Melanochromis chipokae.pdf

Melanochromis chipokae

Odkrywca i rok odkrycia

Jest to jeden ze "starszych" gatunków z rodzaju Melanochromis. Opisany w 1975 roku, przez

Johnsona, obok M.auratus oraz M.johanni, stał si ħ jednym z popularniejszych przedstawicieli rodzaju.

GATUNEK był tak Ň e bł ħ dnie opisywany i klasyfikowany jako Melanochromis loriae (w Ļ wietle

ostatnich bada ı nale Ň y uzna ę te dwa gatunki za to Ň same i sprowadzi ę je do M.chipokae wła Ļ nie), a

tak Ň e jako M.sp. "Parallelus".

W praktyce handlowej, zwłaszcza ameryka ı skiej, zwykło okre Ļ la ę si ħ gatunki z rodzaju

Melanochromis jako "pike" czyli szczupak. Maniera ta nie przyj ħ ła si ħ raczej w Polsce, cho ę w

jednym ze sklepów spotkałem si ħ z opisem "szczupak z Malawi". Cz ħ sto natomiast NARYBEK

M.chipokae sprzedawany jest jako młodzie Ň M.auratus.

Ogólna charakterystyka

Jak sugeruje sama nazwa gatunek pochodzi z okolic Chipoka Island, gdzie przebywa w strefie litoralu

skalnego Chindunga Rocks. Ze wszystkich obserwowanych przeze mnie Melanochromis, wła Ļ nie ten

gatunek wykazywał najsilniejsze przywi Ģ zanie do skalnego substratu, co w znacznym stopniu

determinowało specyfik ħ jego osobniczego behawioru, a tak Ň e relacje z pozostałymi mieszka ı cami

zbiornika.

Rozmiary

Melanochromis chipokae jest ryb Ģ osi Ģ gaj Ģ c Ģ maksymalnie około 15 cm długo Ļ ci. Samce dorastaj Ģ

nieznacznie szybciej, samiczki za Ļ nie dorastaj Ģ do tak du Ň ych rozmiarów jak samce. Ich długo Ļę nie

przekracza zazwyczaj 12 cm.

DYMORFIZM płciowy

Podobnie jak w przypadku innych Melanochromis, podstawowym kryterium rozpoznania płci

pozostaj Ģ wyra Ņ ne ró Ň nice w ubarwieniu. Podstawowym kolorem dominuj Ģ cych samców M.chipokae

pozostaje pi ħ kny, gł ħ boki granat, pozbawiony przebarwie ı i zanieczyszcze ı , o du Ň ej gł ħ bi. W

chwilach napi ħ cia ciemniej Ģ cy niemal Ň e do aksamitnej czerni. Głowa nieco ja Ļ niejsza. Na pokrywie

skrzelowej, na wysoko Ļ ci oka, nieregularna w kształcie, połyskuj Ģ ca turkusowo plama. Od niej, a Ň do

nasady płetwy ogonowej szeroki, lodowo-bł ħ kitny pas. Drugi pas, podobnej barwy, znajduje si ħ na

grzbiecie i stanowi podstaw ħ płetwy grzbietowej. Turkusowo-lodowy pas rozpi ħ ty mi ħ dzy oczami

ryby. Oko czarne, t ħ czówka złota. Płetwy skrzelowe i piersiowe granatowe, pierwsze promienie płetw

piersiowych bł ħ kitne. Płetwa odbytowa u nasady granatowa, dalej w rozbielonym bł ħ kicie, kilka

owalnych atrap jajowych w kolorze pomara ı czowym. Płetwa grzbietowa lodowo-bł ħ kitna, u

zako ı czenia mo Ň liwe granatowe przebarwienia, zako ı czenia promieni tej płetwy Ň ółtawe. Płetwa

ogonowa równie Ň obrze Ň ona Ň ółto, promienie i błona tej płetwy tworz Ģ natomiast wzór bł ħ kitno-

granatowy.

Samce "zdominowane", zazwyczaj mniejsze od dominuj Ģ cego, nie wybarwiaj Ģ si ħ w typowe dla

Melanochromis podłu Ň ne pr ĢŇ kowanie, pozostaj Ģ c - w zale Ň no Ļ ci od nastroju i sytuacji, jednolicie

niebieskie - do granatowego. Samice Ň ółte, z nieco ja Ļ niejsz Ģ głow Ģ i cz ħĻ ci Ģ brzuszn Ģ , jest to jednak

tylko rozja Ļ nienie, a nie kontrastowa ró Ň nica w ubarwieniu. ņ ół ę samicy bardzo ładna, czysta,

cytrynowa. Przy obfitym karmieniu skorupiakami mo Ň liwy nieco gł ħ bszy, lekko pomara ı czowy

odcie ı . Pr ĢŇ kowanie czarne. Łuski na obrze Ň ach pasów lekko opalizuj Ģ . Na pokrywach skrzelowych,

na wysoko Ļ ci oka, analogicznie jak u samców połyskuj Ģ ce, nieregularne plamy. Płetwy Ň ółte z

mlecznymi rozbieleniami. Młodzie Ň w ubarwieniu matki, przebarwienie nast ħ puje przy długo Ļ ci 4-5

centymetrów. Cz ħ sto jeszcze przed wybarwieniem si ħ samców mo Ň na u nich zauwa Ň y ę zarys atrap

jajowych.

U dojrzałych samców daje si ħ zauwa Ň y ę na czole nieznaczna wy Ļ ciółka tłuszczowa.

Poło Ň enie pyska ko ı cowe, pysk szeroki, z mocnymi wargami. W przekroju bocznym głowa ryby

sprawia wra Ň enie nieco wydłu Ň onej, przypomina "kaczy dziób", albo głow ħ szczupaka. Ogólnie ryba

ju Ň na pierwszy rzut oka sprawia wra Ň enie bardzo mocnej i wytrzymałej, co jest jak najbardziej

zgodne z prawd Ģ .

Zachowanie

Có Ň , mówimy o Melanochromis... Oczywi Ļ cie wsz ħ dzie s Ģ wyj Ģ tki, jak cho ę by M.dialeptos,

Melanochromis chipokae jednak do aniołków nie nale Ň y. Agresja wewn Ģ trzgatunkowa daje si ħ

zaobserwowa ę w przypadku obu płci. Samce wyra Ņ nie rywalizuj Ģ mi ħ dzy sob Ģ , co mo Ň e niestety

zako ı czy ę si ħ Ļ mierci Ģ niektórych osobników. Ryzyko strat wzrasta w sytuacji, gdy mamy w

zbiorniku dwa-trzy podobnej wielko Ļ ci i kondycji samce. W przypadku wi ħ kszej liczby osobników

agresja "rozkłada si ħ " proporcjonalnie. Zauwa Ň yłem tak Ň e, Ň e jeden, wyra Ņ nie wi ħ kszy i starszy,

dominuj Ģ cy samiec, "bezkrwawo" potrafi poradzi ę sobie z rozs Ģ dn Ģ liczba pretendentów. Daje to

pewne szanse samicom, wobec których samiec potrafi by ę skrajnie brutalny.

Ciekawym zachowaniem jest równie Ň fakt, i Ň dojrzałe, du Ň ych rozmiarów samice, potrafi Ģ bezlito Ļ nie

prze Ļ ladowa ę zarówno mniejsze przedstawicielki swojej płci, jak i młode, zdominowane samce. Jak

wida ę , stworzenie składaj Ģ cego si ħ z wielu osobników obu płci zespołu M.chipokae, jest zadaniem

trudnym - cz ħ sto wymaga długiego okresu czasu, wielu prób, i niestety ofiar. Poziom agresji

skierowanej wobec innych gatunków, okre Ļ liłbym - na podstawie obserwacji własnych ryb - jako

umiarkowany. Wynika to by ę mo Ň e - co zostało ju Ň zasugerowane - z silnego przywi Ģ zania

M.chipokae do podło Ň a. W akwarium oferuj Ģ cym gatunkowi wystarczaj Ģ c Ģ ilo Ļę skalnych konstrukcji,

wraz z licznymi grotami i szczelinami, nie powinno dochodzi ę do star ę z innymi rybami, zwłaszcza

takimi, które preferuj Ģ inne siedliska i wykazuj Ģ odmienne upodobania. Kieruj Ģ c si ħ t Ģ zasad Ģ -

odmienno Ļ ci biotopów, ł Ģ czyłem M.chipokae z takimi rybami jak na przykład Cyrtocara moorii,

AULONOCARA stuartgranti, czy Labidochromis caeurelus. Wyniki tej hodowli pozwalaj Ģ mi bardzo

optymistycznie patrze ę na mo Ň liwo Ļę ł Ģ czenia M.chipokae z przedstawicielami innych gatunków.

Owszem - zaatakowany M.chipokae doskonale potrafi si ħ obroni ę , nie zauwa Ň yłem natomiast, by sam

szukał zaczepki. Czasem sprawia to wra Ň enie, jakby ryby zdawały sobie spraw ħ z własnej siły i

pozycji w zbiorniku.

W tej chwili moje M.chipokae pływaj Ģ mi ħ dzy innymi ze swoimi pobratymcami - M.dialeptos, i nie

dzieje si ħ nic, co zmuszało by mnie do zmian w obsadzie.

Nie da si ħ ukry ę , Ň e M.chipokae jest gatunkiem obdarzonym du ŇĢ fantazj Ģ i talentem budowlanym.

Pr ħ dzej czy pó Ņ niej oka Ň e si ħ , Ň e zaproponowany przez nas wystrój akwarium zupełnie nie trafił w

gusta naszych rybek. Nale Ň y zwróci ę szczególn Ģ uwag ħ na jako Ļę i stabilno Ļę konstrukcji skalnych w

akwarium. Samce M.chipokae potrafi Ģ w ci Ģ gu kilku godzin dosłownie przewróci ę do góry nogami

cały zbiornik, podkopa ę konstrukcje, wykopa ę ro Ļ liny, poszerzy ę groty, przesun Ģę kamienie, etc.

Nale Ň y im na to pozwoli ę w takich granicach, które nie powoduj Ģ powstania jakiego Ļ zagro Ň enia (np.

zawalenia si ħ konstrukcji), tym bardziej, Ň e da nam to szans ħ obserwowania szeregu ciekawych

zachowa ı .

Rozmna Ň anie

Ju Ň 7-8 centymetrowe M.chipokae wykazuj Ģ aktywno Ļę płciow Ģ . Trudno jednak oprze ę si ħ wra Ň eniu,

Ň e nieco starsza i silniejsza samica ma wi ħ ksze szanse oprze ę si ħ napastliwo Ļ ci samca. Niestety,

zarówno w fazie zalotów, jak i ju Ň po akcie tarła, samce s Ģ skrajnie brutalne wobec samiczek. Cz ħ sto

ko ı czy si ħ to po prostu Ļ mierci Ģ samicy, w najlepszym przypadku mocnym "poturbowaniem". Z tego

powodu, dla udanego rozrodu tych pi ħ knych ryb, nale Ň y zadba ę o spełnienie trzech warunków. Po

pierwsze - utrzymujemy minimum 3 samice na jednego samca. Je Ļ li b ħ dzie to wi ħ ksza ilo Ļę , to

wypada tylko powiedzie ę "tym lepiej". Po drugie - urz Ģ dzaj Ģ c zbiornik pami ħ tamy o przygotowaniu

du Ň ej liczby kryjówek, i to trwałych, takich, które nie zostan Ģ pó Ņ niej podkopane, zasypane, czy

zniszczone.

Po trzecie - inkubuj Ģ ce samice bezwarunkowo izolujemy. Tarło prawdopodobnie ma miejsce w nocy,

lub wczesnym rankiem. Poprzedzone jest bardzo widowiskowymi zaletami, w czasie których samiec

osi Ģ ga pełni ħ barw - gł ħ boko Ļ ci i kontrastu, oraz w charakterystyczny sposób, dr ŇĢ c i trzepocz Ģ c

płetwami "sprowadza" partnerk ħ na wybrane miejsce tarła.

Całkowity okres inkubacji zale Ň y od kilku czynników - chocia Ň by temperatury i detali zwi Ģ zanych z

chemi Ģ wody. Mo Ň na przyj Ģę , Ň e b ħ dzie to około 25 dni. Od dojrzałej samicy mo Ň emy oczekiwa ę

około 30 sztuk narybku. Młode powinny przyj Ļę na Ļ wiat jako dosy ę du Ň e rybki, jednak długo Ļę rz ħ du

8-10 milimetrów nie daje im w akwarium ogólnym w zasadzie Ň adnych szans. To kolejny powód, by

izolowa ę inkubuj Ģ c Ģ samiczk ħ . Proponuj ħ tak Ň e do Ň ywi ę j Ģ nieco i pozwoli ę odbudowa ę kondycj ħ ,

przed ponownym doł Ģ czeniem do zbiornika ogólnego - pami ħ tajmy o napastliwo Ļ ci samca.

Młode rosn Ģ bardzo szybko, s Ģ Ň arłoczne i dosy ę odwa Ň ne, cho ę pocz Ģ tkowo trzymaj Ģ si ħ raczej dna i

trzeba je przyzwyczaja ę do sztucznego pokarmu. Idealnym pokarmem do wychowu jest plankton -

pod warunkiem wszak Ň e, Ň e mamy bezpieczne Ņ ródło jego pozyskania. Rybki dobrze toleruj Ģ

pokarmy sztuczne dobrych firm a tak Ň e drobny pokarm mro Ň ony. Na zako ı czenie jeszcze jedna

uwaga - mo Ň na nieco "ostudzi ę " zapał samców w akwarium ogólnym, i to ostudzi ę dosłownie.

Zaobserwowałem, Ň e w temperaturze 25st.C ryby czuj Ģ si ħ na tyle komfortowo, by nie zapada ę na

choroby i nie wykazywa ę Ň adnych patologicznych objawów w zachowaniu, za Ļ samce zachowuj Ģ si ħ

dosy ę "przyzwoicie" i nie s Ģ tak napastliwe, aktywne oraz zdeterminowane w sprawowaniu swych

funkcji, jak w temperaturze ju Ň tylko o stopie ı lub dwa wy Ň szej.

Pokarm

Mam wra Ň enie, Ň e w Ň ywieniu Melanochromis popełnia si ħ sporo bł ħ dów. M.chipokae "na pierwszy

rzut oka" sprawia wra Ň enie skrajnego drapie Ň nika. Nie nale Ň y jednak komponowa ę diety tej ryby w

oparciu o same proteiny i białka zwierz ħ ce. Nie zapominamy o spirulinie i du Ň ej ilo Ļ ci pokarmów

ro Ļ linnych, podajemy tak Ň e parzone płatki owsiane, makaron, lane kluski. Ponadto bez obaw

skorupiaki, kryll, wodzie ı , czarna larwa komara. Unikamy serca wołowego i ochotki. Ryby ch ħ tnie

przyjmuj Ģ pokarm sztuczny dobrych firm.

Rozmiary akwarium

Pami ħ tajmy, Ň e mamy do czynienia z gatunkiem osi Ģ gaj Ģ cym całkiem przyzwoite rozmiary, a ponadto

bardzo Ň ywotnym i momentami niezgodnym. Dla jednego samca i gromadki samic wystarczaj Ģ cym

mo Ň e okaza ę si ħ zbiornik stucentymetrowy, odpowiednio zabudowany. Dla wi ħ kszej ilo Ļ ci samców,

lub przedstawicieli innych gatunków musimy bezwzgl ħ dnie powi ħ kszy ę litra Ň .

Uwagi

Melanochromis chipokae to ryba pi ħ kna i pi ħ knie prezentuj Ģ ca si ħ w zbiorniku. Niestety, jej hodowla

mo Ň e przysporzy ę kłopotów, wymaga pewnej cierpliwo Ļ ci i wytrwało Ļ ci. Nie jest to "dobry pyszczak

na dobry pocz Ģ tek", ale bez w Ģ tpienia ka Ň dy miło Ļ nik Malawi dochodzi do momentu, w którym

mógłby i powinien spróbowa ę hodowli tego gatunku.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: