Czasownik określa pewną czynność, na przykład scrivere, cantare, andare lub pewien stan, na przykład essere, esistere.Czasownik zawsze ma określony podmiot - czyli określenie kto lub co wykonuje daną czynność lub jest w danym stanie.W poniższym zdaniu:
Marco scrive una lettera.
Marek pisze list
podmiotem zdania jest Marco a czynność przez niego wykonywaną określa czasownik scrivere - pisać.
Czasowniki w języki włoskim nie należą niestety do najprzyjemniejszej części nauki. Jest tak dlatego, ponieważ w języku włoskim, podobnie jak w polskim, czasowniki zmieniają formę w zależności od tego w jakiej osobie zostały użyte.
Podczas używania czasowników w zdaniach zmieniają one swoje końcowki odpowiednio do osoby - nie powiemy przecież 'Io scrivere' (Ja pisać) ale 'Io scrivo' (Ja piszę) - ale o tym będzie więcej w działach poświęconym poszczególnym czasom.
Możemy je zatem podzielić na 3 następujące grupy (tzw. koniugacje) używając końcowych trzech liter czasownika:
zakończone na -ARE
np. cantare - śpiewać
zakończone na -ERE
np. scrivere - pisać
zakończone na -IRE
np. partire - wyjeżdżać
Większość czasowników w języku włoskim jest zakończona na jedną z powyższych końcówek, tylko niektóre kończą się inaczej, np. na -rre, czego przykładem jest tradurre - tłumaczyć. Są to podstawowe formy czasownika, tzw. bezokolicznik (infinito). W języku polskim czasowniki w formie bezokolicznika zakończone są na ć lub c, np. grać, leżeć, biec.
Biorąc pod uwagę sposób w jaki się odmieniają, czasowniki włoskie możemy podzielić także na regularne i nieregularne. Dokładnie zapoznamy się z tym problemem w działach poświęconych poszczególnym czasom.
Oprócz wymienionych wyżej w języku włoskim występują jeszcze tzw. czasowniki posiłkowe (verbi ausiliari). W języku włoskim są to tylko 2 czasowniki: essere - być oraz avere - mieć. Używane jako czasowniki posiłkowe nie mają swojego zwykłego znaczenia, a służą wtedy jako operatory do ustalenia czasu jakiego chcemy użyć. Ich dokładniejszy opis znajduje się w kolejnej zakładce.
W języku włoskim są na szczęście tylko 2 takie czasowniki, ale nawet one dostarczają wiele problemów.
Główne znaczenie tych czasowników w zdaniu jest następujące:
essere
być
avere
mieć
Jednak w roli czasownika posiłkowego nie znaczą one nic, mają jedynie na celu określenie używanego przez nas czasu.
Ponieważ są to 2 bardzo ważne i bardzo często używane czasowniki w języku włoskim, należy pamiętać odmianę tych czasowników. Formy tych czasowników są wykorzystywane jako operatory do tworzenia zdań w innych czasach.
Najczęściej są używane formy czasu teraźniejszego i przyszłego, które wyglądają następująco:
Czasownik ESSERE
Presente
Futuro
io
sono
sarò
tu
sei
sarai
lui, lei
è
sarà
noi
siamo
saremo
voi
siete
sarete
loro
saranno
Czasownik AVERE
ho
avrò
hai
avrai
ha
avrà
abbiamo
avemo
avete
avrete
hanno
avranno
Poniżej kilka przykładowych zdań w różnych czasach z użyciem tych dwóch czasowników jako operatory.
Ho un libro.
Mam książkę
Czas Presente, czasownik avere w znaczeniu mieć.
Siamo molto occupati.
Jesteśmy bardzo zajęci.
Czas Presente, czasownik essere w znaczeniu być.
Abbiamo avuto grandi problemi.
Mieliśmy wielkie problemy.
Czas Passato Prossimo, czasownik avere został tutaj użyty 2 razy - raz w roli operatora - abbiamo i drugi raz jako orzeczenie zdania - avuto.
Sono andato a casa.
Poszedłem do domu.
Czas Passato Prossimo, czasownik essere występuje jako operator.
Quando avrò mangiato, farò quattro passi.
Kiedy zjem obiad, pójdę na spacer.
Czas Futuro Composto, forma czasownika avere (avrò ) w roli operatora.
Appena saremo arrivati, faremo il pranzo.
Jak tylko wrócimy, zrobimy obiad.
Wykorzystanie essere (saremo) jako operatora w czasie Futuro Composto.
Italianistyka