Regione
Geografia, industria
Storia
Cucina, agricoltura
Feste
Altro
UMBRIA
2 province: Perugia, Terni
Citta` d’arte
Spoleto, Norcia, Orvieto, Gubbio, Assisi
Małe zaludnienie
Rolnictwo, turystyka
Prawie nie ma przemysłu
Lago Trasimeno (Tosc/Umb)
VI w – okres rozwoju
Umbri (L.brzeg Tybru)
Etruschi (P.brzeg)
Kolonizacja rzymska
XV-1860 należy do Panstwa Kościelnego
Dziczyzna (szynka z dzika)
Trufle czarne (Norcia) i białe (Gubbio)
Sztuka hodowli prosiąt (norcini)
Kolędnicy 30 IV – kosciol Sw.Rufina, bazyl.Sw.Franciszka, przedstawienia w strojach historycznych
Calendimaggio - maj, Assisi, powrot wiosny, 3dni czw-sb
Festa dei Ceri – 15V, Gubbio, S.Ubaldo lub pogańskie swieto powitania wiosny, 3 ceri di s.Ubaldo(murarze, rzemiesl.) s.Giorgio(kupcy) s.Antonio(rolnicy,studenci), 10os druzyny ceraioli, biale spodnie, koszule żółte(U), głękitne(G), czarne(A), czerwone pasy i chusteczki, corsa dei ceri – niewazne zwyciestwo, oddanie czesci swietym, caly dzien przygotowan do biegu: bebny, dzwony, cmentarz, msza w s.Fr, losowanie capodieci, przemarsz swietych, sniadanie (baccala` alla ceraiola), 18.00 bieg
- Rodza się tu klasztory benedyktyńskie
- Pierwsze wydanie Boskiej Kom (1472) w Foligno
- Luoghi di rifugio spirituals
- santi: Benedetto di Noria, Francesco, Clara, Pietro Valdo
MARCHE
Ancona,Pesaro,Urbino,Macerata,Ascoli Piceno
Przemysł papierniczy,meble,instrumenty
Dwie drogi: Flaminia, Salaria
Dwa Parki Narod:Dei Monti Sibillini (Gran Sasso), Monti della Laga
Etym: kiedys 3 obszary marca di Ancona, di Camerino, di Fermo
Dwa rody: Montefeltro, della Rovere
Papieże: Pius IX, Sykstus V
Faszerują wszystko od dzikow po oliwki,
La spaghettata della quaresima – dzien obzarstwa (Mandolfo) w srodku wlk.postu
la contesa del secchio w Sant’Elpido (ost 4 dni lipca)
Kiedys w tym miejscu znajdowala sie studia,do ktorej ustawialy sie kolejki i wybuchaly konflikty. Aby rozwiazac ten problem,wladca wymyslił zawody:kobiety musiały rzucć piłką
i trafić do wiadra. Dzis odbywaja sie zawody:4dzielnice po 6zawodnikow-wrzucaja piłkę do wiadra,zawodnicy
drużyny przeciwnuj mogą przeszkadzac . Nagroda-drużyna możę przetrzymywac wiadro w swojej dzielnicy!
la quintana (od „quintus”)-turniej-próba zręczności,zawodnicy=sestieri musza trafic w lewe ramie tzw saracino(kukła na obrotowym kole)
1niedz sierpnia
Słynne osobistości: Rafael,Leopardi, Bramante
LAZIO
Ponad 5 mln mieszkanscow, b.gesto
Prowincje: Roma, Latina, Rieti, Viterbo, Frosinone
Pagorkowaty, dluga linia brzegowa
Tybr – 3a co do wielkosci rzeka
Etym.: Latium
Lud Latini
Podwojna stolica, turystow i pielgrzymow rocznie wiecej niż mieszkancow
Latium +Campania = pierwsze reg ces.rzym.
Poł.XVIw uzyskuje autonomie
Wplywy fr – Rep.Romana
1870-przył.do Król.Włoch
Pius V (1566-72) ukrocil rozpasanie papiezy
Kuchnia b.prosta, uboga, zielony groszek z Frosinone, fasola
Abattio – potrawa z mlodziutkiego jagnięcia
Carciofi (po żydowsku)
Sagra del carciofo
Gaeta – odmiana oliwek w kolorze czerw.wina
Najlepsze wino w Lazio – Frosinone
Infierato di Genzano(?) – sposób obchodzenia Bozego Ciała, rozrzucane sa kwiaty
La Madonna della Neve – 5.08, z kopuły S.M.Maggiore w Rzymie spadają platki róż, na pamiątke opadu śniegu w srodku lata za sprawa Marii w 1352
Festa degli Incapucciati e Pranzo del Purgatorio (wlk.czw.) – zbieranie produktow przez członkow bractwa, ktore pozniej sa uzywane do Pranzo na czesc swietych
Sagra dell’uva di Marino – 1nd pazdziernika, uczczenie winobrania, seria wydarzeń gastronomicznych (przy okazji swieto zwycięstwa nad Lepanto)
Roma: zwyczaj spozywania posilkow poza domem,
Wiecej mezczyzn, zwlaszcza samotnych(kler)
Duzo restauracji, malo kawiarni, szyldy rysunkowe (turysci analfabeci)
Testaccio-dzielnica rzeznikow
Kalendarz rel. Duzy wplyw na zycie codzienne miasta
Liczne sanktuaria, gł.prov.d.Rieti, franciszkanie
ABRUZZO
l’Aquila,Chieti,Pescara, Terano
Rolnictwo:zboża,oliwa,wina – bliskosc morza,tereny
gorzyste-korzystne warunki klimatyczne
po raz pierwszy użyto tu przymiotnika „italico”,
region interesujacy archeologicznie
Bogate tradycje kulturalne –Gabriele d’Annuzio-ur
w Peskarze,malarz Michetti (jego przyjaciel)
-Fano Adriano - una delle piu grandi centrali elettriche
in caverna in Italia
-famiglia Bevilacqua –la fabbrica degli organi
-kobziarze
Tratturi – sentieri d. pastori
Transumanza (wypas owiec, wyrob serow, handel)
Stazzo – kamienny szalas pasterzy
Guerriero di Capestrano - scultura in pietra calcarea,IVaC, raffigurante un guerriero dell'antico popolo italico
MOLISE
Jeden z najmnijeszych regionow
2prowincje: Campobasso,Isernia
-gory,wybrzeza Adratuku
-jeden z najbardziej zielonych terenow w Europie
Samnici(VIIw.p.n.e-walki z Rzymianami)
-Sant’Antonio Abate – santo del fuoco e maiale
-le corse dei carri tirati dai buoi decorati coi fiori di carta
-snopy zboża noszone na głowach
-Campobasso-31maggio-festa della Madonna-sypia kwiaty
-la sfilata delle torce – un enorme falo’
numerose chiese
la piu antica fonderia pontifica
CAMPANIA
Napoli, Avellino, Benevento, Caserta, Salerno
Etym: campus
Najgestsze zaludnienie
Gory, pagorki, rowniny, morze
Rolnictwo – rzyzne gleby (wezuwiusz)
Vesuvio – najwiekszy i najslynniejszy wulkan swiata
Pompeje, Herculanum
Costiera Sorrentina i Amalfitana
Capri, Ischia
VIw etruskowie
Osadnictwo greckie
Rzymianie
Śrdnw-starcia miedzy ksiestwem longobardzkim z Beneventu (Amalfi) a ks.Bizantyjskim
Od XIIw Sycylia
Kr.Obojga Sycylii
XIX – król. Sardynii
Grano duro (Campania, Am.Pd. i daw.Rosja)
Szpaghetto (al pomodoro) i pizza(margherita)
Rolnictwo:
lawa i nawozy z morza (algi)
warzywa i owoce o wyjątkowym smaku i jakosci (1/3 produkcji Włoch) pomidory San Marzano, mozzarella di bufala
Amalfi – najlepszy makaron i chleb
Słodycze: baba` (z likierem), Struffoli i Susamielli na Natale
Frutti di mare
Ischia – dania z krolika
D’o ‘cippo di Sant’Antonio – 17.01, zapalenie ognisk we wszystkich zaułkach, okrzyk „menate, menate”, wyrzucanie przez okno niepotrzebnych rzeczy
Festa dei 4 altari – 27-29.06 w Torre del Greco, od XVIw, wprow przez Hiszp, stawiano 4 oltarze->msze, teraz zamiast oltarzy mozaiki-dywany z kolorowych drucikow i pyłkow(sceny rel, obazy swietych)
Festa di San Michele - 8.05 i 29.06 w Sala Consilina, w maju procesja z figura sw.Michala do sanktuarium, we wrzesniu – z powrotem, dziecko przebrane za archaniola lata nad placykiem (kiedys dziecku towarzyszyl kogut do ktorego strzelano)
San Gennaro – 19.09, 16.12 i ostatnia sb przed 1nd maja, patron neapolu i poludnia, przesladowany, sciety, meczennik, w Duomo upłynnia się krew
Tance: tarantella (zbiorowa – w przeciwieństwie do apulijskiej i calbryjskiej) b.popul. XVIIwieczny taniec karnawalowy
Neapol – stolica krolestwa, życie dworskie -> najlepsi producenci butow i krawatow,
Osrodek kulturalny, Univ.FedericoII, dwor neapolitanski otwarty i kosmopolityczny, rozwoj literatury (szkola syc.), tradycja teatralna
Problemy społ: bezrobocie, śmieci, camorra (mafia z rodowodem miejskim)
struffoli
PUGLIA
4 mln abitanti
Bari, Brindisi, Foggia, Lecce, Taranto
Morze, rybołówstwo, turystyka
Italianistyka