Wodolecznictwo czyli hydroterapia.doc

Wodolecznictwo czyli hydroterapia stanowi najstarszy dział fizjoterapii. Woda stosowana była od  najdawniejszych czasów nie tylko w pielęgnacji ciała, ale posługiwano się nią również w celach leczniczych, zwłaszcza jeśli pochodziła z gorących źródeł. Wielką wagę do kąpieli przykładali starożytni Rzymianie i Grecy, którzy do celów leczniczych wykorzystywali gorące źródła. Kąpiel parową znali już Egipcjanie, Aztekowie, Wikingowie i Słowianie. Podobno Persowie stosowali kąpiel napotną aby stracić nadwagę. Zainteresowanie wodą jako środkiem higienicznym, a co za tym idzie również leczniczym, całkowicie zanikło w średniowieczu- przede wszystkim ze względów religijnej ascezy. Krzyżowcy wracający do Europy (i choroby przywiezione przez nich) przyczynili się w jakiejś mierze do ponownego kultywowania kąpieli w łaźniach łącznie ze stosowaniem zabiegów leczniczych. W tamtym okresie kąpiele trwały 10 godzin!!! Epidemie i religijne wymogi doprowadziły do zaniku łaźni. Ponownie zainteresowano się wodą w Europie dopiero w epoce Odrodzenia. Zaczęły powstawać kąpieliska, także mineralne, modne stały się kuracje pitnymi wodami ze Spa, które w XVII wieku eksportowano nawet do Polski. Zaczęły powstawać uzdrowiska, zwracano uwagę na lecznicze działanie temperatury wody.  Osobą, która na szeroką skalę zaczęła stosować wodolecznictwo był Vinzenz Priessnitz. Był to prosty chłop żyjący w latach 1799-1851 w Sudetach austriackich, który zachęcony dobrymi wynikami leczenia zwierząt zimną wodą i wypróbowawszy na sobie „okład Priessnitza” zaczął leczyć ludzi rożnymi zabiegami wodoleczniczymi. Stosował on 56 rożnych zabiegów, zyskał tak wielu pacjentów, że w roku 1831 zmuszony był założyć zakład wodolecznictwa. Nazwano go WODNYM DOKTOREM.

Wodolecznictwo jest  nadal szeroko stosowane, przede wszystkim w uzdrowiskach. Postęp medycyny nie był w stanie wyeliminować leczenia zwykłą wodą, medycyna wręcz zachęca do stosowania wodolecznictwa, ponieważ pozwala ono usprawnić funkcje fizjologiczne, na które leki nie mają wpływu.

Dziś wodolecznictwo obejmuje ok. 120 różnych zabiegów wykorzystujących do celów leczniczych, profilaktycznych i rehabilitacyjnych zwykłą gospodarczą wodę w różnych postaciach: ciekłej, stałej (lód) i pary wodnej. Hydroterapia wykorzystuje działanie termiczne, mechaniczne, rzadziej elektryczne i chemiczne wody odpowiednio przygotowanej do zabiegu.

Podział zabiegów wodoleczniczych:

FIZJOLOGICZNE DZIAŁANIE ZABIEGÓW WODOLECZNICZYCH

Możemy mówić tu o kompleksowym działaniu bodźców, spośród których jednak pierwszorzędną rolę odgrywają:

·        Temperatura wody

·        Ciśnienie hydrostatyczne (wody stojącej)

·        Ciśnienie hydrodynamiczne (strumienia wody)

Temperatura

Zależnie od różnic temperatury między wodą a ciałem zabieg wodoleczniczy dostarcza ciepło lub je odbiera. Zależnie od tego ,czy działa ciepła woda czy zimna, odpowiednio zmienia się biodynamika tkanek (np. tkanki łącznej), metabolizm, miejscowe i ogólne krążenie krwi i limfy, napięcie autonomicznego układu nerwowego itd. Wszystko to dzieje się za sprawą termoregulacji.

FIZJOLOGICZNE DZIAŁANIE ZABIEGÓW WODOLECZNICZYCH:

·        Miejscowe zwiększenie ukrwienia i przepływu limfy, przesunięcia krwi, wzrost utlenowania krwi i usuwania metabolitów

·        Zwiększenie przemiany materii

·        Działanie normalizujące napięcie układu autonomicznego (efekt wypoczynkowy)

·        Skrócenie okresu zmniejszania sprawności powysiłkowej

·        Poprawa funkcjonowania serca i układu krążenia (również w przewlekłym zmęczeniu)

·        Odciążenie statyczne układu ruchu

·        Zwiększenie elastyczności i rozciągliwości elementów łącznotkankowych

·        Wzrost odporności ogólnej

·        Likwidacja podprogowych podrażnień bólowych

·        Trening termoregulacji

·        Usuwanie toksyn i bakterii przez skórę

·        Poprawa sprawności ośrodków podkorowych i korowych mózgu

WPŁYW ZABIEGÓW WODOLECZNICZYCH NA ODDYCHANIE

a)     Kąpiele zimne- najpierw nieco zwiększa się wentylacja płuc, potem oddychanie staje się płytkie i nieregularne

b)    Kąpiele chłodne- występuje wyraźne zwiększenie wentylacji płuc przy zwiększeniu objętości oddechowej

c)     Kąpiele obojętne- zmniejszenie wentylacji płuc wskutek zmniejszenia objętości oddechowej

d)    Kąpiele ciepłe- zwiększa się wentylacja płuc 3-4 krotnie w porównaniu do temp obojętnej

e)     Kąpiele gorące- w stosunku do kąpieli ciepłych wentylacja płuc się zmniejsza, w następstwie hiperwentylacji i usunięcia nadmiaru dwutlenku węgla z krwi pojawia się nadmierne pobudzenie psychiczne i splątanie myśli.

WPŁYW ZABIEGÓW WODOLECZNICZYCH NA PRZEMIANĘ MATERII

a)     Kąpiele zimne i chłodne- procesy przemiany materii, głównie węglowodanowej i tłuszczowej, ulegają przyśpieszeniu w następstwie konieczności zaspokojenia zwiększonego zapotrzebowania organizmu na energię cieplną.

b)    Kąpiele ciepłe -( o temperaturze nieznacznie wyższej od temp ciała)- naczynia krwionośne rozszerzają się , wskutek czego następuje pobranie ciepła przez organizm. W tych warunkach dochodzące do skutku pocenie się nie wyrównuje zachwianej temperatury skóry, ale dzięki zwolnieniu procesów przemiany materii równowaga cieplna zostaje zachowana. W trwających dłużej ciepłych kąpielach dochodzi do zachwiania równowagi i następuje hipertermia (przegrzanie organizmu), powodujące zwiększenie przemiany materii. Zwiększenie pocenia się powoduje utratę przez organizm z kilkoma litrami wody znacznych ilości chlorku sodu, co w przypadku przekroczenia możliwości regulacyjnych może spowodować zapaść.

OGÓLNE DZIAŁANIE  ZABIEGÓW WODOLECZNICZYCH

Zabiegi wodolecznicze, podobnie jak inne zabiegi, wywołują najpierw zmiany w czynnościach różnych narządów, które z kolei zostają usunięte przez naturalne mechanizmy wyrównawcze i regulacyjne organizmu. Seryjne wykonywanie zabiegów wodoleczniczych sprawia, że każdorazowo podczas zabiegu mechanizmy te zostaną uruchomione w taki sam sposób i spełniają to samo zadanie. W ten sposób zachodzi trening tych mechanizmów, powodujący ich usprawnianie. Jest to fizjologiczny sposób wzmacniania organizmu i usprawniania funkcji narządów, by narządy te mogły skuteczniej walczyć z chorobami. Tego rodzaju działania nie wykazują dotąd żadne leki. Można tez bodźcami wodnymi o stopniowo wzrastającej sile wzmacniać niewydolne serce. Wodolecznictwo służy też do przywrócenia zachwianej koordynacji pracy układu sercowo-naczyniowego i różnych części krążenia obwodowego. Odpowiednio dobranymi zabiegami wodoleczniczymi można też wpływać na czynności ośrodkowego układu nerwowego, uzyskując np. całkowite odprężenie psychiczne, dobre samopoczucie itp. Nie beż znaczenia jest też korzystny wpływ zabiegów wodoleczniczych na napięcie i sprężystość tkanek, jak również na ich ukrwienie i temperaturę.

URZĄDZENIA DO WODOLECZNICTWA

a)     W pomieszczeniach

·        Wanny

·        Baseny kąpielowe do hydrogimnastyki

b)    Na zewnątrz

·        Baseny kąpielowe