RAK SZYJKI MACICY (carcinoma uterie) : u kobiet między 35 a 40 r.z, które przeszły drobne zabiegi ginekolog. Np. usunięcie polipa, wcześnie rozpoczęte współżycie, przebyte porody z kleszczami, etiologia nie znana, zaczyna się jako choroba wirusowa, objawy: bezobjawowo, plamienia, krwawienia mdzymiesiączkowe, bóle podbrzusza,
bóle podczas współżycia, uporczywe upławy. Nie leczony nowotwór powoduje powstanie guzka na szyjce macicy, o charakterystycznym „kalafiorowatym” kształcie.
Klasyfikacja nowotworów wg FIGO:
0 st. : rak przedinwazyjny
I st. : rak ograniczony do cz. pochwowej
Ia : przedkliniczny rak szyjki macicy (może być rozpoznany tylko na podst. bad.histopato.)
Ia1: inwazja początkowa, gł. naciekania pon. 3 mm
Ia2: gł. naciekania nie przekracza 5 mm, szerokość 7 mm
Ib: wszystkie inne chore z rakiem I st.
II st: rak przechodzi na przymacicza i/lub pochwę
IIa: rak przechodzi na przymacicza, nacieka pochwę ale nie dochodzi do 1/3 dolnej części
IIb: rak nacieka przymacicza, ale nie dochodzi do ścian kostnych miednicy
III st. : naciek nowotworowy guzowaty, jest złączony z kośćmi (IIIa) lub też nacieka na całą dł pochwy (IIIa)
Do gr. III włączone są chore u których stwierdza się wodonercze lub nerkę nie wydzielającą.
IV st. : przejście procesu nowot. przez bł. śluzową
p.moczowego i/lub odbytnicy (IVa)
albo wystąpienie przerzutów odległych np. do wątroby (IVb)
I okres- wyleczalny prawie w 100%
I etap leczenia – oper. – usunięcie kom. nowotw. skojarzone z farmakoterapią (cytostatyki), chemioterapią- kroplówki
RAK TRZONU MACICY (carcinoma corporis uterie, c. endometrium)
dotyczy kobiet starszych wiekiem, w okresie 50-70 r.ż kiedy wchodzi w okres menopauzy, lub po niej, objaw chartka. to plamienie, krwawienie po dawno przebytym okresie menop.
Etiologia: nie znana, ale podejrzewa się że bardziej podatne są kobiety z: otyłością, nadciś, cukrzycą, zaburzeniami hormo., czynniki genetyczne, demograficzne(wiek)
jatrogenne.
Leczenie: oper.- usunięcie macicy z przydatkami
Chemioterapia lub radioterapia.
Rokowanie dobre w I i II stadium
RAK JAJNIKA ( carcinoma ovarie)
bardzo podstępny, długo bezobjawowy, etiologia: nie znana, bierze się pod uwagę obciążenie genetyczne
Objawy: plamienia, zaburzenia w miesiączkowaniu, bóle w podbrzuszu, płyn w jamie brzusznej ( w II i IV stadium zaawans. choroby)
Klasyfikacja wg FIGO:
I- zmiana ogr do trzonu
Ia: naciek nowotw. mięśnia macicy nie przekracza ½ grubości
Ib: naciek przekracza ½ grubości mięśnia
II: nowotwór przechodzi na szyjkę
III: nowotwór przechodzi na macicę ale nie przekracza granic miednicy mniejszej, przerzuty do jajnika i/lub pochwy
IV: nowotwór przechodzi poza granicę miednicy mniejszej
a- nacieka pęcherz, odbytnicę, okrężnicę esowatą
b- przerzuty do narządów odległych
W ocenie mikroskopowej 80% raków endometrium stanowią raki gruczołowe.
Klasyfikacja 4 podgrup wg FIGO:
G1: rak gruczołowy o dużym st. zróż,
G2: rak miernie zróż.
z obecnością ognisk raka litego
G3- przeważa rak lity o małym zróż.
G4: nie ustalono st. zróżnicowania
Leczenie: chemioter.(1 dzien-cytostatyki, 2 dzien- posthydratyzacja)
lecz.operacyjne
CIĄŻA POZAMACICZNA
(graviditas extrauterinae, g. ectopica)
ciąża patologiczna, rozwijająca się poza macicą, etiologia: proces patologiczny, zab, hormo lub przeszkoda mechaniczna
A- zab. hormo: spowodowanie niedoborem hormonów, zab. równowagi hormonalnej, niedostateczna perystaltyka jajowodów
B- przeszkody mech: zwężenie jajowodu, całkowite zarośnięcie jajowodu, zrosty w jajowodzie
Najczęściej występuje w: bańce jajowodu, w cieśni jajowodu, ciąża jajowodowo-jajnikowa, ciąża jajnikowa, ciąża brzuszna
Objawy: przebieg ostry: krwawienie do jamy brzusznej, objaw Blumberga, spadek ciśnienia na obwodzie, bladość powłok skórnych, potliwość wzrasta, przyspieszenie tętna, oddech szybki, płytki, sinica w okolicy ust
Ciąża szybkonośnie, testy ciążowe są „+” na skutek pracy hormonów ciążowych. Objawy: plamienia, krwawienia, nudności, wymioty, pobolewanie dołu brzucha, omdlenia
Leczenie: operac. – laparoskopia, otwarcie jamy brzusznej (laparotomia)- usunięcie skrzepów+ płukanie jamy brzusznej, dodatkowo antybiotyki
MIĘŚNIAKI MACICY
(mioma utemi) nowotwór łagodny, etiologia: nieznana, podejrzewa się zab. hormo. (głównie estrogenu) U pacjentek które nie rodziły lub rodziły „za dużo”, u tych które miały zabiegi w obrębie macicy np. porody powikłane, poronienia
Mięśniaki to guzki o równej powierzchni, różnej wielkości, różnej liczbie występowania. Najczęściej występują na trzonie macicy
śródścienniak- m. znajdujący się w środkowej warstwie m. macicy
podsurowicówkowy- m. rozwijający się w kierunku do jamy brzusznej
podśluzówkowy- m. rozwijający się w kierunku do jamy brzusznej
U kobiet po 50 r.ż usuwa się całą macicę- zapobiega to nawrotom
Lecznie: oper., zachowawczo- lecz hormonalne, b.rzadko stosowane, polecane osobom młodym
Mięśniak może zresorbować się pod wpływem ciąży ale może także ulec rozrostowi. Mogą utrudniać zajście w ciążę, powodować poronienia lub przyspieszać poród.
Objawy: bóle podbrzusza (objaw ostrego brzucha)
u kobiet starszych mogą występować plamienia, krawienia,
krwotok--> anemia
Rokowanie dobre, wystarczy lecz. farmako lub operac.
ENDOMETRIOZA:
dotyczy błony śluzowej macicy (endometrium), u młodych kobiet 20-30r. ż Etiologia nie znana, zab.hormo (?)
Jest to wszczepienie się strzępków błony śluzowej macicy w różne miejsca poza jamą brzuszną
Może występować w: bliźnie po cięciu cesarskim, po cięciu krocza poorodzie fizjologicznym, w jamie brzusznej- na jajniku, na pęcherzu moczowym, na jelitach.
Może się przenosić na inne organy przez układ krwionośny. Mechanizm powstania: strzępek przyczepia się w innym miejscu, powodując st.zapalny.Zaczyna się rozrastać, poprawia się krążenie w okolicy zagnieżdżenia strzępka.
Objawy: bóle brzucha, podbrzusza, silne podczas miesiączki, utrudnione zajście w ciążę
Leczenie: zab.operac. (wyłuszczenie ognisk zapalnych endometr.) regulacja hormonalna
Rokowanie z reguły dobre
ZABIEGI PER VAGINA
a) wysiłkowe nie trzymanie moczu
- wysiłkowe nie trzymanie moczu
nieotrzymanie odruchowe
-nie trzymanie z przepełnienia
- nie trzymanie jako następstwo przetok
- parte albo naglące nie trzymanie moczu i rzadsze przyczyny mimowolnego wypływania moczu
Wysiłkowe n.m wyst.najczęściej w przypadkach obniżenia i wypadania narządów płciowych, a wpływają na to czynniki:
-niedomoga zwieraczy cewki moczowej
-uszkodzenie przepony moczowo-płciowej
-wzrost tylnego kąta cewkowo-pęcherzowego
-wzrost szerokości światła cewki moczowej
Układ zamykający pęcherz moczowy, pod względem budowy jak i fcji obejmuje:
-zwieracz gładki
-zwieracz prążkowany
-powieź łonowo-pęcherzykowo-łonowa
-sploty jamisteokołocewkowe
Sposoby operacyjne:
a) m. podpierające
- collporrhaphiae; op.plastyczne przedniej i tylnej ściany pochwy
-przednia operacja plast. dźwigaczy- krótkoramm. pętla wg Lahodnego
b) m. podwieszające:
-cystourethropexiae: podwieszenie ukł. zamykającego i umocowanie go do przedniej ściany miednicy
-op. za pomoca pętli
c) op. przepukliny zatoki Douglasa
d) op. wypadania pochwy
e) op związane z wypadnięciem pochwy ze wzgl. możliwości współżycia płciowego
-koloptomia
-colopcleisis wg Labhardta
Leczenie zachowawcze: środki tonizujące mm., gimnastyka lecznicza i ćw mm krocza, faradyzacja i ciepłe nasiadówki
ZAPALENIE PRZYDATKÓW
(adnexitis)
Może dotyczyć zap. jajników, jajowodów, jajników i jajowodów. Dotyczy głównie kobiet młodych, w wieku rozrodczym. Wywołany bakterią lub wirusem.
Zakażenie może występować drogą:
-wstępującą: zakażenie idzie dołem przez kanał rodny
-zstępującą: zapalenie jako powikłanie po np. migdałkach, anginie, chorobie zębów.
Może mieć przebieg ostry lub przewlekły.
Ostry- wysoka temp, podwyższone OB., leukocytoza, ostre bóle brzucha, ogólne objawy grypowe np. bóle mięśni
Wskazane lecz. farmako(antybiotyk) leki p/zapalne, p/gorączkowe, nasiadówki, dieta lekkostrawna, leżenie, lecznie Terapulsem
KAROLINA01