Wierzenia Slowian - Artykul.pdf - Slowianie - himen303

E CHRZEŚCIA

DEMONOLOGIA

RELIGIA SŁOW

WIAŃSKA |

PRZYJĘCIE

AŃSTWA |

ŚWIAT WEDŁ

ŁUG SŁOWIA

OWY

PAN

NTEON BOGÓW

W SŁOWIAŃS

SKICH | D

A | ŚMIER

RĆ I OBRZĄD

EK POGRZEB

RELIGIA

A SŁOW

IAŃSKA

Relig

wyzna

gia Słowia

aje się wi

an wywod

iarę w wie

formę h

dzi się z r

elu równo

henoteizm

rdzenia in

orzędnych

mu (jeden

ndoeurope

h bogów.

n główny b

ejskich re

Według

bóg). Czc

eligii polite

niektóryc

czono siły

eistyczny

ch badacz

y natury.

ych, w któ

zy przyjm

órych

owała

Dla r

tym id

w sp

chrze

eligii indo

dzie - wie

prawach r

ostarczan

eścijaństw

żniejszy d

oeuropejs

erzeń z nim

religii i pr

nie żywno

wie pod p

dla władc

skich char

m związa

rawa. Dru

ości. Istnie

ostacią T

cy (potęga

jeszcz

rakterysty

nych. Pie

ugą stano

enie trzec

rójcy Świ

a, siła, pr

ze inny dl

yczna był

erwsza fu

wi walka

ch równo

iętej) moż

rawo), inn

la rolnika

ła trójfun

nkcja to s

zaborcza

rzędnych

żna wytłu

ny dla wo

(dobre p

kcyjność

sprawowa

a i obronn

bogów (

umaczyć f

jownika (

plony).

społecze

anie wład

na. Trzeci

powtórzo

faktem, ż

(wsparcie

ństwa, a

zy zwierz

ą funkcją

one także

że inny bó

e w walce

co za

zchniej

ą jest

óg był

), a

dot

nieje

zmi

Skrę

ciemn

lewos

adacze ni

zisiejszeg

tyczących

ednokrotn

nformacje

niejszanie

ieniły tak

ęcona w p

ości (noc

stronną ty

e są zgod

go nie prz

h wierzeń

nie ubarw

e chrześc

e rangi bó

że niektó

prawo ozn

c) i siły, o

ysiąc lat p

dni, który

zetrwało w

. Wzmian

wiali swoje

cijańskich

óstwa lub

óre z dawn

nacza pom

krutną bo

później wy

y z bogów

wiele wyo

nki o relig

e historie

kronikar

b celowy b

nych znak

myślność,

oginię Ka

ybrali na

wyłącz

w stał na c

obrażeń sł

ii słowiań

i nie zaw

rzy i misjo

brak wzm

ków i sym

, ogień i S

li. Prawos

swój zna

znie negat

czele słow

łowiański

ńskiej poc

wsze popr

onarzy ce

mianek o d

mboli, jak

Słońce, a

stronnej u

ak naziści,

tywnie.

wiańskiego

ch bóstw

chodzą od

awnie zap

echuje za

danym ku

k np. indo

odwróco

używali p

, przez co

o panteo

w i niewiel

d podróżn

pisywali n

to często

ulcie. Swo

oeuropejs

na w lew

powszechn

o jest obe

nu. Do dn

e zapiskó

ników, któ

nazwy wła

o pogarda

oje znacze

ka swasty

o - domin

nie Słowia

ecnie koja

nia

ów

órzy

asne.

a i

enie

yka.

nację

anie, a

arzona

Kapła

zwane

Znane

świ

an słowiań

ej gontyn

e są wzm

iątyni, jak

ński nosił

ą (kątyną

mianki o św

k i azylu.

ł nazwę ż

ą). Częśc

więtych d

Informac

yrzec lub

iej jednak

drzewach

cje, jakob

b żyrzko. S

k modlon

i świętyc

by kultem

Składał b

o się i skł

h gajach,

m otaczano

ogom ofia

ładano of

, które pe

o także g

arę (żertw

fiary pod

ełniły cha

óry czy k

wę) w św

gołym ni

rakter za

kamienie,

wiątyni

ebem.

równo

nie

mają

posą

ą specjaln

ągi (w 184

nie potwie

48 r. wyło

erdzenia w

owiono z

się

w źródłac

rzeki Zbr

teraz w m

ch. Słowia

rucz na U

muzeum w

anie wzno

krainie po

w Krakow

osili za to

osąg Świę

wie).

drewnian

ętowita, k

ne i kami

który znaj

enne

jduje

opisan

ajbardziej

ny przez b

j znaną św

bizantyjsk

wiątynią

kiego pisa

był pośw

arza Pseu

ięcony Sw

udo-Maury

roku 1168

usz opisa

w nazywa

ród o trój

tacza zew

bramy teg

niej jest n

ie wygląd

ternie z dr

ętrzne zd

przedziwn

iwych heł

nazywa s

wnież szta

prawę woj

żytą piecz

kapłanów

warożycow

ycjusza (

wi Arkon

VI/VII). Z

(dzisiejsz

Zniszczyli

ze Niemcy

i ją Duńcz

y),

zycy w

Pseudo-

[chodzi o

arożyca) p

dogoszcz

ść czczona

od strony

ego obok

, zbudow

t. Jej ścia

trząc z bli

zką ręką

wszy spoś

ajdują się

potrzebn

szystkieg

-Maurycju

Raiderów

pewien gr

z, który ot

a. Dwie b

y wschodn

i straszni

wana miste

any zewnę

iska - w p

w straszli

śród nich

ę tam rów

e na wyp

o z należ

ł ją nastę

anych takż

jkątnym k

wsząd wie

go grodu s

najmniejs

dającego j

rzewa i sp

dobią różn

ny rzeźbio

łmach i p

się Swaro

andary (st

jenną i wó

zołowitośc

ępująco:

że Redara

kształcie i

elka puszc

stoją otw

sza i wych

jeziora. W

poczywają

ne wizerun

one sposó

ancerzach

życ i szcz

tanice), k

ówczas n

cią ustano

Jest

leż

wiod

wcho

pro

tylk

rogó

moż

bog

spod

wszy

zabie

w kraju R

żała świąt

dących, z

knięta i jak

odzących

wadzi do

ko jedna ś

ów dzikich

żna zauwa

gowie zro

du imienie

ystkich po

rają, chy

strzeżeni

Rederów [

tynia Swa

zwany Ra

k świętoś

h, trzecia

położone

świątynia

h zwierząt

ażyć, pat

obieni ludz

em. Pierw

ogan. Zna

yba że są

ia tego ws

ami, na k

i trzech b

cza, ręką

worem dla

hodzi na ś

W grodzie

jąca na fu

nki bogów

ób, wewną

h, każdy

zególnej d

których ni

iosą je pi

owili tuby

którego te

bramach d

tubylców

a wszystki

ścieżkę, k

e znajduje

undamenc

w i bogiń

ątrz zaś s

z wyrytym

doznaje c

igdzie stą

iesi wojow

ylcy osobn

erenie

doń

w nie

ich

która

e się

cie z

- jak

stoją

m u

czci u

ąd nie

wnicy.

nych

PRZ

ZYJĘCIE

CHRZEŚ

ŚCIAŃST

TWA

przej

chrz

chrześ

Czec

pod p

mia

wśród

duc

alfab

W X wieku

jście od re

zest, a wr

ścijanką,

hami. Fak

pozorem

ał dla nas

d krajów

chowni pr

bet (przyj

na obsza

eligii pog

raz z nim

czeską k

kt przyjęc

misji chry

szego kraj

europejs

zynieśli z

jmuje się

arze całej

ańskiej d

całe pańs

siężniczką

cia chrześ

ystianizac

ju też inn

kich, rozw

ze sobą of

, że Polan

gła

j Słowiańs

o chrześc

stwo. Wy

ą Dobraw

ścijaństwa

cyjnej mo

ne pozyty

wijało się

ficjalny ję

nie nie zn

agolicy -

szczyzny

cijańskiej

nikało to

wą, gwara

a odbiera

ogliby prz

ywne skut

budowni

ęzyk krajó

nali alfabe

więcej o

dokonał

. W 966 r

z powodó

antowało

ał też Niem

zyłączyć n

tki. Państw

ictwo mur

ów zacho

etu, choć

tym tuta

się funda

r. książę p

ów polityc

Polsce ko

mcom arg

nasze ziem

wo Miesz

rowane, a

dnich - ła

Słowianie

aj ).

amentalny

polski Mie

cznych -

orzystny d

gumenty,

mie do Rz

ka I zacz

a napływa

acinę, a w

e niekiedy

y przełom

eszko I p

małżeńst

dla nas so

dzięki kt

zeszy. Ch

ęło liczyć

ający do

wraz z nią

y używali

m -

rzyjął

two z

ojusz z

tórym

hrzest

ć się

Polski

ą np.

tzw.

Zmian

natu

na religii

ury. Po ro

spotkała

oku 1031

się z opo

nastąpiła

orem ludn

a w Polsce

ności, któ

e tak zwa

ra jeszcze

ana reakcj

e wiele w

ja pogańs

wieków pó

ska. Pows

źniej czci

stanie lud

iła siły

dowe

zbro

naz

żelaze

rzeciwko w

kilkadzies

ojnych ry

zwał proc

em', gdyż

szybko, n

władzy kr

iąt lat. Kr

ycerzy ces

ces przyję

ż zgodnie

nierzadko

rólewskiej

res powst

sarstwa n

ęcia chrze

z wolą św

o przy uży

j i kościel

taniu poło

niemieckie

eścijaństw

wieżo naw

yciu siły, w

lnej trwał

ożył Kazim

ego. Wyb

wa pod pr

wróconyc

w co zaan

ło w niekt

mierz Odn

itny histo

rzymusem

h władców

ngażowan

tórych za

nowiciel,

oryk prof.

m jako ew

w ewange

ny był cał

kątkach k

wspomag

Aleksand

wangelizac

elizację p

ły aparat

kraju naw

gany prze

der Gieys

cję 'słowe

przeprowa

państwa

wet

sztor

em i

adzano

W daw

drze

na sz

cyk

zimow

św

wnych mi

wa, prześ

zkieletowy

klem natu

wego, prz

więto zma

iejscach k

śladowan

y. Nowa r

ury, po pr

esilenie le

arłych, św

pozosta

kultu, na

o kapłanó

religia, ni

rostu je w

etnie obc

więto Mat

ałość po s

ruinach k

ów. Zmie

e mogąc

wchłonęła:

hodzi się

ki Boskiej

słowiański

kąntyn wz

enił się tak

wyplenić

: Boże Na

jako uro

j Zielnej

im obrzęd

znoszono

kże obrzą

ze świad

arodzenie

dziny Jan

- święto p

dzie wypę

kościoły,

ądek pogr

domości lu

e przypada

na Chrzcic

plonów, t

ędzania z

, wycinan

rzebowy z

udzi świą

a w czasi

ciela, Zad

topienie M

imy etc.

no święte

z ciałopal

ąt związan

e przesile

duszki to d

Marzanny

gaje i

nego

nych z

enia

dawne

Pogań

i Fenic

Opola

wios

łączą

ńskie jest

cjanie (na

a). Jajka,

sennego

ąca je z n

też malo

ajstarsza

malowan

( Jarych Ś

nadejściem

owanie jaj

znalezion

ne głównie

Świąt ), w

m wiosny

poświęco

jek, które

na pisank

e na czer

w celu oc

y była tak

onych pisa

e za symb

ka ma 500

rwono, za

hrony prz

silna, że

anek w ok

bol życia

00 lat, na

kopywan

zed złymi

w XII w.

kresie Wi

uznawali

jstarsza p

o w obejś

mocami

Kościół z

elkanocy

już Chińc

polska po

ściu w cza

i choroba

zezwolił n

czycy, Pe

ochodzi z

asie przes

ami. Trad

na spożyw

rsowie

X w. z

silenia

dycja

wanie

Słowi

2 ró

wod

ański rod

óżnych ob

dą w czas

dowód ma

brzędów,

sie przesi

pło

a też 'lany

śmigusa

lenia wios

odności (s

y poniedz

i dyngus

sennego.

stąd oblew

ziałek', cz

a, nawiąz

Oblewiny

wano głów

yli Śmigu

zuje do o

y miały za

wnie mło

us-dyngus

blewin - o

apobiegać

de kobiet

s. Powsta

obrzędu p

ć chorobo

ty).

ały z połąc

polewania

om i sprzy

czenia

a się

yjać

Aby

spro

hero

Jerze

bardziej

owadzono

sów zastą

go walczą

duchów, s

ntypatię ż

związać l

o też wiel

ąpili ogól

ącego ze

strachów,

żywił Kośc

ludność z

le postaci

nie znani

smokiem

a pamięć

ciół wobec

nową wi

i z mitolo

święci (s

m). Dawni

ć o nich p

c bóstw p

arą, do w

gii słowia

stąd w ka

bogowie

przetrwała

płodności,

wspólnego

ańskiej. D

żdym kra

zostali zd

a w baśni

, wiążący

o chrześci

Dzięki taki

aju europe

degradow

iach i lege

ch się ze

ijańskiego

iej unifika

ejskim m

wani do ra

endach. S

swobodą

o mianow

acji lokaln

mamy świę

angi demo

Szczególn

ą seksualn

wnika

nych

ętego

onów,

ną

ną.

ŚWIAT W

WEDŁUG S

SŁOWIA

Wed

Pra

rzeczy

nadr

dług mitol

wia i Jaw

y nadprzy

rzędny (p

rzeczywis

pokazywa

ogii słow

wia. Nawia

yrodzonyc

por: prawo

stość. O il

ali się w J

iańskiej ś

a symboliz

ch. Tam m

o), a Jaw

e Nawia

awii, o ty

świat skła

zowała to

miały pod

ia oznacz

czasem m

yle Prawia

adał się z

o, co 'niej

dążać dus

zała wszy

mogła być

a zawsze

trzech el

jawne', by

sze zmarł

stko to, c

ć widzialn

pozostaje

ementów

yła podzie

ych. Praw

co było ja

na, a jej m

e niewidz

w, którym

emną kra

wia to siła

awne i nam

mieszkańc

zialna i nie

i były: Na

ainą duchó

a sprawcz

macalne,

cy czasem

ezbadana

awia,

ów i

za, byt

czyli

PANTEO

ON SŁOW

WIAŃSKI

uż wkrótc

ce.

DEM

MONOLO

OGIA

uż wkrótc

ce.

ŚMIER

RĆ I OBR

RZĄDEK

POGRZE

BOWY

Słow

niemn

grec

(do

zmarł

bóg W

mę

mogła

post

Dzi

pot

(

wianie wie

niej istnia

bo też mu

kie obole

niedawna

łym, opła

np. przez

łego palon

Wołos (W

ki. Bardz

a być wia

tać wamp

ęki wysys

twora jest

(żeby nie

woździem

erzyli w ż

ała w nich

uszą prze

e). W zwią

a praktyk

kiwano g

z okno), n

no, aby d

Weles) oce

iej przyzi

ra w to, ż

pira (czyli

sanej krw

t odkopan

mógł jej

m. Dodatk

ochami, p

życie pośm

h rzeka, p

ejść po m

ązku z tym

kowane by

o, po czy

na wypade

dusza (na

eniał dusz

emnym,

że zmarli

wąpierza

wi ciało wa

nie ciała i

dosięgną

owym za

przyciska

miertne. N

przez któr

oście. Sp

m po śmi

yło to jes

ym wynos

ek, gdyby

wia) szyb

ze według

a zarazem

mogą wr

a, którego

ampira si

i ucięcie g

ąć) oraz p

bezpiecze

nie jej ka

Nie były t

rą dusze z

potyka się

erci każd

szcze w pó

szono z do

y zechciał

bciej dost

g ich post

m bardzie

racać do ś

o od Słow

ię nie psu

głowy, kt

przebić cia

eniem był

amieniem

to zapewn

zmarłych

ę także m

ej osoby

ółnocnej

omu w ta

ł wrócić i

ała się w

tępowania

ej praktyc

świata ży

wian zapo

uje. Jedyn

órą potem

ało kołkie

ło wrzuca

lub obra

ne wierze

albo są p

otyw opła

przerzuca

Rusi). Po

ki sposób

straszyć

zaświaty

a i dawał

cznym po

ywych. Nie

życzyło ta

nym sposo

m należy

em (najle

anie czego

canie do

enia bardz

przewożo

aty za prz

ano przez

śmierci c

b, żeby zm

domown

y (do krai

im albo s

owodem p

ekiedy pr

ak udanie

obem na

położyć m

piej osino

oś ostreg

góry dne

zo rozwin

ne na łód

zewóz (vi

z wodę kł

czuwano

mylić mu

ików. Cia

ny Nawii)

szczęście,

palenia zw

rzyjmują

e Hollywo

pozbycie

mu koło s

owym) lu

o do urny

em.

ięte,

dkach,

ładkę

przy

drogę

ło

). Tam

, albo

włok

wtedy

ood).

e się

stóp

y z

paleniu z

zmarłych

przez Sło

owian don

nosili chęt

tnie wcze

snośredn

niowieczni

i podróżn

icy

arabscy i europejscy, zaświadczając zarazem o samobójstwie (lub zabójstwie) i paleniu

wdów. 'Za czasów pogańskich jego ojca [Bolesława Chrobrego - Mieszka I] po pogrzebie

każdego męża, którego palono na stosie, obcinano głowę jego żonie i w ten sposób dzieliła

jego los po śmierci' (Thietmar, Kronika, VIII, 3). 'Obyczaje ich są podobne do obyczajów

Hindusów', stwierdza Abdul-Hasan al-Masudi (I poł. X w.). Trudno jednak uznać taki

zwyczaj za powszechny, choćby z tego powodu, że podwójne groby spotyka się niezmiernie

rzadko. Inne źródła mówią, że '[...]kiedy mężczyzna zostanie spalony, przychodzą

następnego dnia, biorą jego prochy i wkładają do urny. Potem kładą urnę na szczycie

pagórka. Gdy upłynie rok od śmierci zmarłego, domownicy [rodzina] zbierają się nad jego

grobem, przynoszą dużo miodu, który wypijają oraz robią nasyp na grobie. [Następnego

roku] również przychodzą'.

Słowiańskie cmentarze znajdowały się na polach i w lasach, co miało swój początek w

stosowanym już od czasu neolitu zwyczaju użyźniania ziemi popiołem. Kosmas, czeski

kronikarz z przełomu XI/XII w, opowiada o współczesnych sobie czasach księcia

Brzetysława, który zakazał pogrzebów po lasach i polach. Groby z VI - VIII w. to w

przeważającej mierze pochówki ciałopalne (prochy chowano do ziemi w tzw. popielnicach).

Niekiedy prochy rozsypywano w miejscu spalenia ciała. Nad urną lub resztkami

pogrzebowego stosu sypano też niekiedy kurhan. Czasem urnę stawiono na takim kurhanie

albo na słupie wkopanym w kurhan. We wschodniej Słowiańszczyźnie istniały też wtedy

pochówki szkieletowe, które od końca VII w. rozprzestrzeniły się również u Słowian

Zachodnich (pochówki nakurhanowe). W tych grobach znajdujemy narzędzia, broń, ozdoby,

naczynia oraz (w grobach dzieci) zabawki, czyli wszystko, co mogło być potrzebne na

tamtym świecie. Stąd można wysnuć wniosek, że nie różnił się on tak bardzo od świata, w

którym nasi przodkowie przebywali za życia. Na grobach zmarłych palono też ognie (żeby

było im ciepło) i zostawiano dla nich pokarm.

Przyjęcie chrześcijaństwa wpłynęło na zmianę obrządku, zaniechano palenia ciał zmarłych.

Nadal jednak kulminację ceremonii pogrzebowej stanowiła trizna, zwana też strawą (to

określenie w XVI w. zastąpiono zapożyczoną z łaciny 'stypą'). Obrzęd strawy nie polegał

wyłącznie na spożywaniu pokarmów; niekiedy, jak na przykład na Rusi - podobnie jak w

starożytnym Rzymie - na cześć zmarłego urządzano gonitwy, zapasy, tańce.

Oprac. M. Matuszewska (Emer) na podst.: .

B. Gierlach , Sanktuaria słowiańskie , Warszawa 1980

A. Gieysztor, Mitologia Słowian , Warszawa 1982

A. Szyjewski, Religia Słowian, Warszawa 2004

Wierzenia Slowian - Artykul.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: