

przygotowana przez Biuro Edukacji Publicznej IPN i Niemiecki Instytut Historyczny, została otwarta w Biblio-

tece Stanisławowskiej w Zamku Królewskim w Warszawie. Wystawę otworzył prof. Leon Kieres. Następnie

zabrali głos: prof. Klaus Ziemer z NIH, Włodzimierz Cimoszewicz, minister spraw zagranicznych, prof.

Władysław Bartoszewski oraz prof. Lech Kaczyński, prezydent Warszawy.

3 września

W 65. rocznicę bitwy w obronie Gór Borowskich OBEP Łódź i Muzeum Regionalne w Bełchatowie przepro-

wadziły V terenową lekcję historii. Zajęcia odbyły się w Borowej pod pomnikiem ku czci żołnierzy poległych

we wrześniu 1939 r. oraz w Grocholicach.

6 września

Konferencja naukowa „Dekret o reformie rolnej 6 IX 1944 r. Założenia. Realizacja. Skutki” i wystawa

„Dekret o reformie rolnej po 60 latach. Dokumenty i świadectwa z czasu wygnania” zostały zorganizowane

w poznańskim Centrum Kultury „Zamek”. Wystawę i konferencję przygotowały wspólnie OBEP Poznań i Pol-

skie Towarzystwo Ziemiańskie Oddział Wielkopolski. Uroczystego otwarcia wystawy w Holu Parterowym Zamku

dokonali Dyrektor CK „Zamek” Marek Raczak, Prezes Oddziału Wielkopolskiego PTZ Wojciech Kęszycki,

zastępca prezesa IPN Janusz Krupski oraz dyrektor poznańskiego Oddziału IPN Ireneusz Adamski.

7 września

Wystawa „Obraz wroga w propagandzie PRL” przygotowana przez OBEP Łódź została zaprezentowana

w muzeum w Koszalinie. W otwarciu uczestniczyli: wicedyrektor muzeum Anna Mosiewicz oraz dyrektor

Oddziału IPN w Gdańsku Edmund Krasowski. Kamil Rutecki z OBEP Gdańsk przedstawił przesłanie wysta-

wy, a także schemat działania aparatu propagandowego w PRL.

9 września

Z przedstawicielami Rady i Zarządu Federacji Rodzin Katyńskich, skupiających środowisko z kraju i zagra-

nicy, spotkali się: prof. Leon Kieres, prof. Witold Kulesza, dyrektor GKBZpNP, oraz prokuratorzy Głównej

Komisji. Celem spotkania było poinformowanie Federacji o wynikach moskiewskich rozmów przeprowadzo-

nych przez prezesa IPN z Głównym Prokuratorem Wojskowym Federacji Rosyjskiej w sprawie śledztwa

dotyczącego Zbrodni Katyńskiej. Władze Federacji Rodzin Katyńskich poparły dotychczasowe działania

Instytutu, zmierzające do uznania przez prowadzącą śledztwo prokuraturę rosyjską Zbrodni Katyńskiej za

zbrodnię ludobójstwa, oraz zadeklarowały swoją pomoc w przyszłym śledztwie polskim. Dr hab. Paweł

Machcewicz, dyrektor BEP, przedstawił dotychczasowy dorobek badawczy i edukacyjny Instytutu dotyczący

Zbrodni Katyńskiej.

– Uroczystość wręczenia dyplomu i medalu „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”

Uroczystość wręczenia dyplomu i medalu „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata” odbyła się w Instytucie

Pamięci Narodowej w Warszawie. „Sprawiedliwi” i ich rodziny spotkali się z ambasadorem Izraela Davidem

Pelegiem oraz prof. Leonem Kieresem.

10 września

Wystawa „Zwyczajny resort. Ludzie i metody bezpieki 1944–1956” przygotowana przez warszawski

OBEP została otwarta w Muzeum Regionalnym w Kościanie. W wernisażu uczestniczyli m.in. starosta

powiatu kościańskiego Andrzej Jęcz, wicestarosta Michał Jurga oraz zastępca burmistrza Kościana Sabina

Bresińska. Goście wysłuchali krótkiego wykładu na temat funkcjonowania aparatu bezpieczeństwa w latach

powojennych, który wygłosiła Agnieszka Łuczak, pracownik OBEP Poznań. Po wystawie oprowadził zebra-

nych dyrektor muzeum Eugeniusz Śliwiński.

– Wystawa „Stan wojenny – spojrzenie po dwudziestu latach”

Wystawa „Stan wojenny – spojrzenie po dwudziestu latach” została pokazana w Muzeum Ziemi Rawickiej

w Rawiczu. Podczas wernisażu Przemysław Zwiernik, pracownik OBEP Poznań, wygłosił referat na temat

stanu wojennego w dawnym województwie leszczyńskim.

– Wystawa „Życie codzienne w okupowanej Wielkopolsce 1939–1945”

Wystawa „Życie codzienne w okupowanej Wielkopolsce 1939–1945” przygotowana przez OBEP Poznań

została otwarta w Muzeum Regionalnym w Wągrowcu. Wśród gości znaleźli się m.in. wicestarosta powiatu

wągrowieckiego Michał Piechocki, burmistrz Stanisław Wilczyński, wójt gminy Przemysław Majchrzak oraz

nauczyciele i przedstawiciele mediów. O realiach życia w okupowanej Wielkopolsce, a także o działalności

IPN mówił dr Jan Miłosz, kierownik Referatu Badań Naukowych w poznańskim OBEP.

14 września

Główna Prokuratura Wojskowa Federacji Rosyjskiej planuje zakończenie wstępnego śledztwa w sprawie

Zbrodni Katyńskiej we wrześniu b.r.

Zbrodni Katyńskiej we wrześniu b.r. – poinformował prezesa IPN Władimir Siedych, chargé d’affaires

Ambasady Federacji Rosyjskiej. W związku z tym Główna Prokuratura Wojskowa FR uważa za niecelowy

przyjazd w chwili obecnej przedstawicieli polskich do Moskwy w celu zapoznania się z „aktami sprawy

karnej Nr 159 (w sprawie śmierci obywateli polskich wiosną 1940 r.)”.

– Prezes IPN poinformował prezydenta RP o inicjatywie powołania Komitetu Honorowego Obchodów 65.

Prezes IPN poinformował prezydenta RP o inicjatywie powołania Komitetu Honorowego Obchodów 65.

Rocznicy Zbrodni Katyńskiej

Rocznicy Zbrodni Katyńskiej. W swym wystąpieniu prof. L. Kieres napisał m.in.: „Mord ten, dokonany na

tysiącach polskich oficerów, policjantów i przedstawicieli inteligencji, jest symbolem sowieckich zbrodni

przeciwko Narodowi Polskiemu”.

– Drugie spotkanie prezesa i kierownictwa IPN z przedstawicielami rumuńskiej Narodowej Rady Badań

Drugie spotkanie prezesa i kierownictwa IPN z przedstawicielami rumuńskiej Narodowej Rady Badań

Archiwów Policji Politycznej Securitate (CNSAS)

Archiwów Policji Politycznej Securitate (CNSAS) odbyło się w Warszawie. Delegacji Rumuńskiej przewod-

niczył prezes prof. Gheorge Oniçoru. W spotkaniu uczestniczył również Zastępca Rzecznika Interesu

Publicznego Krzysztof Lipiński.

– Wystawa „Sowieckie piekło 1939–1956”

Wystawa „Sowieckie piekło 1939–1956” przygotowana przez OBEP Poznań została otwarta w Miejskim

Domu Kultury w Policach. W otwarciu uczestniczyli burmistrz Stanisław Diakun, Małgorzata Machałek

z OBEP Poznań, dyrektor MDK Anna Ryl oraz przedstawiciele Zachodniopomorskiego Związku Sybiraków –

Stefania Myślicka, Tadeusz Szumowski i ks. Robert Witkowski.

Wystawa „»Z największą brutalnością...«. Zbrodnie Wehrmachtu w Polsce, wrzesień–październik 1939 r.”

W 65. rocznicę bitwy w obronie Gór Borowskich

Konferencja naukowa „Dekret o reformie rolnej 6 IX 1944 r. Założenia. Realizacja. Skutki”

Wystawa „Obraz wroga w propagandzie PRL”

Z przedstawicielami Rady i Zarządu Federacji Rodzin Katyńskich

Uroczystość wręczenia dyplomu i medalu „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”

Wystawa „Zwyczajny resort. Ludzie i metody bezpieki 1944–1956”

Wystawa „Stan wojenny – spojrzenie po dwudziestu latach”

Wystawa „Życie codzienne w okupowanej Wielkopolsce 1939–1945”

Główna Prokuratura Wojskowa Federacji Rosyjskiej planuje zakończenie wstępnego śledztwa w sprawie

Zbrodni Katyńskiej we wrześniu b.r.

Prezes IPN poinformował prezydenta RP o inicjatywie powołania Komitetu Honorowego Obchodów 65.

Rocznicy Zbrodni Katyńskiej

Drugie spotkanie prezesa i kierownictwa IPN z przedstawicielami rumuńskiej Narodowej Rady Badań

Archiwów Policji Politycznej Securitate (CNSAS)

Wystawa „Sowieckie piekło 1939–1956”

16 września

Wystawa „PRL – tak daleko, tak blisko...” przygotowana przez BEP i warszawski OBEP została otwarta

w Krakowie podczas 17. Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich (15–18 września 2004 r.). BEP współorga-

nizował także dyskusję panelową zatytułowaną „Czas wielkiego przełomu: społeczeństwo, gospodarka i kultu-

ra państw Europy Środkowo-Wschodniej 1989–1990”.

17 września

Wystawę „Sowieckie piekło 1939–1956” przygotowaną przez OBEP Poznań otwarto w Muzeum Regio-

nalnym w Jarocinie, w Skarbczyku. W wernisażu uczestniczyli burmistrz Jarocina Adam Pawlicki i jego

zastępcy Robert Kazimierczak i Witosław Gibasiewicz oraz przewodniczący rady miejskiej Stanisław Martu-

zalski, a także radni, przedstawiciele Związku Sybiraków i Rodziny Katyńskiej.

21 września

Wystawa „Arcybiskup Ignacy Tokarczuk – Kościół, władza, opór społeczny” przygotowana przez OBEP

Rzeszów została pokazana w domu rekolekcyjnym Konferencji Episkopatu Polski „Księżówka” w Zakopa-

nem. Wystawa przedstawia sylwetkę i działalność ks. abp. Ignacego Tokarczuka oraz dzieje kierowanej

przez niego diecezji przemyskiej w latach 1966–1989.

22 września

Spotkanie z prof. Normanem Daviesem odbyło się w ramach Klubu Historycznego im. gen. Stefana

Roweckiego „Grota” w gmachu IPN. Sesję rozpoczął prof. Leon Kieres, przedstawiając postać i dorobek

naukowy historyka z Wielkiej Brytanii oraz dziękując mu za popularyzację historii Polski w świecie. Dyskusję

o wydanej ostatnio książce „Powstanie ‘44” poprowadził prof. Jerzy Eisler, dyrektor warszawskiego OBEP.

23 września

Rozstrzygnięcie II edycji konkursu historycznego dla nauczycieli „Drogi do wolności”. Celem konkursu

zorganizowanego przez OBEP Gdańsk było poszukiwanie i popularyzacja najciekawszych metod dydaktycz-

nych w nauczaniu najnowszej historii Polski.

– Wystawa „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”

Rozstrzygnięcie II edycji konkursu historycznego dla nauczycieli „Drogi do wolności”

Wystawa „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”, ukazująca pomoc udzielaną przez Polaków żydowskim

mieszkańcom Rzeszowszczyzny w latach 1939–1945, przygotowana przez OBEP Rzeszów, została otwarta

w Samorządowym Ośrodku Kultury w Nowej Dębie.

25 września

Rajd „Szlakiem batalionu „Zośka” odbył się w Warszawie. Pracownicy IPN opowiadali uczestnikom o przebie-

gu walk i zaprezentowali uzbrojenie obu walczących stron. Rajd zakończył się spotkaniem z żołnierzami

batalionu „Zośka” w budynku Liceum im. S. Batorego, w którym uczyło się wielu żołnierzy Grup Szturmowych.

– Sesja historyczna upamiętniająca 65. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego

Rajd „Szlakiem batalionu „Zośka”

Sesja historyczna upamiętniająca 65. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego odbyła się

w Auli Leopoldina Uniwersytetu Wrocławskiego. Zorganizowały ją: Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajo-

wej i OBEP Wrocław.

28 września

Rozmowa premiera Republiki Estonii Juhana Partsa z prof. Leonem Kieresem odbyła się w siedzibie IPN

w Warszawie. W spotkaniu z delegacją estońską uczestniczyli m.in. zastępcy prezesa IPN prof. Witold

Kulesza, Janusz Krupski i Grzegorz Ciecierski oraz Bernadetta Gronek, dyrektor BUiAD, i Władysław

Bułhak, zastępca dyrektora BEP. Prezes IPN przedstawiał premierowi Estonii historię Instytutu oraz działal-

ność trzech pionów: śledczego, archiwalnego i naukowo-badawczego. Premier Estonii Juhan Parts wyraził

zainteresowanie pracami IPN oraz możliwością współpracy Instytutu z estońskimi partnerami.

Opracowali: Elżbieta Duda, Michał Durakiewicz i Artur Gut

STATYSTYKA PRZYJMOWANIA WNIOSKÓW O UDOSTĘPNIENIE DOKUMENTÓW/ZAPYTANIE

O STATUS POKRZYWDZONEGO

wrzesień 2004 r.

od początku wydawania

BIAŁYSTOK

884

GDAŃSK

13 (8* + 2**)

2390 (755* + 292**)

KATOWICE

1681

KRAKÓW

1736

LUBLIN

806

ŁÓDŹ

873

POZNAŃ

1607

RZESZÓW

1059

WARSZAWA

1739

WROCŁAW

1139

BUiAD

44 (2***)

1656 (114***)

KONSULATY

253

RAZEM

200

15 823

WNIOSKI ZREALIZOWANE

13 791

wnioski przyjmowane w delegaturach: *Bydgoszcz, **Koszalin, ***Radom

Wystawa „PRL – tak daleko, tak blisko...”

Wystawę „Sowieckie piekło 1939–1956”

Wystawa „Arcybiskup Ignacy Tokarczuk – Kościół, władza, opór społeczny”

Spotkanie z prof. Normanem Daviesem

Wystawa „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”

Sesja historyczna upamiętniająca 65. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego

Rozmowa premiera Republiki Estonii Juhana Partsa z prof. Leonem Kieresem

13 791

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: