Objawy chirurgiczne chorób układu pokarmowego.Metody rozpoznawania, wskazania do leczenia chirurgicznego
1.SILNY BÓL BRZUCHA
Lokalizacja
• Nadbrzusze:
a) choroba wrzodowa
b) zapalenie trzustki
c) przepuklina rozworu przełykowego przepony
d) zapalenie pęcherzyka żółciowego
e) postać brzuszna zawału mięśnia sercowego
• Prawy górny kwadrant:
a) zapalenie pęcherzyka żółciowego (typowo)
b) zapalenie wątroby (powiększenie – napięcie torebki)
• Lewy górny kwadrant:
c) pęknięcie śledziony (w następstwie urazu lub innych chorób)
d) rozdęcie zagięcia śledzionowego okrężnicy
• Śródbrzusze:
b) choroby trzustki
c) nieżyt żołądkowo jelitowy
d) wczesna faza zapalenia wyrostka robaczkowego
e) niedrożność jelita cienkiego (wgłobienie)
Prawy i lewy bok::
a) kamica nerkowa, zakażenie układu moczowego
b) naciek zapalny przestrzeni zaotrzewnowej
- zakątnicze położenie wyrostka robaczkowego (strona prawa)
c) przewlekłe zaparcia (głownie strona lewa)
• Prawy dół biodrowy:
a) zapalenie wyrostka robaczkowego
b) zapalenie węzłów chłonnych krezki – głównie dotyczy dzieci
c) rak kątnicy
d) ileitis terminalis (choroba Leśniowskiego-Crohna)
e) choroby ginekologiczne, urologiczne
• Lewy dół biodrowy:
a) zapalenie uchyłków jelita grubego – dotyczy starszych osób
b) zaparcia
c) rak esicy
d) wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• Okolica nadłonowa:
a) choroby urologiczne i ginekologiczne
b) zapalenie wyrostka robaczkowego – położenie miedniczne
Pachwiny:
a) przepukliny
Charakter
• Stopniowo narastający
- choroby zapalne
• Nagły początek
- kolka nerkowa,
- perforacja przewodu pokarmowego,
- niedrożność jelit
• Tępy, piekący, ściskający, opasujący, pchnięcie nożem,
• Stały:
- wrzód trawienny, zapalenie trzustki
Kolkowy:
- jelita, moczowód, pęcherzyk żółciowy – najdłużej trwający
Promieniowanie
• Plecy:
-trzustka i inne narządy zaotrzewnowe (owrzodzenie XII-cy)
• Bark, łopatka:
- pęcherzyk żółciowy(prawa strona)
- ropnie podprzeponowe
- ostre zapalenie trzustki
• Okolica krzyżowo-lędźwiowa:
- jajniki
• Pachwiny:
- kolka nerkowa
Ustępowanie
• Nagle – charakterystyczne dla bólów kolkowych
• Powoli – dotyczy bólu o etiologii zapalnej
• Nie ustępuje – zapalenie otrzewnej
Czynniki zaostrzające i łagodzące
• Nasila się w trakcie ruchu – procesy wenątrzbrzuszne przebiegające z zapaleniem otrzewnej – chory spokojny – leży w jednej pozycji – zgięte kolana – rozlane zapalenie otrzewnej
• Żadna pozycja nie przynosi ulgi – ból kolkowy
chory niespokojny
Spożywanie niektórych pokarmów nasila lub łagodzi dolegliwości
Badanie pacjenta
• Wygląd ogólny:
a) poty
- gorączka
- spadek ciśnienia
b) bladość powłok
- krwawienie
- inne stany chorobowe przebiegające ze wstrząsem
• Temperatura:
a) niska - w stanach wstrząsu – np. zapalenie otrzewnej, trzustki
b) wzrastająca – choroby zapalne – np.zap. odm. nerek
• Parametry życiowe:
a)ciśnienie krwi
- niskie – przy zapaleniu otrzewnej
b) tętno
- szybkie – hipowolemia, choroby zapalne
c) oddech
- płytki – towarzyszy zapaleniu otrzewnej
• Badanie brzucha:
a) oglądanie:
- blizny po przebytych operacjach (zrosty, rozsiew)
- PRZEPUKLINY – pachwiny, pępek, blizny
b) osłuchiwanie:
- brak perystaltyki – zapalenie otrzewnej
- głośna, wysokotonowa perystaltyka – niedrożność jelit
c) opukiwanie
- masy lite, płynowe, gazowe
- skuteczna metoda i bardziej znośna dla pacjenta wywoływania objawu otrzewnowego (Blumberga)
- zwiększone napięcie mięśniowe nad chorym miejscem
- płyn w jamie brzusznej (jest wtedy powyżej 1000ml –jeśli daje się go wybadać)
d) badanie per rectum i per vaginam
Inne choroby
• Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
• Zawał mięśnia sercowego
• Zapalenie płuc
• Zator tętnicy krezkowej górnej
• Tętniak aorty brzusznej
• Ciąża pozamaciczna
• Mocznica
• Półpasiec
• Choroby zakaźne i zatrucia
Porfiria
Diagnostyka
• Wywiad
• Badanie pacjenta
• Badanie krwi
• Grupa krwi – zwłaszcza u pacjentów z objawami krwawienia z p/pok.
• RTG przeglądowe jamy brzusznej
– wolny gaz pod przeponą
- poziomy płynów w rozdętych pętach jelitowych
- złogi – 90% w ukł. moczowym, 10% złogi żółciowe
• USG
Tomografia komputerowa
2.NIESTRAWNOŚĆ I WYMIOTY
Są następstwem:
• Silnego podrażnienia zakończeń czuciowych otrzewnej ściennej i krezki np..
- zapalenie wyrostka robaczkowego
- ostra martwica trzustki(gwałtowne i stałe – bezpośrednie drażnienia sąsiadującego splotu trzewnego
- skręt szypuły i torbieli jajnika
• Niedrożności narządu, którego ściana zawiera mięśnie gładkie
- jelita(występują na szczycie bólu), przewody żółciowe, moczowody
• Działania wchłoniętych toksyn na ośrodki mózgowe
- zapalenie otrzewnej
Czas jaki upłynął od spożycia pokarmu:
• Natychmiast po spożyciu – przełyk, wpust
• Około 30 minut po spożyciu – niedrożność odźwiernika
• Po kilku godzinach – niedrożność jelita cienkiego
• Kilka dni dolegliwości bólowe brzucha i wymioty – jelito grube
Treść wymiotów:
• Pokarm – p/podobnie niedrożność odźwiernika, wrzód XII-cy, rak żołądka
• Żółć – niedrożność poniżej zwieracza Oddiego
• Kałowe – niedrożność jelita niska
Świeża krew – krwawiący wrzód, żylaki przełyku
Zbierz dokładnie wywiad co do
-przyjmowanych leków
-pożytego pokarmu
-wypitego alkoholu
-przebytych operacjach
-towarzyszących chorobach
-PRZEPUKLINY!!!
Endoskopia
3.DYSFAGIA
• Przyczyny ogólne:
-porażenie opuszkowe
-miastenia
-histeria
• Światło przełyku:
-ciało obce – połyki (więziennictwo)
• Ściana przełyku:
-zwężenie zapalne – refluks żołądkowo-przełykowy
-spowodowane subst. żrącymi
-achalazja
-guz przełyku lub wpustu (spadek masy ciała)
- uchyłek gardłowy (nocny kaszel)
- Zespół Plummera-Vinsona (stan przdrakowy)
- Przełyk Barretta z dysplazją(stan przedrakowy)
• Poza przełykiem:
-wole zamostkowe
-rak oskrzela
-powiększenie prawego przedsionka
-RTG klatki piersiowej
-Badanie z zastosowaniem barytu
-Ezofagoskopia
-Bronchoskopia
-Tomografia komputerowa
-Ultrasonografia endoskopowa
-Manometria przełykowa i pH-metria
4.ZABURZENIA RYTMU WYPRÓŻNIEŃ
Zaparcia i biegunka
- wykluczyć najpierw choroby nowotworowe !!!
- zwężenie jelita po przebytym zapaleniu uchyłków
- wrzodziejące zapalenia jelita grubego (colitis ulcerosa)
- Choroba Leśniowskiego-Crohna (ileitis terminalis)
- zwężenia po urazach odbytnicy lub odbytu
Objawy towarzyszące:
-krew lub śluz w stolcu
-jasnoczerwona krew – choroby odbytu, odbytnicy
-ciemna krew – częściowo strawiona – esica i wyżej
-stolec zmieszany z krwią – powyżej esicy
-ból
-spadek masy ciała
-uczucie parcia na stolec – guzy odbytnicy
-wzdęcie brzucha
-od zespołu jelita drażliwego – po nowotwór
Wywiad rodzinny
-polipowatość rodzinna okrężnicy – cecha dziedziczona utosomalnie dominująco
-rak jelita – ryzyko wzrasta u osób obciążonych
-choroby zapalne jelit dziedziczone z antygenem HLA B27
Wywiad środowiskowy
-choroby zakaźne – podróże
-przyjmowane leki
Zaparcie
-p/bólowe opiaty
-uspokajające
Biegunka
-leki przeczyszczające
-antybiotyki – rzekomobłoniaste zapalenie jelit
• Oglądanie pacjenta
-bladość powłok – niedokrwistość
–nowotwór
-zaburzenia wchłaniania vit. B12 – np. w Crohnie
-żółtaczka – przerzuty do wątroby
-powiększenie węzłów chłonnych – szczególnie w.Virchowa (przerzut do lewego dołu
nadobojczykowego w wewnątrzbrzusznych chorobach nowotworowych
-zmiany skórne – w chorobach zapalnych jelit
BADANIE PER RECTUM!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
• Badania dodatkowe
- morfologia krwi
- niedokrwistość mikrocytowa – neo
- niedokrwistość makrocytowa – upośledzenie wchłaniania
- leukocytoza – biegunki i choroby zapalne jelit
-białko c-reaktywne – wzrasta w chorobach zapalnych jelit
-antygen karcynoembrionalny CEA- wzrasta w raku jelita grubego
-posiew kału
-endoskopia
...
kizimizi78