Bruno Schulz - Sklepy cynamonowe.pdf - Ebook - karolina.s1604

Sklepy cynamonowe

Sierpień

[Opowiadanie wstępne. Zarysowanie świata bohaterów.]

Lato w niewielkim mieście – lipiec, sierpień.

„Ciemne mieszkanie na pierwszym piętrze kamienicy w rynku”.

Adela wraca rano z zakupami. Wykłada z koszyka jarzyny, owoce

(czereśnie, morele), mięso. Wszystko to przypomina dziecku martwe

stwory morskie. Potem

służąca odsłania okna pokoi, sprząta i z powrotem zapuszcza zasłony.

Sobotnie popołudnie – spacer po starym rynku, opustoszałym w

upalnym dniu. W oczach chłopca każdy cień, mury, kwiaty żyją, mają

uczucia. Chylący się słonecznik czuje tragedię nadchodzących dni

żniwa.

Zarośnięte gąszczem traw i chwastów śmietnisko, na którym stoi stare

łóżko. Mieszka tu Tłuja – czarnowłosa, brudna, niedorozwinięta

dziewczyna, nie mogąca zapanować nad popędem. Wydaje zwierzęce

dźwięki, wykrzywia naznaczoną chorobą twarz. Narrator mówi o niej

„kretynka”.

Wspomnienie wizyty w domu matki Tłui, głupiej Maryśki, która

najmowała się do szorowania podłóg

. Narrator porównuje czas tej kobiety

„złej, sypkiej mąki wariatów, wysypującej się z głośnego młyna-

zegara”

(interesująca metafora).

Dom ciotki Agaty na przedmieściu. Agata –

„wielka i bujna, o mięsie płodnym i kobiecości pozbawionej

hamulców”,

to znaczy kobieta gadatliwa, pogardzająca mężem z powodu jego

wątłej sylwetki, jego cichości, niezdarności, słabego charakteru.

Marek – mąż, „o twarzy wyjałowionej z płci”, życiowy bankrut. Troje

dzieci: średnia Łucja – kilkunastoletnia, zawstydzona dojrzewaniem,

wrażliwa na punkcie swego panieństwa; najstarszy Emil – elegancko

ubrany, z jasnoblond wąsem, karciarz, wiele podróżował. Chłopiec-

narrator, najbardziej zaciekawiony kuzynem, wychodzi za nim z

pokoju. Oglądają zawartość portfela Emila – fotografie „nagich kobiet

i chłopców w dziwnych pozycjach”. Następuje chwila niejasnego

wzburzenia, wywołanego uśmieszkiem kuzyna, i nagłe zrozumienie.

Twarz

Emila z powrotem „zapada w nicość”. Nawiedzenie

< Wspomnienie o początkach i rozwoju choroby Ojca. Odtąd uwaga

narratora skupia się na wszystkim, co dotyczy właśnie Ojca. >

Okres jesienno-zimowy: krótkie, szare dni, kolorowe, rozległe noce.

Opis mieszkania rodziny narratora, w jednej z wielu podobnych do

siebie kamienic rynku. Nie wiadomo ile jest tu pokoi, które są

wynajęte lokatorom, a które i od kiedy są opuszczone. Chłopiec

często błądzi po labiryntach mieszkania czy całej kamienicy. Matka i

Adela coraz bardziej zaniedbują dom. Matka prowadzi sklep. Ojciec

zajmuje się rachunkami

, przesiaduje całe dnie w pokoju, schodzi do dolnych pokoi tylko

rano, by obudzić mieszkających tam subiektów.

Rozpoczyna się choroba Ojca. Wieczorami wpada w szał irytacji,

biega po mieszkaniu, krzyczy na żonę. W ciągu dnia pozostaje

spokojny, zaszywa się w swoim kącie nad stosem papierów, „liczy,

sumuje”. Narrator opisuje go

językiem stylizowanym na język Biblii. Ojciec to w oczach chłopca

prorok. Brodaty Demiurg odwiedza go wieczorami, rozmawiają.

Początkowo Ojciec jest zagniewany na Boga i jego krzyki są

wyrzutem, żalem do Boga.

„Był to dialog groźny jak mowa piorunów”.

Ostatnia scena to zmaganie się Ojca z fizjologicznymi objawami

choroby. Opis opróżnienia nocnika ma wciąż cechy stylizacji

biblijnej.

Z czasem Ojciec zaczyna szperać po kątach mieszkania, układać

godzinami bibeloty, zapomniane graty. Przebywa w coraz

dziwniejszych miejscach: przykucnięty na szafie, zgarbiony przy

łóżku. Domownicy przestają się orientować, gdzie jest Ojciec. Kiedy

się pojawia, wszyscy zauważają, że zmalał, zmizerniał, jeszcze

bardziej zdziwaczał. Ojciec żyje w swoim świecie, oderwanym już od

rzeczywistości.

„Przywykliśmy do jego nieszkodliwej obecności, do jego cichego

gaworzenia (…), którego trele przebiegały niejako na marginesie

naszego czasu”. „Cielesna powłoka i garść bezsensownych dziwactw”

Ojca zostają porównane do kupki śmieci, wyrzucanych codziennie

przez Adelę. Ptaki

Zima. Brudny, nieobfity śnieg zalega dachy ponurych, a czasem

przerażających domów, kościołów. Nad leniwym miastem unoszą się

stada wron. Ojciec pogrążony w swych dziwactwach zaczyna

interesować się zwierzętami. Sprowadza zza granicy zapłodnione jaja

ptaków i hoduje je w domu. Chłopiec podziela z Ojcem fascynację

pisklętami, ciekawi go

jednocześnie zachowanie Ojca, który karmi ptaki, bada ich rozwój

posługując się tomami ksiąg ornitologicznych. Jeden z kondorów

staje się bardzo podobny do Ojca. Przybiera niemal identyczny

wygląd, postawę:

ta sama materia ciała, ścięgien i pomarszczonej twardej skóry

, ta sama twarz

wyschła i koścista, (…). Nawet ręce, silne w węzłach, długie, chude

dłonie Ojca, z wypukłymi paznokciami, miały swój analogon w

szponach kondora.

Ojciec i jego „ptasie państwo” zajmują pomieszczenia na strychu

kamienicy, z których już od świtu dochodzi nieznośny hałas.

Pewnego dnia wkracza tam Adela z zamiarem generalnych

porządków. Otwiera okno, próbuje zmieść odchody ptaków. Ojciec –

„człowiek złamany, król-banita, który stracił tron i królowanie”

– nie oponuje. Adela ma nad nim nieograniczoną władzę (to nią był

zafascynowany przed ptakami). Manekiny

< Opowiadanie otwierające mini-cykl tekstów, będących wykładnią

doktryny filozoficznej artysty >

W dziwactwach Ojca, jego oderwaniu od codziennego życia jest coś z

walki o poezję, o kolory życia, o świadomość rzeczy wyższych w

świecie (kolory symbolizują sens; życie bez kolorów jest życiem

niskim, pozbawionym idei). Wtargnięcie Adeli było zatem

„bezmyślnym i tępym wandalizmem”. Jednak członkowie rodziny,

mimo że dzięki ptakom ich życiu nie zagrażała zimowa nuda, nie

oponowali podczas kapitulacji Ojca. Nikt nie chciał wziąć

odpowiedzialności za poczynania Ojca-proroka.

Tygodnie zaczynają upływać „pod znakiem dziwnej senności”: nie

zaścielone łóżka, wątły ogień w piecu, bezładne krzątanie się po

domu. Matka nie może poradzić sobie z toaletą i przeciąga ją do

obiadu. Dni są „bezimienne”. Na obiad ryba w galarecie, także dla

subiektów. Wieczorami przychodzą dziewczęta do szycia: Polda i

Paulina. Ustawiają w jadalni manekin, kroją materiały, przymierzają

fragmenty sukni. Barwna kobieca ceremonia zostaje zauważona przez

Bruno Schulz - Sklepy cynamonowe.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: