samorząd gminny.rtf

Ustawa o samorz¹dzie gminnym

z dnia 8 marca 1990 r. (Dz.U. Nr 16, poz. 95)

tekst jednolity z dnia 10 lutego 1996 r. (Dz.U. Nr 13, poz. 74)

tekst jednolity z dnia 12 paŸdziernika 2001 r. (Dz.U. Nr 142, poz. 1591)

zmiany:

Rozdzia³ 1. Przepisy ogólne

Art. 1. [Pojêcie gminy] 1. Mieszkañcy gminy tworz¹ z mocy prawa wspólnotê samorz¹dow¹.

2. Ilekroæ w ustawie jest mowa o gminie, nale¿y przez to rozumieæ wspólnotê samorz¹dow¹ oraz odpowiednie terytorium.

Art. 2. [Charakter zadañ] 1. Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu w³asnym i na w³asn¹ odpowiedzialnoœæ.

2. Gmina posiada osobowoœæ prawn¹.

3. Samodzielnoœæ gminy podlega ochronie s¹dowej.

Art. 3. [Ustrój gminy] 1. O ustroju gminy stanowi jej statut.

2. Projekt statutu gminy powy¿ej 300 000 mieszkañców podlega uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów na wniosek ministra w³aœciwego do spraw administracji publicznej.

3. W sprawach spornych rozstrzyga Rada Ministrów.

Art. 4. [Zmiany w podziale terytorialnym] 1. Rada Ministrów, w drodze rozporz¹dzenia:

1) tworzy, ³¹czy, dzieli i znosi gminy oraz ustala ich granice,

2) nadaje gminie lub miejscowoœci status miasta i ustala jego granice,

3) ustala i zmienia nazwy gmin oraz siedziby ich w³adz.

2. Rozporz¹dzenie, o którym mowa w ust. 1, mo¿e byæ wydane tak¿e na wniosek zainteresowanej rady gminy.

3. Ustalenie i zmiana granic gmin dokonywane s¹ w sposób zapewniaj¹cy gminie terytorium mo¿liwie jednorodne ze wzglêdu na uk³ad osadniczy i przestrzenny, uwzglêdniaj¹cy wiêzi spo³eczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniaj¹cy zdolnoœæ wykonywania zadañ publicznych.

4. Nadanie gminie lub miejscowoœci statusu miasta, ustalenie jego granic i ich zmiana dokonywane s¹ w sposób uwzglêdniaj¹cy infrastrukturê spo³eczn¹ i techniczn¹ oraz uk³ad urbanistyczny i charakter zabudowy.

5. Zmiany, o których mowa w ust. 1, nastêpuj¹ z dniem 1 stycznia.

Art. 4a. [Rozwiniêcie] 1. Wydanie rozporz¹dzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, wymaga zasiêgniêcia przez ministra w³aœciwego do spraw administracji publicznej opinii zainteresowanych rad gmin, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkañcami, a w przypadku zmian granic gmin naruszaj¹cych granice powiatów lub województw - dodatkowo opinii odpowiednich rad powiatów lub sejmików województw, z zastrze¿eniem ust. 2.

2. Konsultacje z mieszkañcami w sprawach zmiany granic gmin lub granic miasta polegaj¹cej na wy³¹czeniu obszaru lub czêœci obszaru jednostki pomocniczej gminy i jego w³¹czeniu do s¹siedniej jednostki pomocniczej tej gminy lub do s¹siedniej gminy mog¹ zostaæ ograniczone do:

1) mieszkañców jednostki pomocniczej gminy objêtych zmian¹ - przez odpowiednie rady gmin,

2) mieszkañców gmin objêtych zmian¹ naruszaj¹c¹ granice powiatów lub województw - przez odpowiednie rady powiatów lub sejmiki województw.

3. W przypadku niewyra¿enia opinii, o której mowa w ust. 1, w terminie 3 miesiêcy od dnia otrzymania wyst¹pienia o opiniê, wymóg zasiêgniêcia opinii uznaje siê za spe³niony.

Art. 4b. [Rozwiniêcie] 1. Wydanie rozporz¹dzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, na wniosek rady gminy wymaga:

1) wniosku rady gminy poprzedzonego przeprowadzeniem przez tê radê konsultacji z mieszkañcami, wraz z uzasadnieniem oraz niezbêdnymi dokumentami, mapami i informacjami potwierdzaj¹cymi zasadnoœæ wniosku,

2) opinii rad gmin objêtych wnioskiem, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkañcami, a w przypadku zmiany granic gminy naruszaj¹cej granice powiatów lub województw - opinii odpowiednich rad powiatów lub sejmików województw,

3) opinii wojewody w³aœciwego dla gminy lub gmin objêtych wnioskiem.

2. Do wniosku i opinii, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 4a ust. 2 i 3 stosuje siê odpowiednio.

3. Rada gminy wystêpuje z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, do ministra w³aœciwego do spraw administracji publicznej za poœrednictwem wojewody, w terminie do dnia 31 marca.

4. Rada Ministrów okreœli, w drodze rozporz¹dzenia, tryb postêpowania przy sk³adaniu wniosków, o których mowa w ust. 1, oraz dokumenty, które nale¿y do³¹czyæ do wniosku.

Art. 5. [Jednostki pomocnicze] 1. Gmina mo¿e tworzyæ jednostki pomocnicze: so³ectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Jednostk¹ pomocnicz¹ mo¿e byæ równie¿ po³o¿one na terenie gminy miasto.

2. Jednostkê pomocnicz¹ tworzy rada gminy, w drodze uchwa³y, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkañcami lub z ich inicjatywy.

3. Zasady tworzenia, ³¹czenia, podzia³u oraz znoszenia jednostki pomocniczej okreœla statut gminy.

4. (skreœlony)

Art. 5a. [Konsultacje z mieszkañcami] 1. W wypadkach przewidzianych ustaw¹ oraz w innych sprawach wa¿nych dla gminy mog¹ byæ przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkañcami gminy.

2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkañcami gminy okreœla uchwa³a rady gminy.

Art. 5b. [M³odzie¿owa rada gminy] 1. Gmina podejmuje dzia³ania na rzecz wspierania i upowszechniania idei samorz¹dowej wœród mieszkañców gminy, w tym zw³aszcza wœród m³odzie¿y.

2. Rada gminy na wniosek zainteresowanych œrodowisk mo¿e wyraziæ zgodê na utworzenie m³odzie¿owej rady gminy maj¹cej charakter konsultacyjny.

3. Rada gminy, powo³uj¹c m³odzie¿ow¹ radê gminy, nadaje jej statut okreœlaj¹cy tryb wyboru jej cz³onków i zasady dzia³ania.

Rozdzia³ 2. Zakres dzia³ania i zadania gminy

Art. 6. [Zakres dzia³ania gminy] 1. Do zakresu dzia³ania gminy nale¿¹ wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrze¿one ustawami na rzecz innych podmiotów.

2. Je¿eli ustawy nie stanowi¹ inaczej, rozstrzyganie w sprawach, o których mowa w ust. 1, nale¿y do gminy.

Art. 7. [Zadania w³asne] 1. [1]Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty nale¿y do zadañ w³asnych gminy. W szczególnoœci zadania w³asne obejmuj¹ sprawy:

1) ³adu przestrzennego, gospodarki nieruchomoœciami, ochrony œrodowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej,

2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,

3) wodoci¹gów i zaopatrzenia w wodê, kanalizacji, usuwania i oczyszczania œcieków komunalnych, utrzymania czystoœci i porz¹dku oraz urz¹dzeñ sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energiê elektryczn¹ i ciepln¹ oraz gaz,

4) lokalnego transportu zbiorowego,

5) ochrony zdrowia,

6) pomocy spo³ecznej, w tym oœrodków i zak³adów opiekuñczych,

7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,

8) edukacji publicznej,

9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,

10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urz¹dzeñ sportowych,

11) targowisk i hal targowych,

12) zieleni gminnej i zadrzewieñ,

13) cmentarzy gminnych,

14) porz¹dku publicznego i bezpieczeñstwa obywateli oraz ochrony przeciwpo¿arowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposa¿enia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego,

15) utrzymania gminnych obiektów i urz¹dzeñ u¿ytecznoœci publicznej oraz obiektów administracyjnych,

16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ci¹¿y opieki socjalnej, medycznej i prawnej,

17) wspierania i upowszechniania idei samorz¹dowej,

18) promocji gminy,

19) wspó³pracy z organizacjami pozarz¹dowymi,

20) wspó³pracy ze spo³ecznoœciami lokalnymi i regionalnymi innych pañstw.

2. Ustawy okreœlaj¹, które zadania w³asne gminy maj¹ charakter obowi¹zkowy.

3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadañ w³asnych wymaga zapewnienia koniecznych œrodków finansowych na ich realizacjê w postaci zwiêkszenia dochodów w³asnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje siê odpowiednio.

Art. 8. [Zadania zlecone] 1. Ustawy mog¹ nak³adaæ na gminê obowi¹zek wykonywania zadañ zleconych z zakresu administracji rz¹dowej, a tak¿e z zakresu organizacji przygotowañ i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

2. Zadania z zakresu administracji rz¹dowej gmina mo¿e wykonywaæ równie¿ na podstawie porozumienia z organami tej administracji.

2a. Gmina mo¿e wykonywaæ zadania z zakresu w³aœciwoœci powiatu oraz zadania z zakresu w³aœciwoœci województwa na podstawie porozumieñ z tymi jednostkami samorz¹du terytorialnego.

2b. Spory maj¹tkowe wynik³e z porozumieñ, o których mowa w ust. 2 i 2a oraz w art. 74, rozpatruje s¹d powszechny.

3. Gmina otrzymuje œrodki finansowe w wysokoœci koniecznej do wykonania zadañ, o których mowa w ust. 1, 2 i 2a.

4. Szczegó³owe zasady i terminy przekazywania œrodków finansowych, o których mowa w ust. 3, okreœlaj¹ ustawy nak³adaj¹ce na gminy obowi¹zek wykonywania zadañ zleconych lub zawarte porozumienia.

5. W przypadku niedotrzymania terminów, o których mowa w ust. 4, gminie przys³uguj¹ odsetki w wysokoœci ustalonej dla zaleg³oœci podatkowych.

Art. 8a. [2](utraci³ moc)

Art. 9. [Jednostki organizacyjne] 1. W celu wykonywania zadañ gmina mo¿e tworzyæ jednostki organizacyjne, a tak¿e zawieraæ umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarz¹dowymi.

2. Gmina oraz inna gminna osoba prawna mo¿e prowadziæ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ wykraczaj¹c¹ poza zadania o charakterze u¿ytecznoœci publicznej wy³¹cznie w przypadkach okreœlonych w odrêbnej ustawie.

3. Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminê zadañ o charakterze u¿ytecznoœci publicznej, okreœla odrêbna ustawa.

4. Zadaniami u¿ytecznoœci publicznej, w rozumieniu ustawy, s¹ zadania w³asne gminy, okreœlone w art. 7 ust. 1, których celem jest bie¿¹ce i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludnoœci w drodze œwiadczenia us³ug powszechnie dostêpnych.

Art. 10. [Wspó³dzia³anie] 1. Wykonywanie zadañ publicznych mo¿e byæ realizowane w drodze wspó³dzia³ania miêdzy jednostkami samorz¹du terytorialnego.

2. Gminy, zwi¹zki miêdzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorz¹du terytorialnego mog¹ sobie wzajemnie b¹dŸ innym jednostkom samorz¹du terytorialnego udzielaæ pomocy, w tym pomocy finansowej.

Rozdzia³ 3. W³adze gminy

Art. 11. [Wykonywanie w³adzy] [3]1. Mieszkañcy gminy podejmuj¹ rozstrzygniêcia w g³osowaniu powszechnym (poprzez wybory i referendum) lub za poœrednictwem organów gminy.

2. (skreœlony)

Art. 11a. [Organy gminy] [4]1. Organami gminy s¹:

1) rada gminy,

2) wójt (burmistrz, prezydent miasta).

2. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rady gminy oraz wyboru wójta (burmistrza, prezydenta miasta) okreœlaj¹ odrêbne ustawy.

3. Ilekroæ w ustawie jest mowa o wójcie, nale¿y przez to rozumieæ tak¿e burmistrza oraz prezydenta miasta.

Art. 11b. [Jawnoœæ] 1. Dzia³alnoœæ organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawnoœci mog¹ wynikaæ wy³¹cznie z ustaw.

2. Jawnoœæ dzia³ania organów gminy obejmuje w szczególnoœci prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstêpu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a tak¿e dostêpu do dokumentów wynikaj¹cych z wykonywania zadañ publicznych, w tym protoko³ów posiedzeñ organów gminy i komisji rady gminy.

3. Zasady dostêpu do dokumentów i korzystania z nich okreœla statut gminy.

Art. 12. [Referendum gminne] Zasady i tryb przeprowadzania referendum gminnego okreœla odrêbna ustawa.

Art. 13. (skreœlony)

Art. 14. [Podejmowanie uchwa³] [5]Uchwa³y rady gminy zapadaj¹ zwyk³¹ wiêkszoœci¹ g³osów w obecnoœci co najmniej po³owy ustawowego sk³adu rady, w g³osowaniu jawnym, chyba ¿e ustawa stanowi inaczej.

Art. 15. [Charakter rady] 1. Z zastrze¿eniem art. 12 organem stanowi¹cym i kontrolnym w gminie jest rada gminy.

2. Je¿eli siedziba rady gminy znajduje siê w mieœcie po³o¿onym na terytorium tej gminy, rada nosi nazwê rady miejskiej.

Art. 16. [Kadencja rady] Kadencja rady gminy trwa 4 lata licz¹c od dnia wyboru.

Art. 17. [Sk³ad rady] [6]W sk³ad rady wchodz¹ radni w liczbie:

1) piêtnastu w gminach do 20 000 mieszkañców,

2) dwudziestu jeden w gminach do 50 000 mieszkañców,

3) dwudziestu trzech w gminach do 100 000 mieszkañców,

4) dwudziestu piêciu w gminach do 200 000 mieszkañców oraz po trzech na ka¿de dalsze rozpoczête 100 000 mieszkañców, nie wiêcej jednak ni¿ czterdziestu piêciu radnych.

Art. 18. [W³aœciwoœæ rady] 1. Do w³aœciwoœci rady gminy nale¿¹ wszystkie sprawy pozostaj¹ce w zakresie dzia³ania gminy, o ile ustawy nie stanowi¹ inaczej.

2. [7]Do wy³¹cznej w³aœciwoœci rady gminy nale¿y:

1) uchwalanie statutu gminy,

2) ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego dzia³ania oraz przyjmowanie sprawozdañ z jego dzia³alnoœci,

3) powo³ywanie i odwo³ywanie skarbnika gminy, który jest g³ównym ksiêgowym bud¿etu, oraz sekretarza gminy - na wniosek wójta,

4) uchwalanie bud¿etu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania bud¿etu oraz podejmowanie uchwa³y w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytu³u,

5) uchwalanie studium uwarunkowañ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,

6) uchwalanie programów gospodarczych,

7) ustalanie zakresu dzia³ania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im sk³adników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania œrodków bud¿etowych na realizacjê zadañ przez te jednostki,

8) podejmowanie uchwa³ w sprawach podatków i op³at w granicach okreœlonych w odrêbnych ustawach,

9) podejmowanie uchwa³ w sprawach maj¹tkowych gminy, przekraczaj¹cych zakres zwyk³ego zarz¹du, dotycz¹cych:

a) zasad nabywania, zbywania i obci¹¿ania nieruchomoœci oraz ich wydzier¿awiania lub wynajmowania na czas oznaczony d³u¿szy ni¿ 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowi¹ inaczej; uchwa³a rady gminy jest wymagana równie¿ w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawieraj¹ kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomoœæ; do czasu okreœlenia zasad wójt mo¿e dokonywaæ tych czynnoœci wy³¹cznie za zgod¹ rady gminy,

b) emitowania obligacji oraz okreœlania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez wójta,

c) zaci¹gania d³ugoterminowych po¿yczek i kredytów,

d) ustalania maksymalnej wysokoœci po¿yczek i kredytów krótkoterminowych zaci¹ganych przez wójta w roku bud¿etowym,

e) zobowi¹zañ w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartoœci przekraczaj¹cej granicê ustalan¹ corocznie przez radê gminy,

f) tworzenia i przystêpowania do spó³ek i spó³dzielni oraz rozwi¹zywania i wystêpowania z nich,

g) okreœlania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udzia³ów i akcji przez wójta,

h) tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiêbiorstw, zak³adów i innych gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposa¿ania ich w maj¹tek,

i) ustalania maksymalnej wysokoœci po¿yczek i porêczeñ udzielanych przez wójta w roku bud¿etowym,

...