Cachin Marcel - Nauka a religia.pdf - Rozne - himen303

Tytuł oryginału:

Marcel Cachin

SCIENCE ET RELIGION

Editions Sociales 1949

Tłumaczył Franciszek Korwin-Szymanowaki

Okładkę projektowała Monika Gutman

Korektor J. Darewska

Redaktor techniczny K. Mataliński

„Książka i Wiedza", Warszawa * Maj 1955 r. * Wyd. II

Nakład 20000+163 egz. * Obj. ark. wyd. 1,78 * Obj. ark. druk. 3(2)

Papier druk. mat. kl. V, 70 g, 70X100/32 * Oddano do składu 14. III 1955

Podpisano do druku 4. V 1955 r. * Druk ukończono 17. V 1955 r.

Toruńska Drukarnia Dziełowa • Zam. nr 384 • E/t-6-1785

Cena 90 gr

Religia zawsze przeciwstawiała się śmiałym dociekaniom filozofów i ludzi nauki.

Według starożytnej legendy Prometeusz został z woli bogów olimpijskich

przykuty do skały Kaukazu za to, że chciał oświecić ludzkie umysły.

Istnieje pewien związek między tym mitem a opowieścią biblijną o człowieku

wygnanym z raju za skosztowanie owocu z drzewa wiadomości dobrego i złego.

Prześladowania religijne miały miejsce we wszystkich czasach.

Pogańscy Ateńczycy zmusili Sokratesa do wypicia cykuty za to, że nie wierzył w

bogów pospólstwa. Filozof Demokryt został wygnany z Abdery, a Heraklita

wypędzono z Efezu.

Kościół katolicki uwięził Galileusza, poddał torturom Campanellę, spalił na

stosie Giordana Bruno w Rzymie i Vaniniego w Tuluzie. W epoce inkwizycji

wysłał na stos lub więził w lochach pięć milionów ludzi.

Protestanci genewscy spalili żywcem Michała Serveta, lekarza i teologa, za jego

nieprawowierność. Rabini żydowscy chcieli ukamienować Spinozę za to, że w

swym znakomitym dziele „Traktat teologiczno-polityczny" analizował pismo

święte ze stanowiska wolnomyśliciela.

Kartezjusz, pionier nowożytnej myśli, opuścił Francję, bo chciał być wolnym.

Ażeby ujść prześladowaniom kościoła, uciekł do Republiki Holenderskiej i prze-

bywał tam dwadzieścia lat. Nie chciał dłużej żyć w „jaskini ślepoty".

Niedawno w Stanach Zjednoczonych trybunał złożony z fanatyków-protestantów

ogłosił wyrok potępiający Darwina i darwinistów.

W słynnym przemówieniu wygłoszonym 15 stycznia 1850 roku w Zgromadzeniu

Prawodawczym Wiktor Hugo rzucił w twarz fanatykom religijnym następujące

słowa:

Do kogo żywicie urazę? Powiem to wam!

Żywicie urazę do rozumu ludzkiego!

Dlaczego? Dlatego, że jest on pochodnią światła!

Można powiedzieć, że każdy postęp wiedzy oznacza porażkę religii. Co więcej,

nauka jest zaprzeczeniem boga i religii.

Kiedy Napoleon przyjął Łapiącej aby mu pogratulować osiągnięć w pracach z

zakresu mechaniki kosmicznej, 'zapytał go, dlaczego w swym dziele nie wspomina

on o bogu. Wielki matematyk odpowiedział cesarzowi: ,,Sire, ta hipoteza nigdy nie

była mi potrzebna!”

Wszyscy uczeni mogliby się podpisać pod tymi słynnymi słowami Laplace'a.

Trzeba wybierać — albo religia, albo nauka.

Krótka historia myśli ludzkiej

Spór między nauką a religią ciągnie się poprzez całą historię myśli ludzkiej. Jedni

ludzie wierzą w siłę rozumu ludzkiego i tylko za jego pomocą chcą objaśniać świat,

drudzy — mistycy i fanatycy religijni, opierają się jedynie na wierze w siły

nadprzyrodzone, na uczuciach religijnych.

Pierwsi, jeżeli są konsekwentni w swym myśleniu, są materialistami i ateistami.

Drudzy — to idealiści wszelkich odmian.

Grecy byli pierwszymi, którzy usiłując zgłębić tajemnice przyrody zajmowali

stanowisko materialistyczne. Na tym też polega znaczenie licznych prób

objaśnienia przyrody przedsiębranych w zaraniu myśli starogreckiej. Ale

objaśnienia te miały raczej charakter mitów i bajek niż filozofii. Tales,

Anaksymenes, Anaksymander, orficy byli głównymi twórcami tych poetyckich

mitów, które początek świata wyprowadzały z prapierwiastków.

Dla Talesa elementem pierwotnym, z którego wszystko powstało w drodze

kolejnych przemian, była woda. Z zasnutego chmurami nieba spada dobroczynny

deszcz, który przenikając ciała niezmierzonej przyrody karmi wschodzące ziarno.

Niebo budzi do życia Ziemię i ta rodzi zboże i trzody. Dla Anaksymenesa

elementem pierwotnym było powietrze, eter, tchnienie, wieczna i nieokreślona siła,

która poruszyła pierwotny chaos, nieuchwytna materia, z której wszystko powstało

przez oddzielenie się. Według orfików świat zrodził się z Miłości, siły przyrody,

która podbija serca ludzi i bogów.

Dla innych wreszcie, jak dla Empedoklesa, wszystko powstało z walki, wojny,

matki i królowej wszystkiego, co istnieje.

Z czasem owe twory błyskotliwej wyobraźni greckiej zastąpione zostały próbami

posługiwania się abstrakcją. Pojawili się filozofowie, którzy objaśniając świat

odwoływali się do czynników rozumowych. Między tymi pierwszymi filozofami

greckimi byli Leucyp i Demokryt, którzy podobnie jak ich poprzednicy wyraźnie

nazywali siebie materialistami.

Pojmowali oni świat jako zbiór maleńkich cząsteczek Materialnych, cząsteczki te

zaś nazwali atomami. Atomy oddzielając się i łącząc powodują kolejne powsta-

wanie i rozkład wszystkich rzeczy, przede wszystkim ciał, a także ducha (albo

duszy), który składa się z atomów drobniejszych, ruchliwszych i delikatniejszych.

Śmierć — to rozłączenie się atomów. Bogowie składają się tak samo z atomów,

jak istoty śmiertelne. Nie zajmują się oni światem, który podlega surowemu

determinizmowi.

Na tej materialistycznej koncepcji oparł się wielki uczeń Demokryta Epikur,

filozof żyjący na trzy wieki przed naszą erą, twórca etyki, która w starożytność?

greckiej i rzymskiej zdobyła sobie wielkie uznanie.

Celem tej etyki było zapewnienie człowiekowi szczęścia na ziemi. Epikur wybrał

fizykę Demokryta dlatego, że stwarzała ona mocny fundament dla jego etyki. I

rzeczywiście, obawa przed bogami i strach przed śmiercią stanowią dla ludzi

główne przeszkody na drodze do szczęścia. Dusza jest śmiertelna, ponieważ skła-

da się z elementów, które się rozpadają. Śmierci więc nie należy się obawiać, jest

ona bowiem niczym i nic po niej nie następuje. Co się zaś tyczy bogów, to są oni

tak samo śmiertelni i nigdy nie brali udziału w stworzeniu świata, który jest

wieczny. Nie wtrącają się wcale do losów świata, ponieważ te nic ich nie

obchodzą. Po cóż się więc ich obawiać, skoro oni tak jak gdyby dla nas nie istnieli?

Uwolniony od lęku przed śmiercią i od gorszego jeszcze strachu stworzonego

przez religię, człowiek może żyć szczęśliwie, kształcąc swój umysł. Etyka zaleca

mu jak najpełniejsze, ale umiarkowane korzystanie z dóbr materialnych świata. A

szczęścia mędrca dopełnia przyjaźń, jaka powinna go łączyć z ludźmi, podobnie

jak i on, wolnymi od płonnych obaw stworzonych przez religię.

Cachin Marcel - Nauka a religia.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: