penit.PDF

ZAGADNIENIA

PENITENCJARNE

Spis treści

Krzysztof Jędrzejak: SYSTEM PENITENCJARNY str. 3

Leokadia Stodolska: MIĘDZYNARODOWE STANDARDY POSTĘPOWANIA

Z WIEŹNIAMI ORAZ OCHRONA PRAWNA OSADZONYCH str. 7

Bogdan NOWAK: CELE FUNKCJE I ZASADY WYKONYWANIA KARY

POZBAWIENIA WOLNOŚCI I TYMCZASOWEGO ARESZTOWANIA str. 55

Leokadia Stodolska: TYPOLOGIA JEDNOSTEK PENITENCJARNYCH

I KLASYFIKACJA SKAZANYCH str. 61

leokadia Stodosla: WYKONYWANIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI

W ZALEŻNOŚCI OD TYPU ZAKLADU KARNEGO I SYSTEMU WYKONANIA

KARY str. 79

Leokadia Stodolska: STATUS PRAWNY SKAZANEGO str. 98

Leokadia Stodolska: STATUS PRAWNY TYMCZASOWO ARESZTOWANYCH

str. 113

Leokadia Stodolska: PORZĄDEK WEWNĘTRZNY str. 119

Bogdan Nowak: METODY RESOCJALIZACJI str. 122

Bogdan Nowak: ŚRODKI ODDZIAŁYWAŃ PENITENCJARNYCH str. 128

Tadeusz Karczewski: POMOC POSTPENITENCJARNA I PRACA SOCJALNA

str. 138

Eugeniusz Szymczak: PODKULTURA PRZESTĘPCZA str. 145

Leokadia Stodolska: WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE,

PRZERWA W WYKONANIU KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI str. 160

Hanna Chmielewska: PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY IZOLACJI str. 172

Wstęp

Oddajemy do rąk czytelników skrypt przeznaczony dla słuchaczy szkoły

podoficerskiej. Będziemy radzi, gdy korzystać będą z niego również inne osoby.

Skrypt ma pomóc w opanowaniu wiedzy penitencjarnej i usprawnieniu

procesu szkolenia. W opracowaniu opieraliśmy się na najnowszej literaturze

przedmiotu i obowiązujących przepisach prawa penitencjarnego. Układ treściowy

opracowaliśmy w oparciu o aktualny program nauczania w COSSW w Kaliszu.

Dla upraktycznienia wiedzy w skrypcie zawarliśmy załączniki (dokumenty

i wnioski). Autorzy skryptu to aktualni i byli wykładowcy zagadnień

penitencjarnych znający oczekiwania słuchaczy w tym zakresie. Prosimy

czytelników o życzliwe przyjęcie naszej pracy, a także o uwagi, które będą pomocne

w ewentualnych korektach w przyszlości.

Autorzy

ppłk Krzysztof Jędrzejak

SYSTEM PENITENCJARNY

Przez system penitencjarny będziemy rozumieć.

Całokształt przepisów i instytucji prawa penitencjarnego oraz urządzeń zakładów

penitencjarnych, zmierzających według określonego sposobu do osiągnięcia

zasadniczego celu kary pozbawienia wolności.

Do najważniejszych elementów systemu penitencjarnego należy zaliczyć:

- przepisy określające wykonywanie kary pozbawienia wolności, tymczasowego

aresztowania (np. kodeks karny wykonawczy, regulaminy organizacyjno-

porządkowe, rozporządzenia, zarządzenia),

- instytucje prawa penitencjarnego (np. warunkowe przedterminowe zwolnienie,

przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności, pomoc postpenitencjarna),

- architekturę - która zależy od typu zakładu karnego. Typy zakładów (zamknięty,

półotwarty, otwarty) różnią się między sobą stopniem zabezpieczenia

ochronnego, izolacją skazanych, ich obowiązkami oraz uprawnieniami w zakresie

poruszania się w ZK i poza terenem.

- podstawowe środki oddziaływania na więźniów (środki oddziaływania związane

z celami i funkcjami kary pozbawienia wolności np. praca, nauczanie, działalność

kulturalno - oświatowa , wychowanie fizyczne i zajęcia sportowe, nagrody, ulgi,

kary dyscyplinarne),

–- status prawny więźnia (zbiór przysługujących praw oraz ciążących na

skazanym obowiązków),

- kadra penitencjarna (zasoby ludzkie o odpowiednich predyspozycjach, cechach

psychofizycznych i poziomie intelektualnym),

–- sposób zarządzania i kontroli (struktura organizacyjna więziennictwa – nadzór

sprawowany przez jednostki nadrzędne więziennictwa, nadzór penitencjarny nad

legalnością i prawidłowością przebiegu wykonywania kary pozbawienia wolności

oraz tymczasowego aresztowania),

–- środki ochrony i bezpieczeństwa (uzależnione od typu ZK oraz kategorii

osadzonych). Różnice dotyczą między innymi takich elementów jak: ilość

wygrodzeń wewnętrznych, wysokość muru zewnętrznego, rodzaj zabezpieczeń

techniczno-ochronnych, ilość posterunków ochronnych, liczba personelu

wykonującego zadania o charakterze ochronnym itd.

– relacje kadra – osadzeni (uzależnione od realizowanych celów wykonywania

kary pozbawienia wolności).

System celkowy

Pierwszym systemem penitencjarnym, który ukształtował się w procesie rozwoju

więziennictwa, jest system celkowy.

Jest on znany w dwóch odmianach: pensylwańskiej (filadelfijskiej) oraz

auburnskiej.

Podstawową cechą wykonywania kary w systemie celkowym odmiany

pensylwańskiej była :

całkowita całodobowa izolacja więźnia w pojedynczej celi.

Odosobnienie więźniów miało wywoływać w nich refleksje nad swoim dotychczasowym

życiem, a w konsekwencji prowadzić do ich poprawy.

Wprowadzono obowiązek lektury Biblii, jako środka pozwalającego więźniom moralnie

się odrodzić i mającego skłonić ich do życia zgodnego z prawem. Zakładano, że

izolowanie więźniów od siebie skutecznie zapobiegnie ich wzajemnej demoralizacji.

Pierwszym więzieniem, w którym wykonywano karę według założeń systemu

celkowego odmiany pensylwańskiej było więzienie w Filadelfii (1790).

Organizacja odbywania kary oparta na odosobnieniu oraz przymusowej

bezczynności więźniów nie sprzyjały ich poprawie i nie przynosiła spodziewanych

efektów. Skutkami stosowania osamotnienia więźniów były między innymi zaburzenia

psychiczne, niszczenie woli i aktywności. Z tego też względu z czasem zaczęto łagodzić

warunki wykonania kary w odmianie pensylwańskiej, poprzez wprowadzenie takich

zmian jak: możliwość pracy w celi, korzystanie z więziennej biblioteki, czy kontakty z

krewnymi i przedstawicielami instytucji charytatywnych.

W latach dwudziestych XIX wieku zaczął się kształtować system celkowy

odmiany auburnskiej (Auburn, Stany Zjednoczone). Charakteryzował się on

odosobnieniem więźniów w pojedynczych celach w porze nocnej oraz wspólną pracą w

porze dziennej z obowiązkiem zachowania milczenia.

System celkowy był pierwszym systemem wykonywania kary pozbawienia

wolności, którego deklaratywnym celem była poprawa więźnia. Na uwagę zasługuje

również to, iż w więzieniach celkowych dbano o należyte warunki socjalno-bytowe.

System progresywny.

Istotą systemu progresywnego jest podział okresu wykonania kary pozbawienia

wolności na etapy. Przejście więźnia do kolejnych etapów było uzależnione od jego

zachowania i wiązało się z łagodzeniem warunków odbywania kary pozbawienia

wolności. Celem wykonania kary, przyjętym przez zwolenników systemu

progresywnego, było uspołecznienie więźnia, a nie jego skrajna izolacja. Podstawę

wykonywania kary powinna stanowić odpowiednia klasyfikacja skazanych. System

progresywny, jako ujednolicony sposób wykonania kary, po raz pierwszy wprowadził

Aleksander Maconochie w więzieniu na wyspie Norfolk (położonej u wybrzeży

Australii) około 1840r. Maconochie podzielił okres wykonania kary na trzy etapy.

Przejście przez osadzonego do kolejnego etapu (awans) wiązało się z poprawą jego

sytuacji tzn. ze zwiększonym zakresem uprawnień.

Pierwszy etap polegał na izolacji celkowej typu pensylwańskiego. Etap drugi

polegał na przymusowych robotach wykonywanych według systemu auburnskiego, ale

bez zachowania nakazu milczenia. W ramach tego etapu więzień był oceniany i

otrzymywał każdego dnia określoną liczbę punktów. Oceniano głównie zachowanie i

postawę w pracy. Postępy czynione przez więźnia miały bezpośredni wpływ na

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: