Tiamina B 1
Tiamina i jej sole, dwufosforan tiaminy
Zapotrzebowanie: 0,5-2,2 mg / osobę
Składnik tkankowy układów enzymatycznych zw. z dekarboksylacją
Współuczestniczy w prawidłowym działaniu ukł. nerw. I sercowo – naczyniowego
Wspomaga procesy wzrostu
Niedobór
Porażenie nerwów i atrofia mięśni kończyn ( beri – beri )
Zaburzenia obwodowego ukł. nerwowego
Niewydolność serca
Utrata łaknienia, nudności, wymioty, biegunki
Nadmiar
Objawy przedawkowania wyst. Rzadko ale megadawki mogą spowodować zawroty głowy, nadwrażliwość i drżenie mięśni, arytmię serca, reakcje alergiczne
Ryboflawina B2
Ryboflawina, ryboflawinowy kwas fosforowy
Zapotrzebowanie : 0,6-2,6 mg/ os
Składnik ukł. enzymatycznych oddychania tkankowego
Uczestniczy w przemianach aminokwasów i lipidów
Współuczestniczy w prawidłowym funkcjonowaniu bł. Śluz. Dróg oddechowych, śluzówki przewodu pokarmowego, nabłonka naczyń krwionośnych i skóry
Uczestniczy w procesie widzenia
Opóźnienie wzrostu, uszkodzenie gałek ocznych i rogówki
Nadwrażliwość na światło
Zmiany w obrębie jamy ustnej, pęknięcia i owrzodzenia w kącikach warg
Zapalenie śluzówki jamy ustnej i nosa
Zawroty głowy, bezsenność i zaburzenia oddechowe
Silne przedawkowania – nudności, wymioty
Niacyna PP
Nikotynamid, kwas nikotynowy
Zapotrzebowanie 6-24 mg równoważnika / os
Składnik 2 koenzymów
Współdziała w syntezie estrogenów i progesteronu
Uczestniczy w utrzymaniu prawidłowego stanu skóry
Dysfunkcja ukł. trawiennego ( upośledzenie syntezy kw. Tłuszcz.)
Zakłócenie centralnego i obwodowego ukł. nerw
Szorstkość i zaczerwienienie skóry ( pelagria )
Depresje, biegunki, dermatozy
Duże dawki przez dłuższy czas – martwica wątroby, arytmia serca, zmiany skórne, podniesienie poz. Glukozy w osoczu krwi.
Pirydoksyna B6
Pirydoksyna, pirydoksal, pirydoksamina, pirydoksalu – 5 – forsforan
Zapotrzebowanie 0,4-3,0 mg/os
Bierze udział w przemianie aminokwasów i metabolizmie kw.tłuszcz
Niezbędna w syntezie porfiryn i hormonów \
Wpływa na funkcjonowaniu ukł. nerw.
Stany zapalne skóry m.in. łojotokowe zmiany na twarzy, podrażnienie języka i błon śluzowych jamy ustnej
Apatia, bezsenność, nadwrażliwość, drgawki
Zwiększona podatność na infekcje
Niedokrwistość, kamica nerkowa
Zaburzenia neurologiczne – dawka powyżej 2 g dziennie przez dłuższy czas
Kwas pantotenowy
Panteina, pantenol
Zapotrzebowanie 2-7 mg/os
Składnik koenzymu A
Uczestniczy w syntezie hemu
Bierze udział w regeneracji kom. Skóry
Wspomaga pigmentację włosów
Syndrom piekących stóp
Zmęczenie, osłabienie, bóle głowy, brzucha, mdłości, wymioty
Zaburzenia w centralnym i obwodowym ukł. nerw
Objawy uczuleniowe – rzadko
Kwas foliowy
Zapotrzebowanie 25-450 ug/os
Jako koenzym bierze udział w przenoszeniu reszt jednowęglowych
Uczestniczy w syntezie puryn, pirymidyn i niektórych aminokwasów
Bierze udział w procesie podziału kom
Współuczestniczy z wit. B12 w regulacji, tworzeniu i dojrzewaniu krwinek czerwonych
Powstawanie zaburzeń rozwojowych u płodu
Niedokrwistość megablastyczna
Hiperhomocysteinemia
Upośledzenie wchłaniania w przewodzie pokarmowym i funkcji ukł. nerw.
>15 mg dziennie –zaburzenia ukł. nerw. I pokarm., kryształy folacyny w moczu, odczyny alergiczne na skórze
Biotyna
Zapotrzebowanie 30-100ug/os
Udział w reakcjach przenoszenia grup karboksylowych na odpowiednie receptory
Synteza kwasów tłuszcz.
Przemiany aminokwasów i cukrów
Wpływ na układ immunologiczny
Synteza protrombiny wraz z wit.K
Łuszczycowe zmiany skóry na dłoniach, nogach, ramiona
Podwyższenie poz. Cholesterolu i barwników żółciowych na krwi
Bóle mięśni, osłabienie, apatia
Brak toksycznego działania biotyny na organizm człowieka
B12
Zapotrzebowanie 0,3-4,0 ug/os
Uczestniczy w przemianach puryn i pirymidyn
Synteza DNA
Tworzy osłonki komórek nerwowych
Współdziała w przemianie kw. Foliowego do biologicznie aktywnego tetrahydrofolianu
Jako koenzym uczestniczy w przemianach tłuszczów i węglowodanów
Choroby ukł. krwiotwórczego
Zaburzenia ukł. nerw
Zmiany zwyrodnieniowe błony śluzowej żołądka i zakłócenia we wchłanianiu
Megadawki – objawy uczuleniowe
RÓWNOWAGA KWASOWO - ZASADOWA
Równowaga kwasowo – zasadowa (k-z) to stan, w którym zachowany jest swoisty stosunek kationów i anionów w płynach ustrojowych, a w szczególności we krwi, warunkujący ich odpowiednie pH i prawidłowy przebieg procesów życiowych.
Optymalny zakres pH krwi dla większości procesów przemiany materii = 7,35-7,45. Wartość pH krwi zależy z jednej strony od ilości tlenu i pożywienia pobranego przez tkanki, a więc od nasilenia w nich procesów metabolicznych, z drugiej – od działania wszystkich mechanizmów regulujących równowagę k-z.
W celu zachowania stałego pH środowiska wewn umożliwiających przebieg procesów metabolicznych istnieje wiele precyzyjnie kontrolowanych mechanizmów. Jednym z nich ( najszybciej działającym ) jest wiązanie jonów wodorowych przez układy buforowe występujące w płynach ustrojowych ( bufor węglowy, fosforanowy, hemoglobinianowy, oksyhe,pglobinianowy oraz bufory białczanowe ). Jednak w związku z ograniczoną pojemnością układów buforowych część kwasów organicznych jest usuwana z moczem.
Przy prawidłowo funkcjonujących nerkach pH moczu może zmieniać się w granicach 4,5-8,2. Wydzielanie przez nerki dwuzasadowego fosforanu sodu i węglanu sodu powoduje przesunięcie pH moczu w stronę alkaliczną, natomiast wzrost kwasowości moczu następuje wskutek wydzielania większej ilości słabych kwasów.
Jeśli usuwanie słabych kwasów przez nerki nie wystarcza do utrzymania słabo zasadowego odczynu krwi, następuje wówczas zużywanie nadmiaru jonów wodorowych do produkcji amoniaku, który następnie wydalany jest przez nerki w postaci soli amonowych.
Zachowanie równowagi k-z zabezpiecza również wydalanie nadmiaru CO2 przez płuca. Przy obniżaniu pH krwi następuje pobudzenie ośrodka oddechowego , dzięki czemu wzrasta gwałtownie wentylacja płuc, co powoduje intensywne wydalania CO2.
Ocenę równowagi k-z ustroju przeprowadza się na podstawie pomiaru poszczególnych parametrów tej równowagi. Są nimi:
- pH krwi
- aktualne ciśnienie cząstkowe CO2 dla krwi tętniczej (pCO2) wyrażone w kPa lub mmHg
- aktualne stężenie jonów HCO3 – wyrażone w mmol/l niedobór lub nadmiar zasad wyrażony w mmol/l
Na utrzymanie równowagi k-z duży wpływ mają oprócz produktów przemiany materii, bezwodnik kw. Węglowego (CO2) czy kwasy organiczne (mlekowy, acetooctowy) prowadzące do zakwaszenia środowiska wewn. oraz składniki mineralne zawarte w pożywieniu. Składniki te uwalniane w procesie trawienia wpływają na odczyn w tkankach i narządach działając zakwaszająco lub alkalizująco.
Do składników mineralnych działających na organizm zakwaszająco ( kwasotwórczych ) należą przede wszystkim : chlor, fosfor, siarka. Do składników alkalizujących (zasadotwórczych ) należą gł. Wapń, sód, potas, magnez
Zawartość pierwiastków kwaso i zasadotwórczych w produktach spożywczych jest zróżnicowana. W związku z tym skład racji pokarmowych nie pozostaje bez wpływu na gospodarkę k-z ustroju w większości prod. spoż. stanowiących podstawę diety człowieka, przeważają pierwiastki kwasotwórcze. W znacznych ilościach znajdują się one w produktach tj. mięso i jego przetwory, drób, jajka, ryby i w mniejszym stopniu w produktach zbożowych.
Źródłem pierwiastków zasadotwórczych są gł. Warzywa ( wyjątek – groch i soja posiadające w przeważającej ilości składniki zakwaszające )owoce oraz mleko. Potencjalna zdolność tych produktów do alkalizowania jest mniejsza niż potencjalna siła kwasotwórcza produktów mięsnych. W związku z tym, dla zachowania równowagi k-z w diecie powinny ilościowo przeważać produktu zasadotwórcze.
Spośród podstawowych składników odżywczych zakwaszająco na organizm działają białka, tłuszcze. Wyst. w racji pokarmowej znaczne ilości tłuszczów przy jednocześnie małej zawartości węglowodanów ( dieta katogeniczna ) powodują powstawanie produktów niecałkowitego spalania lipidów tj. kwasu acetooctowego i hydroksymasłowego, dodatkowo nasilając zakwaszające działanie tłuszczów.
Najprostszym wskaźnikiem określającym działanie pokarmu na równowagę k-z jest pH moczu. Przy odżywianiu się dietą mieszaną odczyn moczu jest lekko kwaśny, u wegetarian – obojętny, a u ludzi spożywających duże ilości mięsa – odczyn moczu jest wyraźnie kwaśny.
morgana21