x kubizm.doc

- wraz z tymi dziełami kubizm przekracza kolejny etap rozwoju i wchodzi w fazę analityczą (na obrazie Braqua jeszcze dalej poprowadzoną niż u Picassa)
- formy kawałkowane na zupełnie drobne fragmenty, z których wyłaniają się znaki ledwie identyfikowalne, okruchy rzeczywistości, wywołują duże trudności związane z rozszyfrowaniem obrazu ze względu na jego daleko posuniętą niejednoznaczność, przestają naśladować, opisywać i opowiadać, tworzą jedynie sugestię (formy są do tego stopnia rozbite na małe cząstki, że płótna zbliżają się do abstrakcji, a postać prawie całkowicie znika z płaszczyzny): nos, dłonie w rękawiczkach, mglista aluzja do włosów, kawałek ucha, usta i guzik marynarki (obraz Picassa); grający na akordeonie, scena mająca miejsce nie w kawiarni, jak długo sądzono, lecz na pokładzie statku, z portem na dalszym planie (dzieło Braqua)
- mówienie o istocie przedmiotu, jego kształcie jak i funkcji, w sposób aluzyjny, przez niedomówienie, skojarzenia, dużą ilość niedookreśleń, zagubień, przenikań, ślady, odpryski, ledwie rozpoznawalne sygnały, które z niego pozostają, powoduje przeniesienie postaci w umowną rzeczywistość malarskiego przekazu, staje się fenomenem, nową jakością powierzchniową i znaczeniową zarazem; na pierwszy plan wysuwa się sfera pojęciowa, a przedstawienia zaczynają przemawiać do oglądającego za pomocą znaku, znajdującego skróconą drogę do jego sposobu pojmowania, za pomocą intuicji - natychmiastowego odczucia treści przedmiotowej
- rezygnacja z bryłowatości przedstawień na rzecz spłaszczeń, spłycenie głębi przestrzennej, dzielenie form i brył na mnóstwo małych rozluźnionych i rozsypanych płaszczyzn, tak trudnych do odszyfrowania, narodziło się z chęci malarzy do pełniejszego jeszcze poznania przedstawianego przedmiotu, głębszej jego analizy, aby móc go przekazać w sposób najbardziej szczegółowy i kompletny; deformacja i rozkład kształtów postaci polegające na geometrycznych uproszczeniach, sprowadzeniu bryły do form składających się z prostych płaszczyzn zetkniętych ostrymi krawędziami, pokazanych jednocześnie (symultanizm, czyli jednoczesność czasowo-przestrzenna, wprowadzenie do obrazu nowego pojęcia czasu i przestrzeni, ukazanie procesu poznawania rzeczy odbywającego się w czasie i trzech wymiarach)
- wtłoczenie postaci w przestrzeń rządzącą się własnymi, autonomicznymi prawami, rezygnacja z iluzjonizmu, tradycyjnie pojętego światłocienia i perspektywy, choć rozcięte płaszczyzny postaci współprzenikają się jeszcze z otaczającą przestrzenią (mimo braku perspektywy i nielogicznie rozłożonego światłocienia, czujemy przestrzeń, światło, powietrze, a przedmiot trójwymiarowy scalony zostaje z dwoma wymiarami płótna przez spłaszczenie odpowiednio zdeformowanych kształtów)
- niespójność i rozbicie powierzchni obrazu, które wynikają z dążenia do pogodzenia i określenia relacji przestrzeni z płaszczyzną
- brak ulotnych wrażeń, jednorazowego oglądu osoby portretowanej, dążność do obiektywizacji kształtu poznawanego nie tylko wzrokiem, ale wszystkimi zmysłami, przede wszystkim dotykiem; ukazanie swojej pełnej wiedzy i prawdy o przedmiocie, o jego istotnych cechach i właściwościach, a więc o sensie jego kształtu, strukturze przestrzennej, nigdy przecież nie widzianego równocześnie z kilku stron, w uniezależnieniu jakby od patrzenia nań w określonej atmosferze, oświetleniu, ustawieniu
- nie chodzi już tylko o to, aby malarz przedstawiał to, co widzi w prezentowanym w danej chwili przedmiocie, lecz o całościowe, odbywające się przecież w czasie i w trzech wymiarach, poznanie tego, czym ów przedmiot jest lub staje się w procesie patrzenia na rzeczywistość z różnych punktów widzenia i z całym subiektywizmem odczuć artysty
- dążenie do przedstawienia istoty rzeczywistości, a nie tylko rzeczywistości widzianej: "Tym co różni kubizm od dawnego malarstwa jest fakt, że nie jest ona sztuką naśladowczą, ale sztuką koncepcji, dążącą do wzniesienia się aż do poziomu kreacji."(Apollinaire)
- dzieła tego okresu charakteryzuje prawie monochromatyczna paleta: harmonia szarości, bieli, ugrów, ochr i brązów (u Braque'a jest ona bardziej opalizująca, z małymi, wibrującymi, najczęściej jasnymi akcentami; migotanie drobnych plamek albo przejrzystej, cienkiej warstwy farby przyczynia się tu do złagodzenia geometrycznej kompozycji obrazu i nasilenia jego świetlistości)

Odnośnie do portretu kahnwaliera

Kubizm, kierunek malarstwa nowoczesnego oraz rzeźby zainicjowany we Francji ok. 1906 przez P. Picassa i G. Braque'a, stanowiący przewrót w świadomości wizualnej XX w., zrywający z malarstwem tradycyjnym będącym sztuką naśladowania. Nowy kierunek oznaczał pojawienie się sztuki koncepcyjnej. Nazwa kubizmu (z łacińskiego cubus - kostka, sześcian) została zastosowana przez krytyka L. Vauxcellesa w odniesieniu do pejzaży Braque'a, charakteryzujących się geometrycznym uproszczeniem brył.
Zapowiedzią kubizmu był obraz Picassa Panny z Avignon (1907), a u podstaw rozwoju tkwił wpływ malarstwa P. Cézanne'a, wzory rzeźby przedromańskiej, iberyjskiej i ludów afrykańskich.

Kubizm rozwinął się w 3 fazach:

1) prekubistycznej (1906-1909), odrzucenie perspektywy i przestrzeni atmosferycznej, geometryzacja, wydobycie struktury podziału przedmiotu, tłumienie koloru.
2) analitycznej (1909-1912), rozbicie form przedmiotu, dekompozycja w celu osiągnięcia efektu profilów zachodzących na siebie, widzianych z kilku stron jednocześnie.
3) syntetycznej (od 1912/13), wprowadzenie collages, podkreślenie konstrukcji obrazu, a nie przedmiotu przedstawianego, przywrócenie koloru.

Kubizm był uprawiany jeszcze w latach 20., dał początek kilku kierunkom sztuki współczesnej, np. konstruktywizmowi, neoplastycyzmowi. Czerpali z niego: M. Chagall, T. Makowski, M. Gromaire.

Georges Braque (1882-1963), francuski malarz, grafik i rzeźbiarz. Jeden z najwybitniejszych twórców XX w., współtwórca - razem z P. Picassem - kubizmu. Z wykształcenia malarz pokojowy. W latach 1902-1904 uczył się w Paryżu w prywatnej szkole artystycznej. 1904-1905 nawiązywał do impresjonistów (zwłaszcza C. Moneta i C. Pissarra). W 1906 pod wpływem O. Friesza zbliżył się do fowizmu, za którym uznał obraz przede wszystkim za powierzchnię pokrytą farbami, a funkcję mimesis za rzecz wtórną.
Zobacz też:
 

Picasso Pablo , właściwie Pablo Ruiz Picasso (1881-1973), malarz, grafik, rzeźbiarz i ceramik hiszpański, jeden z najwybitniejszych twórców sztuki nowoczesnej i największa indywidualność w sztuce XX w. o wielkiej sile oddziaływania na kilka pokoleń artystów reprezentujących różne kierunki, zwłaszcza na kubistów, dadaistów i surrealistów.

Kubizm, kierunek malarstwa nowoczesnego oraz rzeźby zainicjowany we Francji ok. 1906 przez P. Picassa i G. Braque'a, stanowiący przewrót w świadomości wizualnej XX w., zrywający z malarstwem tradycyjnym będącym sztuką naśladowania. Nowy kierunek oznaczał pojawienie się sztuki koncepcyjnej. Nazwa kubizmu (z łacińskiego cubus - kostka, sześcian) została zastosowana przez krytyka L. Vauxcellesa w odniesieniu do pejzaży Braque'a, charakteryzujących się geometrycznym uproszczeniem brył.

Zapowiedzią kubizmu był obraz Picassa Panny z Avignon (1907), a u podstaw rozwoju tkwił wpływ malarstwa P. Cézanne'a, wzory rzeźby przedromańskiej, iberyjskiej i ludów afrykańskich. Udział w wystawach kubistów brali: malarze - J. Gris, A. Gleizes, F. Léger, J. Metzinger, H. Le Fauconnier, L. Marcus (Marcoussis), rzeźbiarze - A. Archipenko, E. Nadelman. Teoretykiem i obrońcą kubizmu był G. Apollinaire - autor pracy formułującej program kierunku Les peintres cubistes... (wydanej w 1913).

Kubizm rozwinął się w 3 fazach:

1) prekubistycznej (1906-1909), odrzucenie perspektywy i przestrzeni atmosferycznej, geometryzacja, wydobycie struktury podziału przedmiotu, tłumienie koloru.

2) analitycznej (1909-1912), rozbicie form przedmiotu, dekompozycja w celu osiągnięcia efektu profilów zachodzących na siebie, widzianych z kilku stron jednocześnie.

3) syntetycznej (od 1912/13), wprowadzenie collages, podkreślenie konstrukcji obrazu, a nie przedmiotu przedstawianego, przywrócenie koloru.

Kubizm był uprawiany jeszcze w latach 20., dał początek kilku kierunkom sztuki współczesnej, np. konstruktywizmowi, neoplastycyzmowi. Czerpali z niego: M. Chagall, T. Makowski, M. Gromaire.