Nadciśnienie tętnicze.doc

Nadciśnienie tętnicze - Hypertonia arterialis. Przełom nadciśnieniowy - Status hypertonicus.

Etiologia.
Nadciśnienie tętnicze to zespół chorobowy, którego przyczyną są nieprawidłowe, podwyższone wartości ciśnienia tętniczego. Normy dla prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego systematycznie obniżają się.
Prawiłowe ciśnienie tętnicze dzieli się na
- optymalne - nie przekraczające 120/80
- prawidłowe - do 140/90 mmHg
Nadciśnienie tętnicze dzieli się na 3 okresy
- łagodne - do 160/100 mmHg
- umiarkowane - do 180/110mmHg
- ciężkie - powyżej 180/110 mmHg
Nadciśnienie tętnicze dzieli się na pierwotne (95% wszystkich przypadków), czyli takie, w którym poza czynnikami genetycznymi i konstytucjonalnymi nie udaje się ustalić bezpośredniej przyczyny nadciśnienia i wtórne (ok. 5% wszystkich przypadków) gdzie nadciśnienie jest wtórne do innej choroby - np. przewlekłej niewydolności nerek.
Występowanie:
- choroba występuje bardzo często (20-25% wszystkich ludzi)
- nie zależy od płci
- zachorowalność rośnie wraz z wiekiem
Co sprzyja zachorowaniu - czynniki ryzyka:
- wiek (po 30 roku życia)
- obciążenia rodzinne (nadciśnienie tętnicze u rodziców, dziadków, rodzeństwa)
- palenie papierosów
- nieprawidłowa dieta: zbyt duże spożycie soli, alkoholu, kawy
- nadwaga i otyłość
- brak ruchu
- stres emocjonalny i osobowość typu A
- ciąża (u części kobiet w ciąży występują wysokie wartości ciśnienia tętniczego, które z reguły ulegają normalizacji po porodzie; kobiety te są częściej zagrożone wystąpieniem nadciśnienia w wieku starszym)
- niektóre leki
Choroby współistniejące lub sprzyjające wystąpieniu tej choroby:
- choroby nerek (przewlekła niewydolność nerek, zwężenie tętnicy nerkowej)
- zaburzenia hormonalne (choroby nadnerczy, tarczycy, przysadki mózgowej)

Przyczyny:
sercowo-naczyniowe:
- miażdżyca, niedomykalność zastawek aorty, przetrwały przewód tętniczy, wzrost pojemności wyrzutowej serca spowodowany gorączką, rozwarstwienia ścian aorty
nefrologiczne:
- zapalenie kłębuszków nerkowych, odmiedniczkowe zapalenie nerek, wielotorbielowatość nerek, zwężenie tt. nerkowych, nefropatia cukrzycowa, miażdżyca tt. nerkowych.
endokrynologiczne:
- używanie tabletek antykoncepcyjnych, guz chromochłonny nadnerczy, tyreokzydoza, obrzęk śluzowaty, zespół i choroba Cushinga (osteoporoza posteroidowa)
neurogenne:
- psychogenne, nagły wzrost ciśnienie wewnątrzczaszkowego, ostre uszkodzenia rdzenia kręgowego.
toksykologiczne:
- odstawienie leków, zatrucie sympatykomimetykami.

Rozpoznajemy je wtedy gdy ciśnienie skurczowe  - 160 mmHg i wyżej, rozkurczowe 95 mmHg i wyżej występuje przynajmniej w 3 pomiarach w spoczynku.
Gdy mamy do czynienia z podwyższonymi tylko wartościami ciśnienia skurczowego lub rozkurczowego mówimy o nadciśnieniu izolowanym. Gdy wartości ciśnienia rozkurczowego przekraczają wartość 115 mmHg mówimy o nadciśnieniu złośliwym.

Objawy:
- wysoki pomiar ciśnienia
- ze strony CUN i neurologiczne:bóle głowy, zawroty, osłabienie, drgawki, zaburzenia mowy, zaburzenia świadomości, niedowłady
- ze strony u.krążenia: ból w klp, duszność
- ze strony u.moczowego: bezmocz, skąpomocz
- ze strony narządu wzroku: zaburzenia widzenia, zamglone widzenie

Powikłania:
- choroba niedokrwienna serca (wieńcowa) i zawał serca
- wylew krwi do mózgu (udar krwotoczny mózgu)
- niewydolność krążenia (serca)
- zaburzenia rytmu serca
- niewydolność nerek
- tętniak aorty

Rokowanie:
Na ogół jest dobre - jeśli choroba jest prawidłowo leczona, a pacjent stosuje się do zaleceń.

Przełom nadciśnieniowy

Jest to krytyczny wzrost ciśnienia, wymagający intensywnego leczenia ze względu na powikłania:
- ze strony układu nerwowego: udary
- ze strony układy krążenia: obrzęk płuc, zawał mięśnia sercowego, zaburzenia rytmu
- ze strony narządu wzroku: odklejanie siatkówki, mikrowylew

Wartości ciśnienia krytycznego są zależne od wieku, płci, chorób współistniejących:
Nagły wzrost do wartości 200/130 mmHg – u osób nie chorujących
Powolny wzrost do wartości 300/150 mmHg – u osób chorujących

Nadciśnienie tętnicze, przełom nadciśnieniowy - postępowanie ratownicze.

W pomocy przedlekarskiej zaleca się utrzymywanie drożności dróg oddechowych, zapewnienie pacjentowi dostępu świeżego powietrza  oraz ewentualnej sztucznej wentylacji znanymi metodami oraz wezwanie zespołu ratownictwa medycznego.

Leczenie nadciśnienia tętniczego można podzielić na farmakologiczne i nie farmakologiczne:
Leczenie nie farmakologiczne:
- obniżenie masy ciała ma bardzo istotne znaczenie w leczeniu nadciśnienia tętniczego - dotychczasowe badania dowodzą że u chorych z nadciśnieniem i 10% nadwagą obniżenie masy ciała o 5 kg powoduje umiarkowany efekt hipotensyjny (obniżenie ciśnienia) oraz korzystnie wpływa na czynniki ryzyka ( m. innymi insulinooporność, cukrzyca, hiperlipidemia i przerost lewej komory serca)
- ograniczenie spożycia alkoholu do minimum
- zaprzestanie palenia tytoniu w jakiejkolwiek postaci (papierosy, fajka, cygara);
- regularne ćwiczenia fizyczne o umiarkowanym natężeniu , najlepiej szybki spacer lub pływanie - minimum 3-4 razy w tygodniu przez 30-40 min.
- korzystne jest zmniejszenie spożycia soli kuchennej do mniej niż 100 mmol/dzień co odpowiada 6 gram NaCl.
- zmiana diety, a zwłaszcza wprowadzenie ryb, warzyw i owoców (mogą być suszone);
Leczenie farmakologiczne:
- ACE - i - inhibitory konwertazy
- antagoniści wapnia (blokery kanału wapniowego)
- beta - blokery
- leki moczopędne (diuretyki)
- Alfa blokery

Leczenie przełomu nadciśnieniowego nagłych należy rozpocząć natychmiast po ustaleniu rozpoznania. Celem leczenia jest takie obniżenie wartości ciśnienia tętniczego krwi, aby średnie ciśnienie tętnicze (tj. wartość ciśnienia rozkurczowego plus jedna trzecia ciśnienia tętna) obniżyło się o 20-25%. W przebiegu nadciśnienia dochodzi do przewlekłych zaburzeń w autoregulacji przepływu mózgowego, a obniżenie średniego ciśnienia tętniczego o przeszło 25% może spowodować znamienny spadek ciśnienia perfuzji mózgowej i wystąpienie objawów niedokrwienia mózgu.
Leki doustne są stosowane w leczenie zachowawczym, jednak nie są przydatne w leczeniu prawdziwych stanów nagłych, tutaj należy stosować leczenie innymi drogami.
W przełomie nadciśnieniowym mają zastosowanie leki: Nitrogliceryna, ma gwałtowny początek działania, którego siła zależy również od dawki, i czas działania wynoszący kilka minut. U chorych z przełomem powikłanym dusznicą bolesną lub obrzękiem płuc NTG jest lekiem w wyboru. Dawka początkowa wynosi 20-30 μg/min. i może być zwiększana zależnie od działania terapeutycznego (obniżenie ciśnienia tętniczego). Innym lekiem jest Ebrantil, który wykazuje działanie poprzez obniżanie ciśnienia skurczowego i rozkurczowego na skutek zmniejszenia napięcia układu sympatycznego, zmniejsza on opór naczyniowy. Zalecane dawkowanie w szybkim wstrzyknięciu dożylnym 12,5-50 mg, wstrzyknięcia można powtarzać do dawki 100 mg na dobę lub we wlewie dożylnym 200-250 mg w 500 ml 0,9% NaCl. Zapewni to obniżenie wartości ciśnienia do 160 - 170 mm Hg. Celem postępowania w przełomie nie jest obniżanie ciśnienia do wartości normalnych lecz do wartości bezpiecznych, bardzo szybko można obniżyć ciśnienie i doprowadzić do udaru niedorwiennego.
Stosować również można Nitroprusydek sodu, mający bardzo szybki początek działania, silę działania zależną od wielkości dawki oraz krótki czas działania (1-3 minut), jest lekiem z wyboru w stanach nagłych w nadciśnieniu. Zakres dawkowania wynosi 0,5 - 10 μg/kg/min.

Chorzy z powinni zostać przyjęci na oddział celem obserwacji i dalszego leczenia.